Σε μια περίοδο αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων και εντατικών προσπαθειών για ενίσχυση της εθνικής άμυνας, η Λιθουανία βρέθηκε στο επίκεντρο εσωτερικών πολιτικών αναταραχών. Η πρωθυπουργός Ίνγκα Ρουγκινιένε ανακοίνωσε την αποπομπή της υπουργού Άμυνας, Ντοβιλέ Σακαλιένε, μια εξέλιξη που προέκυψε μετά από μια σφοδρή διαφωνία σχετικά με τον κρατικό αμυντικό προϋπολογισμό.
Η ενέργεια αυτή αποτελεί τη δεύτερη απώλεια για το νέο υπουργικό συμβούλιο της Ρουγκινιένε, το οποίο ανέλαβε καθήκοντα μόλις τον Αύγουστο, υπογραμμίζοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση στην πορεία της προς την ενίσχυση της ασφάλειας έναντι πιθανής ρωσικής επιθετικότητας.
Η απομάκρυνση της Σακαλιένε, μέλους του ίδιου κόμματος των Σοσιαλδημοκρατών με την πρωθυπουργό, κατέδειξε βαθιές ρήξεις στην κυβερνητική συνεργασία. Η Ρουγκινιένε επέκρινε δημοσίως την υπουργό Άμυνας για άσκηση πιέσεων σχετικά με τον προϋπολογισμό «εν αγνοία» της κυβέρνησης, σε μια κρίσιμη στιγμή που το Βίλνιους εξετάζει στρατηγικές για την καλύτερη αντιμετώπιση των απειλών από τη Μόσχα.
Ως μία από τις τρεις βαλτικές χώρες που συνορεύουν με τη Ρωσία, η Λιθουανία εντείνει τις προετοιμασίες της για πιθανή επίθεση, αυξάνοντας τις στρατιωτικές δαπάνες και ενισχύοντας τα σύνορά της.
Διαφωνίες για τον αμυντικό προϋπολογισμό
Οι εντάσεις κορυφώθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες, με την Ντοβιλέ Σακαλιένε να κατηγορείται ότι επιδίωξε να επηρεάσει την κυβερνητική απόφαση για τον στρατιωτικό προϋπολογισμό του επόμενου έτους, ο οποίος αρχικά φερόταν να είναι χαμηλότερος από τον προγραμματισμένο.
Σύμφωνα με αναφορές, η υπουργός διοργάνωσε μια ανεπίσημη συνάντηση με προσωπικότητες των μέσων ενημέρωσης και δημοσιογράφους για να ασκήσει πίεση για την αύξησή του. Η πρωθυπουργός Ρουγκινιένε χαρακτήρισε αυτά τα γεγονότα ως «την τελευταία σταγόνα» που οδήγησε στην απόφαση της αποπομπής, δηλώνοντας στους δημοσιογράφους την Τετάρτη, μετά από συνάντηση με τον Πρόεδρο Γκιτάνας Ναουσέντα, πως η απόφαση, αν και πρόωρη, ήταν αναπόφευκτη.
Η Ρουγκινιένε κατηγόρησε την Σακαλιένε για έλλειψη ειλικρίνειας, «πλήρη απροθυμία συνεργασίας», κακή διαχείριση της ομάδας της και «διάφορες μικρές λεπτομέρειες» ως τους βασικούς λόγους της απομάκρυνσής της. Η ίδια η Σακαλιένε, από την πλευρά της, ισχυρίστηκε μέσω ανάρτησής της στο Facebook ότι υπέβαλε παραίτηση αντί να απομακρυνθεί, τονίζοντας ότι οι «ριζικά διαφορετικές απόψεις» της με την πρωθυπουργό για την ενίσχυση της εθνικής άμυνας καθιστούσαν αδύνατη τη συνεργασία τους.
«Μόλις πριν από ένα μήνα, ήλπιζα ότι θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε με την πρωθυπουργό, αλλά δυστυχώς, δεν μπορούμε», ανέφερε.
Το χρονικό των αριθμών και οι ερμηνείες
Η κυβέρνηση έχει προτείνει να δαπανηθεί το 5,38% του ΑΕΠ για την άμυνα το 2026, ποσό που αναμένει έγκριση από το κοινοβούλιο. Η Σακαλιένε μοιράστηκε φωτογραφίες διαφανειών από κυβερνητική συνάντηση της 1ης Οκτωβρίου, όπου προβλεπόταν αρχικά ένα 4,87% του ΑΕΠ για την άμυνα.
Επίσης, δημοσιοποίησε ένα email από το υπουργείο Οικονομικών της 14ης Οκτωβρίου, της ημέρας της ανεπίσημης συνάντησης, το οποίο ανέβαζε τον αμυντικό προϋπολογισμό στο 5,38% του ΑΕΠ.
Προτεινόμενο To υγρό που εάν βάλεις μέσα στο πιγκάλ της τουαλέτας θα μοσχοβολάει καθαριότητα
Ερωτηθείσα σχετικά με το αν ο αρχικός προϋπολογισμός ήταν πράγματι μικρότερος, γεγονός που πυροδότησε τις ενέργειες της Σακαλιένε, η Ρουγκινιένε απάντησε ότι είναι «παράξενο να ερμηνεύονται σχέδια εκδόσεων». Η πρωθυπουργός παρομοίασε την κατάσταση με το «πώς και πότε αλατίζεις τη σούπα», υπογραμμίζοντας ότι «σημασία έχει το τελικό αποτέλεσμα» και όχι οι ενδιάμεσες διαβουλεύσεις.
Το ευρύτερο πλαίσιο: Ενίσχυση της Άμυνας και κυβερνητική σταθερότητα
Αυτή η απομάκρυνση δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Είναι η δεύτερη παραίτηση υπουργού από την ανάληψη των καθηκόντων της Ρουγκινιένε τον Αύγουστο. Τον Οκτώβριο, ο υπουργός Πολιτισμού, Ιγνότας Αντομαβίτσιους, παραιτήθηκε μόλις μία εβδομάδα μετά τον διορισμό του, ακολουθώντας έντονες δημόσιες αντιδράσεις και διαμαρτυρίες από την πολιτιστική κοινότητα της Λιθουανίας.
Οι διαμαρτυρίες αφορούσαν την ανάθεση του συγκεκριμένου υπουργείου στο λαϊκιστικό κόμμα «Αυγή του Νέμουνας». Έκτοτε, το υπουργείο Πολιτισμού έχει αναληφθεί από τους Σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι αναζητούν νέο υπουργό.
Η κατάσταση στην Βαλτική είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη. Η Λιθουανία επενδύει σημαντικά στην άμυνά της, καθώς γειτνιάζει με τη Ρωσία και έχει αυξημένες ανησίες για την περιφερειακή ασφάλεια. Ο Ντέιβιντας Ματουλιόνις, επικεφαλής σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Προέδρου Ναουσέντα, τόνισε τη μεγάλη σημασία της επιλογής του κατάλληλου υπουργού Άμυνας, καθώς ο αμυντικός προϋπολογισμός αποτελεί «απόλυτη προτεραιότητα».
Ο Ματουλιόνις χαρακτήρισε τον προϋπολογισμό ως «ιστορικό», υπογραμμίζοντας ότι «δεν είναι απλώς ένα ζήτημα εσωτερικής ασφάλειας, αλλά θέμα της διεθνούς μας εικόνας».
Η ανάγκη για ισχυρή αμυντική πολιτική είναι επιτακτική. Η μελλοντική ανάπτυξη μιας Γερμανικής ταξιαρχίας και η παρουσία Αμερικανικών στρατευμάτων εξαρτώνται άμεσα από την αξιοπιστία και τη δέσμευση της χώρας στην άμυνά της. «Όλα είναι σε κίνδυνο», δήλωσε ο σύμβουλος, καθιστώντας σαφές το βάρος της κατάστασης.
Επόμενα βήματα και αναζήτηση νέου υπουργού
Μέχρι τον διορισμό ενός μόνιμου υπουργού Άμυνας, ο υπουργός Εσωτερικών, Βλαντισλάβας Κοντρατόβιτσιους, θα αναλάβει προσωρινά την ηγεσία ενός εκ των πιο στρατηγικών υπουργείων της βαλτικής χώρας. Η πρωθυπουργός Ρουγκινιένε έχει ήδη ξεκινήσει συζητήσεις με τον Πρόεδρο Ναουσέντα για πιθανούς υποψηφίους, αν και δεν έχει δημοσιοποιήσει ονόματα.
Η Ντοβιλέ Σακαλιένε, στην ίδια ανάρτησή της, υποστήριξε ότι ο αμυντικός προϋπολογισμός δεν πρέπει να είναι κάτω από το 5,5% του ΑΕΠ. Αν και το υπουργείο Άμυνας εξασφάλισε το 5,38% μετά τη συνάντηση της 14ης Οκτωβρίου, η πρώην υπουργός σημείωσε ότι «παραμένουν κενά χρηματοδότησης» και ότι ορισμένες προγραμματισμένες αγορές θα πρέπει να ακυρωθούν.
Η εξέλιξη αυτή αναδεικνύει την πολυπλοκότητα των αποφάσεων για την άμυνα σε μια περιοχή που βρίσκεται υπό διαρκή γεωπολιτική πίεση.
