- Ο Ρώσος Υφυπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Ριάμπκοφ δήλωσε ότι οι προτάσεις για τη New START αποσκοπούν στην αποτροπή αρνητικών παγκόσμιων σεναρίων.
- Ο Πρόεδρος Πούτιν προσφέρθηκε να τηρήσει εθελοντικά τα όρια της συνθήκης, αν οι ΗΠΑ πράξουν το ίδιο.
- Η συνθήκη New START λήγει τον Φεβρουάριο του 2026, αφήνοντας κενό στον έλεγχο των πυρηνικών οπλοστασίων.
- Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με αγωνία τις εξελίξεις για την αποφυγή αποσταθεροποίησης.
- Η απόφαση της Ουάσιγκτον θα είναι καθοριστική για το μέλλον του ελέγχου των πυρηνικών όπλων.
Ο Ρώσος Υφυπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Ριάμπκοφ, δήλωσε την Τετάρτη ότι οι προτάσεις της Μόσχας για τη συνθήκη ελέγχου πυρηνικών όπλων New START έχουν σχεδιαστεί για να αποτρέψουν αρνητικά παγκόσμια σενάρια. Η δήλωση αυτή έρχεται μετά την προσφορά του Προέδρου Πούτιν να τηρήσει εθελοντικά τα όρια των δύο μεγαλύτερων πυρηνικών οπλοστασίων του κόσμου, υπό την προϋπόθεση ότι οι ΗΠΑ θα πράξουν το ίδιο, ενόψει της λήξης της συμφωνίας τον Φεβρουάριο του 2026.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε μια περίοδο αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων, όπου ο έλεγχος των πυρηνικών όπλων αναδεικνύεται σε κεντρικό πυλώνα της διεθνούς σταθερότητας. Η συνθήκη New START, που υπογράφηκε το 2010, αποτελεί τον τελευταίο εναπομείναντα μηχανισμό που ρυθμίζει το μέγεθος των πυρηνικών οπλοστασίων των δύο μεγαλύτερων πυρηνικών δυνάμεων, των ΗΠΑ και της Ρωσίας, και η πιθανή λήξη της χωρίς ανανέωση εγείρει σοβαρές ανησυχίες για την παγκόσμια ασφάλεια.
Οι ρωσικές προτάσεις και ο στόχος τους
Ο Ρώσος Υφυπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Ριάμπκοφ, υπογράμμισε την Τετάρτη ότι οι προτάσεις της Μόσχας σχετικά με τη συνθήκη New START έχουν ως πρωταρχικό στόχο την αποτροπή επικίνδυνων παγκόσμιων σεναρίων. Όπως μεταδίδει το Reuters, η Ρωσία επιδιώκει να διασφαλίσει τη συνέχεια του ελέγχου των πυρηνικών όπλων, ακόμη και υπό τις παρούσες δύσκολες συνθήκες. Η δήλωση αυτή ακολουθεί την πρωτοβουλία του Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος νωρίτερα προσφέρθηκε να τηρήσει εθελοντικά τα όρια που θέτει η συνθήκη, υπό την προϋπόθεση ότι και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προβούν στην ίδια δέσμευση.
Το παρασκήνιο της συνθήκης New START
Η συνθήκη New START, η οποία υπογράφηκε το 2010, θέτει ανώτατα όρια στον αριθμό των επιχειρησιακών πυρηνικών κεφαλών και των μέσων μεταφοράς τους (διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι, υποβρύχια και βομβαρδιστικά) για τις δύο χώρες. Η ισχύς της λήγει τον Φεβρουάριο του 2026, και η απουσία συμφωνίας για την ανανέωσή της θα άφηνε τον κόσμο χωρίς κανέναν νομικά δεσμευτικό μηχανισμό ελέγχου των μεγαλύτερων πυρηνικών οπλοστασίων. Η πρόταση του Πούτιν για εθελοντική τήρηση των ορίων, αν και δεν είναι νομικά δεσμευτική, θεωρείται κίνηση καλής θέλησης για τη διατήρηση ενός ελάχιστου επιπέδου προβλεψιμότητας. Ωστόσο, οι ΗΠΑ έχουν εκφράσει ανησυχίες για την αξιοπιστία τέτοιων εθελοντικών δεσμεύσεων, ειδικά μετά τις πρόσφατες συζητήσεις για την επανέναρξη πυρηνικών δοκιμών.
Διεθνείς αντιδράσεις και προοπτικές
Νομικοί κύκλοι και αναλυτές διεθνών σχέσεων επισημαίνουν ότι η διατήρηση της συνθήκης New START, ακόμη και σε εθελοντική βάση, αποτελεί κρίσιμο βήμα για την αποφυγή μιας ανεξέλεγκτης κούρσας πυρηνικών εξοπλισμών, ειδικά εν μέσω των αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων. Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με αγωνία τις εξελίξεις, καθώς η αποτυχία επίτευξης συμφωνίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω αποσταθεροποίηση. Η Ρωσία, μαζί με την Κίνα, έχουν ήδη συζητήσει θέματα αντιπυραυλικής άμυνας, αναδεικνύοντας την πολυπλοκότητα του ζητήματος. Η απάντηση των ΗΠΑ στην πρόταση της Μόσχας θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την πορεία του ελέγχου των πυρηνικών όπλων για τα επόμενα χρόνια, με την κυβέρνηση Τραμπ να έχει δείξει μια τάση για αμφισβήτηση υφιστάμενων συμφωνιών, όπως φάνηκε και από τα ειρηνευτικά σχέδια για την Ουκρανία.
Η επόμενη μέρα για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων
Η διαφαινόμενη λήξη της συνθήκης New START θέτει ένα τεράστιο ερωτηματικό για το μέλλον της παγκόσμιας ασφάλειας. Η πρόταση της Ρωσίας, αν και εθελοντική, είναι μια προσπάθεια να διατηρηθεί ένα πλαίσιο διαλόγου και προβλεψιμότητας σε μια εποχή που οι σχέσεις μεταξύ των πυρηνικών δυνάμεων είναι ιδιαίτερα τεταμένες. Η απόφαση της Ουάσιγκτον θα είναι καθοριστική για το αν θα υπάρξει μια νέα εποχή χωρίς περιορισμούς στους πυρηνικούς εξοπλισμούς ή αν θα βρεθεί ένας τρόπος να συνεχιστεί η προσπάθεια για τη μείωση του κινδύνου πυρηνικού πολέμου. Οι διπλωματικές προσπάθειες αναμένεται να ενταθούν τις επόμενες εβδομάδες, καθώς ο χρόνος πιέζει για την εξεύρεση μιας κοινά αποδεκτής λύσης πριν τον Φεβρουάριο.
