Η υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας, Μαρία Μάλμερ Στένεργκαρντ, δήλωσε σήμερα ότι ο τρέχων επιμερισμός του οικονομικού και στρατιωτικού βάρους για την υποστήριξη της Ουκρανίας είναι μη βιώσιμος και άδικος για τις χώρες του Βορρά. Τόνισε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να προχωρήσει στην κατάσχεση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, καθώς κάθε άλλη λύση θα ήταν άδικη για τους μεγαλύτερους υποστηρικτές του Κιέβου.
Η δήλωση της Σουηδής υπουργού Εξωτερικών έρχεται σε μια περίοδο όπου η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη με την πρόκληση της συνεχιζόμενης χρηματοδότησης της Ουκρανίας, εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για την άνιση κατανομή των συνεισφορών μεταξύ των κρατών μελών.
Το παρασκήνιο της υπόθεσης περιλαμβάνει μακροχρόνιες συζητήσεις για την αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, μια λύση που θεωρείται κρίσιμη για την κάλυψη των αναγκών του Κιέβου ενόψει ενός σημαντικού δημοσιονομικού ελλείμματος από το επόμενο έτος.
Οι δυσανάλογες συνεισφορές των χωρών της ΕΕ
Όπως μεταδίδει το POLITICO, η Μαρία Μάλμερ Στένεργκαρντ, προσερχόμενη σε συνάντηση υπουργών Εξωτερικών στις Βρυξέλλες, εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκειά της για την τρέχουσα κατάσταση. «Λίγες χώρες επωμίζονται σχεδόν όλο το βάρος», δήλωσε, προσθέτοντας ότι «αυτό δεν είναι δίκαιο και δεν είναι βιώσιμο μακροπρόθεσμα».
Συγκεκριμένα, υπογράμμισε ότι οι χώρες του Βορρά, με πληθυσμό μικρότερο από 30 εκατομμύρια ανθρώπους, παρέχουν το ένα τρίτο της στρατιωτικής βοήθειας που προσφέρουν φέτος οι χώρες του ΝΑΤΟ, με σχεδόν 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους.
Τα σχόλια της Στένεργκαρντ αναδεικνύουν μια πραγματικότητα που σπάνια αναγνωρίζεται δημόσια από τους διπλωμάτες της ΕΕ: παρά τις ένθερμες ομιλίες των ηγετών, οι οικονομικές και στρατιωτικές συνεισφορές παραμένουν βαθιά άνισες. Για παράδειγμα, η Δανία έχει συνεισφέρει πάνω από 10 δισεκατομμύρια ευρώ στην Ουκρανία από την έναρξη της εισβολής το 2022, ποσό που αντιστοιχεί σχεδόν στο 3% του ΑΕΠ της.
Αντίθετα, η Ισπανία έχει δώσει 1,48 δισεκατομμύρια ευρώ, ή λιγότερο από 0,2% του ΑΕΠ της, σύμφωνα με το Kiel Institute, μια δεξαμενή σκέψης που παρακολουθεί τις συνεισφορές. Η Ουγγαρία βρίσκεται στο χαμηλότερο άκρο με λιγότερο από 0,04% του ΑΕΠ σε βοήθεια.
Η πρόταση για τα παγωμένα ρωσικά assets
Η Στένεργκαρντ κάλεσε τους ηγέτες που υιοθετούν φιλο-ουκρανικές θέσεις στις ομιλίες τους να τις υποστηρίξουν και με πραγματική χρηματοδότηση. Η Ουκρανία αντιμετωπίζει σημαντικό δημοσιονομικό έλλειμμα από το επόμενο έτος, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για μια συμφωνία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κυκλοφόρησε αυτή την εβδομάδα μια επιστολή με τρεις επιλογές για τη στήριξη της Ουκρανίας: δύο αφορούν την αύξηση των συνεισφορών των κρατών μελών, ενώ η τρίτη προτείνει την αξιοποίηση περίπου 170 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που παραμένουν παγωμένα στο Βέλγιο.
Η Σουηδή υπουργός θεωρεί την τρίτη επιλογή ως τη μόνη αξιόπιστη. Η Ουκρανία πιέζει την ΕΕ για ένα δάνειο 163 δισ. δολαρίων που θα βασίζεται σε αυτά τα assets.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές και τους διπλωμάτες είναι η έλλειψη πολιτικής βούλησης και ο φόβος νομικών επιπτώσεων που εμποδίζουν την ταχεία λήψη αποφάσεων. Το Βέλγιο, όπου βρίσκονται τα περισσότερα από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στην Euroclear, έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να επιτρέψει την αξιοποίησή τους, επικαλούμενο τους κινδύνους.
Η Στένεργκαρντ τόνισε ότι το Βέλγιο «δεν μπορεί να είναι μόνο του» στην ανάληψη αυτών των κινδύνων και ότι η Σουηδία είναι «απολύτως ανοιχτή» στην αναζήτηση οικονομικών εγγυήσεων για τη χώρα, είτε από τον προϋπολογισμό της ΕΕ είτε μέσω διμερών συνεισφορών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη προσφέρει εγγυήσεις στο Βέλγιο για την προστασία του.
Απορρίπτοντας τις φήμες και πιέζοντας για δράση
Η υπουργός απέρριψε επίσης τις αναφορές για συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας, χαρακτηρίζοντάς τες «φήμες». «Μόλις εμφανιστεί μια φήμη για οποιουδήποτε είδους διαπραγμάτευση… τότε οι άνθρωποι σταματούν να επικεντρώνονται.
Μέχρι στιγμής αυτό δεν μας έχει οδηγήσει πουθενά», δήλωσε. Η ίδια θεωρεί καθήκον της να διασφαλίσει ότι οι χώρες θα συνεχίσουν να ασκούν πίεση στη Ρωσία και να αυξάνουν τη στήριξη στην Ουκρανία, καθώς αυτό μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα μιας κατάπαυσης του πυρός.
Τέλος, η Στένεργκαρντ προέτρεψε τους ομολόγους της να ενισχύσουν τη δράση κατά του «σκιώδους στόλου» που χρησιμοποιεί η Ρωσία για να παρακάμψει τις κυρώσεις και να επιβάλουν αυστηρότερες κυρώσεις στις εταιρείες. «Θα ήθελα να δω 100 πακέτα κυρώσεων», είπε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για αποφασιστική δράση.
Η επόμενη μέρα και η κρίσιμη συνάντηση
Η Σουηδή υπουργός τόνισε ότι είναι επιτακτική ανάγκη οι ηγέτες της ΕΕ να καταλήξουν σε συμφωνία για το πώς θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν το Κίεβο στην επόμενη συνάντησή τους στις Βρυξέλλες τον Δεκέμβριο. «Δεν έχουμε άλλη επιλογή», δήλωσε. «Επομένως, υπολογίζω στα κράτη μέλη και την Επιτροπή να κάνουν ό,τι χρειάζεται για να φτάσουμε εκεί».
Η καθυστέρηση στην απόφαση για τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία δημιουργεί αδιέξοδο και θέτει σε κίνδυνο την οικονομική σταθερότητα της Ουκρανίας. Το Βέλγιο μπλοκάρει το δάνειο των 140 δισ. ευρώ, προκαλώντας κρίση στην ΕΕ.
