Η στρατηγική προϋπολογισμού της υπουργού Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Ρέιτσελ Ριβς, έχει αποκαλύψει την αταξία στην κορυφή της βρετανικής κυβέρνησης, καθώς η αρχική της πρόταση για αύξηση φόρου εισοδήματος ανατράπηκε. Η αιφνίδια αυτή μεταστροφή, που συνέβη λιγότερο από δύο εβδομάδες πριν την ανακοίνωση του προϋπολογισμού, προκάλεσε εσωκομματικές αντιδράσεις και φήμες για πιθανή αμφισβήτηση της ηγεσίας του πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε μια περίοδο έντονης πολιτικής αναταραχής για την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, με τον επικείμενο προϋπολογισμό να αποτελεί κρίσιμο τεστ για την ηγεσία του Κιρ Στάρμερ και την ενότητα του Εργατικού Κόμματος. Η αρχική πρόθεση της Ριβς να αυξήσει τον φόρο εισοδήματος, η οποία θα παραβίαζε το μανιφέστο του 2024, πυροδότησε μια εσωκομματική εξέγερση που ανάγκασε την ανατροπή της στρατηγικής.
Η αιφνίδια ανατροπή και οι παρασκηνιακές πιέσεις
Με λιγότερο από δύο εβδομάδες να απομένουν πριν την ανακοίνωση του προϋπολογισμού, η υπουργός Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς πραγματοποίησε μια θεαματική ανατροπή στην αρχική της στρατηγική. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, η Ριβς προετοίμαζε το έδαφος για μια αμφιλεγόμενη κίνηση αύξησης των συντελεστών του φόρου εισοδήματος κατά 2 πένες και ταυτόχρονης μείωσης των εισφορών εθνικής ασφάλισης κατά το ίδιο ποσό.
Αυτή η πρόταση θα παραβίαζε το προεκλογικό μανιφέστο του κόμματός της για το 2024, προκαλώντας την έντονη αντίδραση υπουργών και βουλευτών των Εργατικών, οι οποίοι προειδοποίησαν ότι μια τέτοια «προδοσία εμπιστοσύνης» θα τους κόστιζε τις επόμενες γενικές εκλογές.
Για τις φορολογικές εικασίες πριν τον προϋπολογισμό, ο Κιρ Στάρμερ τηρούσε σιγή ιχθύος, όπως αναφέρεται σε σχετικό ρεπορτάζ (PMQs: Ο Κιρ Στάρμερ τηρεί σιγή ιχθύος για τις φορολογικές εικασίες πριν τον προϋπολογισμό). Επίσης, η αντιπαράθεση για την οικονομία είχε ήδη θέσει σε δοκιμασία τις φορολογικές υποσχέσεις (Η αντιπαράθεση για την οικονομία βάζει σε δοκιμασία τις φορολογικές υποσχέσεις).
Οι εναλλακτικές φορολογικές προτάσεις
Επισήμως, πηγές του Εργατικού Κόμματος δήλωσαν ότι η αλλαγή στρατηγικής οφειλόταν σε μια καλύτερη από το αναμενόμενο πρόβλεψη από το Office for Budget Responsibility (OBR), η οποία εκτιμούσε το κενό μεταξύ των σχεδιαζόμενων κυβερνητικών δαπανών και των δημοσιονομικών κανόνων της Ριβς στα 20 δισεκατομμύρια λίρες.
Ωστόσο, η ωμή κομματική πολιτική έπαιξε επίσης καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη μεταστροφή. Αντί για την αύξηση των φορολογικών συντελεστών, η Ριβς εξετάζει τώρα το ενδεχόμενο μείωσης των ορίων του φόρου εισοδήματος. Η αύξηση του προσωπικού αφορολόγητου ορίου των 12.570 λιρών θα ήταν παλινδρομική και θα έπληττε πολλούς «εργαζόμενους».
Πιο πιθανή φαίνεται μια μείωση του ορίου των 50.271 λιρών, όπου ξεκινά ο συντελεστής 40%, αν και αυτό θα έπληττε τα μεσαία εισοδήματα. Η μείωση του ορίου για τον συντελεστή 45%, που ξεκινά από τις 125.140 λίρες, θα ήταν λιγότερο αμφιλεγόμενη. Ωστόσο, οποιαδήποτε μείωση ορίου θα χαρακτηριζόταν ως «κρυφός φόρος» από το Reform UK και τους Συντηρητικούς.
Επιπλέον, η Ριβς αναμένεται να παρατείνει το πάγωμα των φορολογικών ορίων και επιδομάτων που εισήγαγε ο πρώην υπουργός Οικονομικών Ρίσι Σούνακ, το οποίο λήγει το 2028, καθώς μια διετής παράταση θα απέφερε μεταξύ 8 και 10 δισεκατομμυρίων λιρών.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι ότι η στρατηγική των «μικρών κομματιών» για την αύξηση των εσόδων, αντί για έναν «μεγάλο» προϋπολογισμό, μπορεί να δημιουργήσει λιγότερο σταθερά έσοδα και να βλάψει την ανάπτυξη, σε αντίθεση με μια άμεση αύξηση του φόρου εισοδήματος που θα προτιμούσαν οι αγορές.
Η μάχη για την ηγεσία και οι επιπτώσεις στον Στάρμερ
Η ανατροπή της Ριβς συνέπεσε με την αδέξια προσπάθεια της Ντάουνινγκ Στριτ να αποτρέψει μια αμφισβήτηση της ηγεσίας που στόχευε στην ανατροπή του Στάρμερ μετά την αποκάλυψη του προϋπολογισμού. Ένας προϋπολογισμός που θα παραβίαζε το μανιφέστο των Εργατικών θα είχε καταστήσει μια τέτοια πρόκληση πολύ πιο πιθανή, καθώς πολλοί βουλευτές του κόμματος φοβούνται ότι θα έχαναν τις έδρες τους.
Η υποχώρηση της Ριβς σημαίνει ότι ο πρωθυπουργός πιθανότατα θα μπορέσει να αποφύγει μια απόπειρα πραξικοπήματος, τουλάχιστον μέχρι τις εκλογές του Μαΐου του επόμενου έτους στα κοινοβούλια της Σκωτίας και της Ουαλίας και στις τοπικές αρχές της Αγγλίας.
Ο Κιρ Στάρμερ βρέθηκε υπό πίεση μετά τη διαρροή για πρόκληση ηγεσίας (Ο Κιρ Στάρμερ υπό πίεση μετά τη διαρροή για πρόκληση ηγεσίας), ενώ ο υπουργός Υγείας αρνήθηκε συνωμοσία για την ανατροπή του (Ο υπουργός Υγείας αρνείται ότι υπάρχει συνωμοσία για την ανατροπή του Κιρ Στάρμερ).
Η κυβέρνηση του Στάρμερ αντιμετώπισε πολιτική πίεση (Η κυβέρνηση του Στάρμερ αντιμετωπίζει πολιτική πίεση) και ο ίδιος καταδίκασε τις επιθέσεις εναντίον υπουργών του υπουργικού συμβουλίου (Ο Στάρμερ καταδίκασε τις επιθέσεις εναντίον υπουργών του υπουργικού συμβουλίου).
Η επόμενη μέρα για τον προϋπολογισμό και την κυβέρνηση
Η Ριβς επιδιώκει όχι μόνο να καλύψει την τρύπα των 20 δισεκατομμυρίων λιρών, αλλά και να αυξήσει το μικρό περιθώριο των 9,9 δισεκατομμυρίων λιρών έναντι των δημοσιονομικών της κανόνων σε τουλάχιστον 15 δισεκατομμύρια λίρες – και ενδεχομένως στα 20 δισεκατομμύρια που επιδιώκουν οι αγορές.
Παράλληλα, η προσπάθεια να καταπνιγεί μια πιθανή πρόκληση ηγεσίας, με τον πρωθυπουργό να κατηγορεί δημόσια τον υπουργό Υγείας Γουές Στρίτινγκ για συνωμοσία, είχε το αντίθετο αποτέλεσμα, αποδυναμώνοντας τον Στάρμερ και ενισχύοντας τον Στρίτινγκ. Συνολικά, αν και ορισμένοι υπουργοί και βουλευτές των Εργατικών εξέφρασαν ανακούφιση για την απότομη αλλαγή στον φόρο εισοδήματος, πολλοί δεν έκρυψαν την απογοήτευσή τους για μια «χαοτική εβδομάδα».
Ο τελικός προϋπολογισμός της Ριβς την επόμενη εβδομάδα μπορεί να αποδειχθεί λιγότερο πολιτικά τοξικός από το αναμενόμενο, αλλά μετά από μια τόσο καταστροφική προετοιμασία, το έργο της αποκατάστασης της τάξης και της «πώλησης» του προϋπολογισμού φαντάζει πολύ πιο δύσκολο.
