Μια δοκιμή από την POLITICO έθεσε τρία διαφορετικά chatbot στον ρόλο συμβούλου για την πρόεδρο της Κομισιόν, με σκοπό να δει ποιο από αυτά θα έδινε την πιο χρήσιμη και κοφτή καθοδήγηση σε σύνθετα πολιτικά ζητήματα. Το πείραμα κάλυψε 13 ερωτήματα που άγγιζαν θέματα εξωτερικής πολιτικής και εσωτερικής συνοχής, ενώ το γραφείο της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν απάντησε για το αν χρησιμοποιεί τέτοια εργαλεία.
Σε αυτό το πλαίσιο εξετάζουμε τη μέθοδο, τις δυνατότητες και τους περιορισμούς των ψηφιακών συμβούλων.
Πώς στήθηκε το πείραμα
Η έρευνα περιλάμβανε τρεις πλατφόρμες: την αμερικανική ChatGPT της OpenAI, το γαλλικό Le Chat της Mistral και το κινεζικής προέλευσης DeepSeek. Τα συστήματα κλήθηκαν να αναλάβουν ρόλο «κορυφαίου συμβούλου» και να απαντήσουν σε 13 προκαθορισμένα ερωτήματα με σύντομες, υψηλού επιπέδου συστάσεις.
Στόχος ήταν να κριθεί η ικανότητά τους να προσφέρουν πρακτική και κατανοητή πολιτική καθοδήγηση χωρίς υπερβολική νομική ή τεχνική ορολογία.
Στον σχεδιασμό του πειράματος δόθηκε έμφαση στην σαφήνεια των οδηγιών: τα chatbot κλήθηκαν να ξεχωρίσουν με στόμους όπως η ευγλωττία, η συντομία και ένα στοιχείο «ευφυούς σπιρτάδας» που θα τράβαγε την προσοχή ενός ηγέτη. Η POLITICO ανέλαβε τη διεξαγωγή και τη δημοσιοποίηση του πειράματος, ενώ δεν υπήρξε επίσημη τοποθέτηση από το γραφείο της προέδρου για τη χρήση τέτοιων συστημάτων.
Οι τρεις πλατφόρμες
Η ChatGPT της OpenAI είναι ευρέως διαδεδομένη και αξιοποιείται συχνά για συμβουλευτικά σενάρια χάρη στην εκτενέστατη βάση γνώσης της και τις ρυθμίσεις που επιτρέπουν πιο στοχευμένες απαντήσεις. Στο πείραμα εμφανίστηκε ως μία από τις επιλογές που μπορούσαν να προσφέρουν συνοπτικές εκτιμήσεις για πολύπλοκα πολιτικά διλήμματα.
Το Le Chat της Mistral εκπροσωπεί το ευρωπαϊκό οικοσύστημα και επιχειρεί να συνδυάσει ακριβείς απαντήσεις με ευρωπαϊκή προοπτική. Στη δοκιμή παρείχε μία διαφορετική φωνή από τις υπόλοιπες πλατφόρμες, αφήνοντας να φανεί η έμφαση στην ευρωπαϊκή οπτική.
Το κινεζικό DeepSeek εισήλθε στη σύγκριση ως αντιπρόσωπος συστημάτων εκτός δυτικού κόσμου, προσφέροντας απαντήσεις που αντανακλούν διαφορετικές προσεγγίσεις στην επεξεργασία πληροφοριών και παρουσίασης προτάσεων.
Τι ερωτήθηκε και γιατί έχει σημασία
Οι 13 ερωτήσεις κάλυψαν ζητήματα όπως ο τρόπος διαπραγμάτευσης με τον Αμερικανό πρόεδρο, η διαχείριση της εσωτερικής πολιτικής ισορροπίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλα διακυβεύματα που απασχολούν την ημερήσια ατζέντα. Η επιλογή των θεμάτων αντανακλά την πρακτική ανάγκη των ηγετών για σαφείς, εφαρμόσιμες συμβουλές σε σύντομο χρόνο, ιδιαίτερα σε θέματα που απαιτούν στρατηγικές αποφάσεις.
Η ευρεία χρήση ψηφιακών εργαλείων από κυβερνήσεις περιλαμβάνει πρωτότυπα και πειραματικές εφαρμογές: σε ορισμένες περιπτώσεις ευρωπαϊκά όργανα έχουν στηρίξει εσωτερικά εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, ενώ σε άλλα κράτη έχουν γίνει πιο τολμηρά βήματα, όπως η ανάθεση υπουργικών αρμοδιοτήτων σε αυτοματοποιημένα συστήματα.
Προτεινόμενο Κάντε εξέταση αiματος αν σας σuμβαίνει αuτό τη νύχτα στο κρεβάτι:
Αυτές οι κινήσεις καταδεικνύουν την ταχύτητα με την οποία η τεχνολογική καινοτομία εισχωρεί στη δημόσια διοίκηση.
Τι έδειξαν οι απαντήσεις και ποιες είναι οι προκλήσεις
Τα chatbot απάντησαν με διαφορετικό ύφος και έμφαση: κάποια έδωσαν πιο επικεντρωμένες πολιτικές συστάσεις, κάποια άλλα ανέπτυξαν τακτικές εκτιμήσεις και κάποια προσπάθησαν να προσθέσουν ριζοσπαστικές ιδέες για σύνθετα διλήμματα. Η σύγκριση των απαντήσεων ανέδειξε τη σημασία της παραμετροποίησης των μοντέλων για συγκεκριμένους ρόλους συμβουλής.
Επιπλέον, από τη χρήση τέτοιων εργαλείων προκύπτουν ζητήματα όπως η ευθύνη, η διαφάνεια και ο έλεγχος των προτάσεων. Η ενσωμάτωση αυτοματοποιημένων συμβουλών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων απαιτεί ανθρώπινη επίβλεψη και σαφή όρια για το ποιος τελικά αναλαμβάνει την ευθύνη των επιλογών.
Αυτή η τάση αναδεικνύει την ανάγκη για κανόνες και ηθικά πλαίσια στην εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης σε κυβερνητικά περιβάλλοντα.
Πρακτικές συνέπειες για τα ευρωπαϊκά όργανα
Για την πρόεδρο της Κομισιόν και το επιτελείο της, η χρήση chatbot μπορεί να αποτελέσει συμπληρωματικό εργαλείο για γρήγορη σύνταξη σεναρίων, επιλογή επιχειρημάτων ή αξιολόγηση κινδύνων. Ωστόσο, κάθε σύσταση πρέπει να ελέγχεται από ειδικούς και πολιτικά υπεύθυνους ώστε να διαφυλάσσεται η δημοκρατική λογοδοσία και οι θεσμικές διαδικασίες.
Η εμπειρία της δοκιμής υπογραμμίζει ότι τα ψηφιακά βοηθήματα είναι χρήσιμα ως πηγή ιδεών και σύνοψης πληροφοριών, όχι ως αυτόνομα όργανα λήψης αποφάσεων. Οι πολιτικοί και οι δημόσιοι λειτουργοί καλούνται να αξιολογήσουν προσεκτικά τα όρια της αξιοπιστίας και της καταλληλότητας κάθε πρότασης πριν την ενσωματώσουν στην επίσημη πολιτική.
Τι μένει να συζητηθεί
Η δημόσια συζήτηση γύρω από τη χρήση τέτοιων εργαλείων πρέπει να περιλαμβάνει τεχνικούς, νομικούς και πολιτικούς παράγοντες, ώστε να καθοριστούν προδιαγραφές λειτουργίας, διαφάνεια και μηχανισμοί αξιολόγησης. Η εμπειρία της POLITICO ανοίγει το ζήτημα στο κοινό πεδίο και δείχνει την ανάγκη για ενημέρωση και ρυθμιστικά πλαίσια που θα προστατεύουν τη δημόσια διοίκηση και τους πολίτες.
Τελικά, η επιλογή ενός «ψηφιακού συμβούλου» από μία ηγετική φυσιογνωμία όπως η πρόεδρος της Κομισιόν αφορά περισσότερο την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπινων αποφάσεων και μηχανικής υποστήριξης, παρά την αντικατάσταση της πολιτικής κρίσης από αλγόριθμους. Η συζήτηση συνεχίζεται καθώς οι τεχνολογίες εξελίσσονται, και το βασικό ερώτημα παραμένει ποιος φέρει την τελική ευθύνη για τις πολιτικές επιλογές.
