Σύμφωνα με το Reuters, η κυβέρνηση των ΗΠΑ αξιολογεί αίτημα της Σαουδικής Αραβίας για την απόκτηση μέχρι 48 F-35, και η υπόθεση έχει περάσει σε ανώτερο στάδιο μέσα στο Πεντάγωνο ενόψει της επικείμενης επίσκεψης του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Οι αρμόδιες υπηρεσίες δεν έχουν λάβει ακόμη οριστική απόφαση και απαιτούνται επιπλέον εγκρίσεις σε επίπεδο κυβέρνησης.
Προώθηση της υπόθεσης στο Πεντάγωνο
Στελέχη που γνωρίζουν τη διαδικασία αναφέρουν ότι η υπόθεση εξετάστηκε από το τμήμα πολιτικής του Πενταγώνου για μήνες και έχει πλέον προωθηθεί στο επίπεδο υπουργού, χωρίς ωστόσο να έχει δοθεί το τελικό «οκ». Για να προχωρήσει οριστικά, χρειάζεται μεταξύ άλλων ειδοποίηση στο Κογκρέσο και τελική υπογραφή από το ανώτατο πολιτικό επίπεδο.
Αξιωματούχοι των ΗΠΑ που μίλησαν υπό καθεστώς ανωνυμίας επιβεβαίωσαν ότι η διαδικασία συνεχίζεται, ενώ το Πεντάγωνο, ο Λευκός Οίκος και το Υπουργείο Εξωτερικών δεν απάντησαν άμεσα σε αιτήματα για σχόλια. Η εταιρεία κατασκευής έκρινε ότι τέτοιες πωλήσεις είναι κυβερνητικές διαπραγματεύσεις μεταξύ κρατών.
Τεχνολογία και περιφερειακή ισορροπία
Το F-35 περιγράφεται ως μαχητικό προηγμένης τεχνολογίας με ικανότητες αποφυγής ανίχνευσης μέσω τεχνολογίας stealth, και στο μεταξύ το Ισραήλ στη Μέση Ανατολή παραμένει ο μοναδικός κρατικός χρήστης του συστήματος στην περιοχή. Η ενδεχόμενη πώληση προς τη Σαουδική Αραβία θα επηρεάσει την στρατιωτική διάταξη δυνάμεων στην περιφέρεια, χωρίς όμως να έχει ληφθεί τελική απόφαση.
Η Σαουδική Αραβία επιχειρεί εδώ και χρόνια να εκσυγχρονίσει την αεροπορία της και σήμερα χειρίζεται Boeing F-15, καθώς και ευρωπαϊκά αεροσκάφη όπως Tornado και Typhoon. Η συζήτηση για το F-35 συνδέεται με τις ευρύτερες επιλογές εξοπλισμών και στρατηγικών σχέσεων της χώρας.
Πολιτική διάσταση και κοινοβουλευτικός έλεγχος
Προηγούμενες προσπάθειες της αμερικανικής κυβέρνησης για παροχή F-35 στη Σαουδική Αραβία είχαν ενταχθεί σε ευρύτερα διπλωματικά σχήματα, μεταξύ των οποίων και προτάσεις που αφορούσαν την ομαλοποίηση σχέσεων με το Ισραήλ, οι οποίες ωστόσο δεν προχώρησαν πλήρως υπό την προηγούμενη διοίκηση.
Παράλληλα, ορισμένες πολιτικές αποφάσεις περί πωλήσεων όπλων απαιτούν υψηλό επίπεδο διαβούλευσης στο κογκρέσο των ΗΠΑ.
Η επανέναρξη μεγάλων εξοπλιστικών πακέτων προς το Ριάντ έχει συνδεθεί με προηγούμενες συμφωνίες, όπως μια μεγάλη συμφωνία που ανακοινώθηκε τον Μάιο και περιλάμβανε πακέτο κοντά στα 142 δισεκατομμύρια δολάρια. Κοινοβουλευτική επιφύλαξη εμφανίστηκε μετά τη δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι, γεγονός που στο παρελθόν οδήγησε σε αναθεωρήσεις και αυστηρότερες ερωτήσεις για πωλήσεις όπλων προς το Ριάντ.
Στρατηγική του Ριάντ και διεθνείς σχέσεις
Η Σαουδική Αραβία στοχεύει στον εκσυγχρονισμό των ενόπλων της δυνάμεων στο πλαίσιο του προγράμματος Vision 2030, επιδιώκοντας παράλληλα να διαφοροποιήσει συνεργασίες ασφάλειας και αμυντικής προμήθειας. Το αίτημα για F-35 εντάσσεται σε αυτή τη στρατηγική, χωρίς να υπάρχουν προς το παρόν αποφάσεις που να έχουν ανακοινωθεί επισήμως.
Η διαδικασία τώρα περνάει από διαδοχικά βήματα αξιολόγησης και έγκρισης στην αμερικανική διοίκηση, ενώ τυχόν τελική πώληση θα συνοδευτεί από επίσημες κυβερνητικές ανακοινώσεις και υποχρεωτικές κοινοβουλευτικές διαδικασίες.
