Στενός ανταγωνισμόςΚαμία πλευρά δεν μπορεί να κυβερνήσει μόνη της στο 150μελές κοινοβούλιο, πράγμα που σημαίνει ότι οι επόμενες εβδομάδες θα αφιερωθούν σε πολύπλοκες διαπραγματεύσεις για τη συγκρότηση συνασπισμού.
Το μέγεθος της πρόκλησης
Η κατανομή των εδρών δείχνει πως για να επιτευχθεί πλειοψηφία απαιτείται συνεργασία μεταξύ πολλών κομμάτων, καθώς το κοινοβούλιο έχει συνολικά 150 έδρες και κανένα κόμμα δεν πλησιάζει το όριο της αυτοδυναμίας. Πολιτική ισορροπία σε αυτό το πλαίσιο σημαίνει ότι οι συνομιλίες θα είναι επίπονες και χρονοβόρες, όπως συνηθίζεται στην ολλανδική πολιτική πρακτική.
Η εμπειρία των προηγούμενων ετών δείχνει ότι ο σχηματισμός κυβέρνησης στη Χάγη συχνά απαιτεί μήνες συζητήσεων μέχρι να κλειδώσουν προγράμματα και υπουργικές έδρες. Αργό ρυθμό στην επίτευξη συμφωνιών μπορεί να επιφέρει πολιτική αστάθεια όσον αφορά αποφάσεις για θέματα καθημερινής πολιτικής.
Η πρόταση συνασπισμού γύρω από το D66
Το D66 προσανατολίζεται αρχικά σε έναν ευρύτερο συνασπισμό που θα περιλαμβάνει το φιλοεπιχειρηματικό VVD, τους αριστερούς Greens-Labour και τους συντηρητικούς Χριστιανοδημοκράτες (CDA). Με βάση τα πρώτα αποτελέσματα, αυτή η συμμαχία θα εξασφάλιζε μια άνετη πλειοψηφία 86 εδρών στο Κάτω Κοινοβούλιο.
Μια τέτοια συνεργασία ενδέχεται να εστιάσει στην αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης και στην αύξηση των αμυντικών δαπανών, δύο από τα κυρίαρχα ζητήματα που απασχόλησαν τους ψηφοφόρους. Κοινές προτεραιότητες θα λειτουργήσουν ως βάση διαπραγμάτευσης, αλλά διαφορές σε οικονομική και μεταναστευτική πολιτική αναμένεται να δυσκολέψουν την τελική συμφωνία.
Δύσκολες συμμαχίες στην δεξιά πτέρυγα
Εναλλακτικά, το D66 θα μπορούσε να επιδιώξει πιο δεξιό προσανατολισμό συνεργασίας με το VVD, το CDA και το μικρότερο συντηρητικό κόμμα JA21, που εμφανίστηκε ως εκλογικός νικητής προσέλκυσαν ψηφοφόρους από το PVV. Δεξιός άξονας όμως δεν εγγυάται αυτομάτως σταθερότητα, καθώς οι ιδεολογικές αποκλίσεις παραμένουν σημαντικές.
Με σχεδόν όλες τις ψήφους καταμετρημένες, αυτές οι τέσσερις δυνάμεις συγκεντρώνουν περίπου 75 έδρες, λιγότερες από την πλειοψηφία, και επομένως θα χρειαστούν έναν ακόμη εταίρο ή προσύμφωνο συνεργασίας. Επιπλέον συνομιλίες θα είναι αναπόφευκτες για να γεφυρωθούν πολιτικές διαφορές, ιδιαίτερα στο θέμα της μετανάστευσης όπου το JA21 προωθεί πιο αυστηρές θέσεις.
Προτεινόμενο Ο Rob Jetten που αναδιαμόρφωσε το πολιτικό σκηνικό της Ολλανδίας
Το εμπόδιο Wilders και οι αποκλεισμοί
Εάν το PVV αναδειχτεί πρώτο κόμμα θα διεκδικήσει το δικαίωμα να δοκιμάσει πρώτος τον σχηματισμό κυβέρνησης, ωστόσο τα υπόλοιπα κυρίαρχα κόμματα έχουν ρητά αποκλείσει συνεργασία με τον Geert Wilders. Πλειοψηφικοί αποκλεισμοί αυτών των κομμάτων καθιστούν δύσκολο το ενδεχόμενο κυβέρνησης υπό την ηγεσία του PVV.
Το PVV είχε πριν από μερικούς μήνες προκαλέσει την κατάρρευση μιας βραχύβιας κυβέρνησης όπου συμμετείχε, γεγονός που ενίσχυσε τις επιφυλάξεις των άλλων σχηματισμών. Σύμφωνα με το Reuters, το εύρος των αποκλεισμών καλύπτει μεγάλο μέρος του κοινοβουλίου, περίπου τα δύο τρίτα των εδρών, περιορίζοντας τις πρακτικές επιλογές για μια κυβέρνηση υπό τον Wilders.
Τι θα σημαίνει αυτό για τις πολιτικές επιλογές
Η ανάγκη για ευρείες συμμαχίες θα επηρεάσει το πολιτικό πρόγραμμα της επόμενης κυβέρνησης: θέματα όπως η στέγαση, η ασφάλεια και η άμυνα αναμένεται να μπουν ψηλά στην ατζέντα, καθώς αποτελούν κοινές ανησυχίες πολλών κομμάτων. Κοινή ατζέντα σε αυτά τα πεδία μπορεί να επιταχύνει κάποιες αποφάσεις, αλλά μόνο μετά από συμβιβασμούς.
Οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να είναι πολύμηνες, με πολύπλοκα παζάρια για υπουργικά χαρτοφυλάκια και πολιτικές δεσμεύσεις. Διαρκής διαπραγμάτευση συνήθως συνεπάγεται ότι σημαντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες θα καθυστερήσουν μέχρις ότου επιτευχθεί πολιτική σταθερότητα.
Καθώς οι συνομιλίες προχωρούν, τα κόμματα θα σταθμίζουν τα ενδεχόμενα συμβιβασμών έναντι της ανάγκης για αξιόπιστη διακυβέρνηση, ενώ ο δρόμος για μια λειτουργική πλειοψηφία παραμένει ανοιχτός αλλά απαιτητικός. Πολιτική διαδρομή προς μια νέα κυβέρνηση αναμένεται να απασχολήσει την ολλανδική κοινή γνώμη για αρκετό καιρό.
