- Οι εκλογές στην Ονδούρα διεξάγονται την Κυριακή, 30 Νοεμβρίου, με τρεις υποψηφίους σε οριακή αναμέτρηση.
- Η αναμέτρηση επισκιάζεται από αμοιβαίες καταγγελίες για εκλογική απάτη μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης.
- Ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών και οι ΗΠΑ παρακολουθούν στενά τη διαδικασία, εκφράζοντας ανησυχίες.
- Το ζήτημα της επανέναρξης διπλωματικών σχέσεων με την Ταϊβάν αποτελεί κρίσιμο διπλωματικό σημείο τριβής.
- Υπάρχουν φόβοι για αναταραχές στους δρόμους λόγω της πιθανότητας πολλαπλών διεκδικήσεων νίκης.
Οι πολίτες της Ονδούρας θα προσέλθουν στις κάλπες την Κυριακή, 30 Νοεμβρίου, για μια ιδιαίτερα αμφίρροπη προεδρική αναμέτρηση, η οποία επισκιάζεται από έντονες καταγγελίες για απάτη σε μία από τις φτωχότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Η ψηφοφορία διεξάγεται υπό διεθνή εποπτεία, με τον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ να εκφράζουν ανησυχίες για τη διαφάνεια της διαδικασίας, όπως μεταδίδει το Reuters.
Αυτή η εκλογική αναμέτρηση στην Ονδούρα έρχεται ως συνέχεια μιας μακράς ιστορίας πολιτικής αστάθειας, διαφθοράς και εκλογικών αμφισβητήσεων που έχουν σημαδέψει τη χώρα. Το παρασκήνιο περιλαμβάνει ένα στρατιωτικό πραξικόπημα το 2009 και την άνοδο στην εξουσία το 2022 της σημερινής προέδρου, Xiomara Castro, συζύγου του ανατραπέντος Manuel Zelaya, σηματοδοτώντας το τέλος μιας εκατονταετούς κυριαρχίας δύο κομμάτων.
Οι εκλογές και οι κατηγορίες για απάτη
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ισοπαλία μεταξύ των τριών κορυφαίων υποψηφίων: της πρώην υπουργού Άμυνας Rixi Moncada του κυβερνώντος αριστερού κόμματος LIBRE, του πρώην δημάρχου της Τεγουσιγάλπα Nasry Asfura του συντηρητικού Εθνικού Κόμματος και του τηλεοπτικού παρουσιαστή Salvador Nasralla του κεντρώου Φιλελεύθερου Κόμματος.
Οι υποψήφιοι ανταλλάσσουν σκληρές κατηγορίες, με τη Moncada να χαρακτηρίζει τους αντιπάλους της «μαριονέτες της ολιγαρχίας» και εκείνους να την αποκαλούν «κομμουνίστρια» λόγω των δεσμών της με την Κούβα και τη Βενεζουέλα.
Το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα της Ονδούρας, το οποίο συνδέεται με το κυβερνών κόμμα LIBRE, έχει κατηγορήσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης για σχεδιασμό εκλογικής απάτης, ισχυρισμό που εκείνα αρνούνται κατηγορηματικά. Αντιθέτως, η αντιπολίτευση υποστηρίζει ότι το LIBRE προσπαθεί να χειραγωγήσει τη λαϊκή βούληση.
Επιπλέον, εισαγγελείς έχουν ξεκινήσει έρευνα για ηχογραφήσεις που φέρεται να δείχνουν υψηλόβαθμο πολιτικό του Εθνικού Κόμματος να συζητά σχέδια με έναν στρατιωτικό αξιωματικό για την επηρέαση των εκλογών. Οι φερόμενες ηχογραφήσεις, τις οποίες το Εθνικό Κόμμα ισχυρίζεται ότι δημιουργήθηκαν με τεχνητή νοημοσύνη, έχουν γίνει κεντρικό θέμα στην εκστρατεία της Moncada, η οποία δήλωσε ότι «αν προσπαθήσουν να μας αγγίξουν ή να διαπράξουν απάτη, θα μας δουν να εκρήγνυται σαν το μεγαλύτερο ηφαίστειο στην ιστορία».
Διπλωματικές εντάσεις και διεθνής εποπτεία
Οι εκλογές διεξάγονται υπό αυξημένη διεθνή εποπτεία. Ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών (OAS) εξέφρασε την ανησυχία του στις 11 Νοεμβρίου, τονίζοντας την ευθύνη των αρχών της Ονδούρας να εγγυηθούν την αυτονομία και την ανεξαρτησία των εκλογικών αξιωματούχων.
Μία ημέρα αργότερα, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Christopher Landau, προειδοποίησε μέσω X ότι οι ΗΠΑ «παρακολουθούν στενά την κατάσταση» και κάλεσε τις εκλογικές αρχές και τον στρατό να τηρήσουν αυστηρά τους νόμους και το Σύνταγμα της Ονδούρας, δηλώνοντας ότι οι ΗΠΑ θα «ανταποκριθούν γρήγορα και αποφασιστικά σε όποιον υπονομεύσει την ακεραιότητα της δημοκρατικής διαδικασίας».
Ένα επιπλέον σημείο τριβής είναι η διπλωματική σχέση με την Ταϊβάν. Τόσο ο Asfura όσο και ο Nasralla έχουν δηλώσει ότι θα μπορούσαν να επαναφέρουν τις διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊβάν, τις οποίες η κυβέρνηση διέκοψε τον Μάρτιο του 2023. Αυτή η κίνηση θα αποτελούσε τη μεγαλύτερη διπλωματική οπισθοδρόμηση για την Κίνα στην περιοχή εδώ και δεκαετίες.
Εκπρόσωπος της κινεζικής πρεσβείας στην Ονδούρα δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η Ταϊβάν είναι «αναπόσπαστο μέρος» του εδάφους της Κίνας και προέτρεψε τους πολιτικούς της Ονδούρας να ενεργήσουν «με σύνεση» στο θέμα της Ταϊβάν και «να μην παραβιάσουν την κυριαρχία της Κίνας με κανέναν τρόπο».
Η Κίνα έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν αποκλείει τη χρήση δύναμης για την Ταϊβάν.
Το ιστορικό πλαίσιο και οι επιπτώσεις
Η Ονδούρα, με πληθυσμό 11 εκατομμυρίων ανθρώπων, έχει ένα βαρύ ιστορικό διαφθοράς και εκλογικών διαφορών. Ο πρώην πρόεδρος Juan Orlando Hernandez, ο οποίος υπηρέτησε δύο συνεχόμενες θητείες από το 2014 έως το 2022, βρίσκεται επί του παρόντος φυλακισμένος στις ΗΠΑ για καταδίκη σε διακίνηση ναρκωτικών.
Οι υποψήφιοι έχουν προσφέρει ελάχιστα συγκεκριμένα σχέδια για την επίλυση των κύριων προβλημάτων που μαστίζουν τη χώρα, όπως η διακίνηση ναρκωτικών, η διαφθορά και η φτώχεια, η οποία επηρεάζει έξι στους δέκα πολίτες της Ονδούρας. Εν μέσω των εξελίξεων, οι Ένοπλες Δυνάμεις ζήτησαν από το Εθνικό Εκλογικό Συμβούλιο της Ονδούρας να τους δώσει αντίγραφα των φύλλων καταμέτρησης την ημέρα των εκλογών, κάτι που παραβιάζει τη νομοθεσία της χώρας.
Η επόμενη μέρα και οι φόβοι για αναταραχές
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η πιθανότητα περισσότεροι του ενός υποψηφίων να διεκδικήσουν τη νίκη, δεδομένου του οριακού αποτελέσματος που προβλέπουν οι δημοσκοπήσεις. Ο πολιτικός αναλυτής Henry Salinas, με έδρα την Τεγουσιγάλπα, δήλωσε ότι αυτό «θα μπορούσε να προκαλέσει αναταραχές στους δρόμους, και οι θεσμοί που θα έπρεπε να καλούν σε βεβαιότητα, λογική και σύνεση δεν βοηθούν σε αυτό».
Η κατάσταση θυμίζει το κλίμα δυσπιστίας που έχει παρατηρηθεί και σε άλλες εκλογικές αναμετρήσεις παγκοσμίως. Εκτός από τον πρόεδρο, οι ψηφοφόροι θα εκλέξουν και τα 128 μέλη του Κογκρέσου και χιλιάδες τοπικούς αξιωματούχους, προσθέτοντας πολυπλοκότητα στην ήδη τεταμένη διαδικασία.
Η ακύρωση ψήφων σε εκλογικές περιφέρειες, όπως συνέβη πρόσφατα στην Αίγυπτο, αναδεικνύει τους κινδύνους που ελλοχεύουν σε τέτοιες καταστάσεις.
