Τουλάχιστον 121 νεκροί καταγράφηκαν σε αστυνομικές επιχειρήσεις στο Ρίο ντε Τζανέιρο αυτή την εβδομάδα, όταν οι αρχές επιτέθηκαν σε στόχους του γνωστού εγκληματικού δικτύου Comando Vermelho. Σύμφωνα με το Reuters, η επέμβαση χαρακτηρίζεται ως η φονικότερη στην ιστορία της Βραζιλίας και πραγματοποιήθηκε λίγες ημέρες πριν από τη Διάσκεψη COP30 στη βόρεια χώρα.
Η επιχείρηση στο Ρίο
Οι αστυνομικές επιχειρήσεις στο Ρίο σχετίστηκαν άμεσα με επιχειρήσεις εναντίον του Comando Vermelho, ενώ οι αρχές δήλωσαν ότι το σχέδιο οργανώθηκε προσεκτικά για πάνω από δύο μήνες. Σύμφωνα με το Reuters, η διαδικασία της επιχείρησης περιελάμβανε επιχειρήσεις σε πυκνοκατοικημένες φαβέλες.
Όπως ανέφεραν οι υπεύθυνοι, οι επιχειρήσεις επιχειρούσαν να αναγκάσουν υποψήφιους ύποπτους να αποχωρήσουν από συγκεκριμένες περιοχές ώστε ειδική μονάδα να τους εντοπίσει σε προαποφασισμένη θέση, σε δασώδη λόφο έξω από τις φαβέλες. Οι αρχές τόνισαν ότι το σενάριο αυτό ήταν μέρος της τακτικής που εφαρμόστηκε στην επιχείρηση.
Η επέμβαση συνέπεσε χρονικά με διεθνείς εκδηλώσεις· λίγες ημέρες πριν την έναρξη της COP30 στη βόρεια Βραζιλία, το Ρίο θα φιλοξενήσει τη σχετική σύνοδο C40 δημάρχων και τη βράβευση Earthshot Prize με παρουσία του Πρίγκιπα William. Το χρονικό αυτό έχει δοθεί ως πλαίσιο από διεθνή μέσα.
Η καταγωγή και ο ρόλος του Comando Vermelho
Το Comando Vermelho δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 εντός μιας φυλακής μέγιστης ασφαλείας στο κρατίδιο του Ρίο, όταν πολιτικοί κρατούμενοι και κοινόχρηστοι κακοποιοί δημιούργησαν συμμαχία για αμοιβαία προστασία. Τα ιδεώδη ιεραρχίας και αλληλεγγύης που εισήγαγαν τότε οι πολιτικοί κρατούμενοι αποτέλεσαν τη βάση της οργάνωσης.
Αρχικά με στόχο την προστασία των κρατουμένων, το δίκτυο άρχισε να προσελκύει μέλη από άλλες φυλακές και στη συνέχεια να εξαπλώνεται στους δρόμους του Ρίο, όπου έθεσε υπό έλεγχο μεγάλες περιοχές των περιχώρων και των φαβέλων μέσω της κυριαρχίας στην πώληση ναρκωτικών. Η επιβολή κανόνων με την απειλή βίας έγινε χαρακτηριστικό της παρουσίας του.
Εκτός από τη διακίνηση ναρκωτικών, το Comando Vermelho εμπλέκεται σε εκβιασμούς και ληστείες, καθώς και στην εκμετάλλευση ορισμένων δημόσιων υπηρεσιών εντός των περιοχών επιρροής του. Η Insight Crime εκτιμά ότι η οργάνωση μετρά περίπου 30.000 μέλη, αριθμός που αποτυπώνει τη διαδεδομένη παρουσία της.
Προτεινόμενο Στοχευμένες επιχειρήσεις της αστυνομίας σε Αργολίδα, Κορινθία
Διαμάχες με άλλες εγκληματικές οργανώσεις
Η επιρροή του Comando Vermelho έχει υποστεί μεταβολές με την άνοδο άλλων συνόλων, κυρίως του First Capital Command (PCC), που γεννήθηκε στο Σάο Πάολο και έχει δημιουργήσει ένα διακρατικό δίκτυο διακίνησης. Ο ανταγωνισμός αυτός επικεντρώνεται στα δρομολόγια διακίνησης και στον έλεγχο φυλακών.
Από το 2022 το Comando Vermelho έχει ανακτήσει περιοχές του Ρίο μέσα από βίαιες αναμετρήσεις με αντίπαλες ομάδες, ενώ μια πρόσφατη εκεχειρία με το μεγαλύτερο PCC, που έκλεισε τον Φεβρουάριο, αποδείχθηκε βραχύβια και διήρκεσε μόνο εβδομάδες. Οι συγκρούσεις αυτές έχουν οδηγήσει σε επιδείνωση της βίας στις αστικές γειτονιές.
Εκτός από το PCC, το Comando Vermelho αντιμετωπίζει ανταγωνισμό από παραστρατιωτικές ομάδες που σχηματίστηκαν από ενεργούς ή πρώην στελέχη ασφαλείας καθώς και από τοπικές συμμορίες όπως ο Terceiro Comando. Ο πολλαπλός αυτός ανταγωνισμός συχνά καταλήγει σε αιματηρές συγκρούσεις.
Εξάπλωση στη Βραζιλία και η κατάσταση στην Αμαζονία
Την τελευταία περίοδο το Comando Vermelho έχει διεισδύσει σε άλλα κρατίδια της Βραζιλίας, συμπεριλαμβανομένων περιοχών της Αμαζονίας, αναζητώντας νέες διαδρομές για τη διακίνηση ναρκωτικών και όπλων. Οι μετακινήσεις αυτές έχουν επεκτείνει την παρουσία του πέρα από το Ρίο.
Στην επιχείρηση αυτής της εβδομάδας, οι αρχές ανέφεραν ότι στελέχη με καταγωγή από τα κρατίδια Amazonas, Bahia, Goias και Espirito Santo σκοτώθηκαν κατά τις επιχειρήσεις. Η πληροφορία αυτή συνδέει την δράση της ηγεσίας με περιοχές εκτός της μητρόπολης.
Μια έκθεση φέτος από το Brazilian Public Security Forum διαπίστωσε ότι τα επίπεδα εγκληματικότητας στην Αμαζονία αυξάνονται έντονα, σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας βίαιων συγκρούσεων μεταξύ συμμοριών όπως το Comando Vermelho για τον έλεγχο κρίσιμων διαδρομών που συνδέουν τους παραγωγούς κοκαΐνης της Νότιας Αμερικής με τις διεθνείς αγορές. Η μελέτη αυτή υπογραμμίζει τη γεωστρατηγική σημασία των οδών αυτών.
Οι εξελίξεις στο Ρίο αναμένεται να έχουν συνέχεια, καθώς οι αρχές διεξάγουν έρευνες και οι κοινότητες προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες των συγκρούσεων.
