Οι διαπραγματεύσεις που προέβλεπαν επανεκκίνηση του «reset» στις σχέσεις Ηνωμένου Βασιλείου–ΕΕ αναβλήθηκαν προσωρινά στις Βρυξέλλες, αφού οι πρέσβεις δεν έδωσαν το πράσινο φως για την έναρξη των συζητήσεων, ενώ στην ατζέντα βρισκόταν η σύνδεση των συστημάτων εμπορίας ρύπων και ένα πλαίσιο για τα αγροτικά προϊόντα.
Η αναβολή κινείται σε στενό χρονοδιάγραμμα καθώς η προθεσμία 1ης Ιανουαρίου για την εφαρμογή του νέου φόρου στα σύνορα (CBAM) πλησιάζει, γεγονός που δημιουργεί πίεση για ταχύτερη προσπάθεια συμφωνίας.
Αιτίες της στάσης στην έγκριση
Η κύρια διαφωνία μεταξύ των κρατών-μελών επικεντρώθηκε στο κατά πόσον και πότε το Λονδίνο θα καταβάλει χρηματικές εισφορές για τη συμμετοχή του στην ενιαία αγορά, με αντιπαραθέσεις για το χρονοδιάγραμμα πληρωμών και το ύψος τους, σύμφωνα με διευκρινίσεις από συμμετέχοντες.
Σε αυτή την ενότητα υπήρξε έντονη αναφορά σε 27 κράτη μέλη και σε επιφυλάξεις σχετικά με τις χρηματικές απαιτήσεις, ενώ οι πρεσβευτικές συνεδριάσεις αναμένεται να ξαναρχίσουν την Τρίτη.
Στελέχη που παρακολούθησαν τις διαβουλεύσεις επισήμαναν πως υπάρχει «πολιτική ευαισθησία» γύρω από τον χρόνο καταβολής των ποσών, με ορισμένα κράτη να προτείνουν πληρωμές σε επόμενο στάδιο συμφωνιών. Ταυτόχρονα, η ίδια πλευρά εξέφρασε απογοήτευση για καθυστερήσεις σε άλλες ενότητες, όπως η κινητικότητα νεολαίας, γεγονός που περιπλέκει τη συνολική πορεία των συνομιλιών.
Συνέπειες για εξαγωγείς και βιομηχανία
Επιχειρήσεις του ΗΒ που εξάγουν έντονα ρυπογόνα προϊόντα, όπως ο τομέας του σιδήρου και του τσιμέντου, κινδυνεύουν να υπόκεινται στον νέο φόρο από την 1η Ιανουαρίου εάν δεν ολοκληρωθεί η σύνδεση ETS μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου, με αποτέλεσμα πρόσθετο κόστος στις εξαγωγικές αλυσίδες.
Προτεινόμενο Η Βουλγαρία και η Ρουμανία λαμβάνουν επείγοντα μέτρα για την προστασία των διυλιστηρίων πριν την εφαρμογή των αμερικανικών κυρώσεων
Παράλληλα, ορισμένες εκτιμήσεις αναφέρουν πως η αποσύνδεση θα μπορούσε να οδηγήσει σε αλλαγές στις ροές εμπορίου και σε αύξηση εκπομπών εντός της ΕΕ καθώς θα αναζητηθούν εναλλακτικές πηγές.
Ο Adam Berman, διευθυντής πολιτικής στην Energy UK, σημείωσε ότι πλέον δεν είναι ρεαλιστικό το ενδεχόμενο ολοκλήρωσης της σύνδεσης έως το τέλος του έτους, γεγονός που θα επηρεάσει ιδιαίτερα τον ενεργειακό κλάδο. Παρά τις τεχνικές ομοιότητες μεταξύ ΗΒ και ΕΕ στα περιβαλλοντικά μέτρα, ο χρόνος παραμένει κρίσιμος και αυξάνει την ανάγκη για προσωρινές λύσεις.
Ανοιχτά μέτωπα και χρονοδιαγράμματα
Το Λονδίνο έχει θέσει στόχο να λειτουργήσει συμφωνία Sanitary and Phytosanitary ώστε να ευθυγραμμιστεί με τα πρότυπα της ΕΕ έως το 2027, με την προϋπόθεση ότι οι διαπραγματεύσεις θα τελειώσουν εγκαίρως για να ψηφιστεί νομοθεσία το 2026, όπως έχει δηλώσει ο Nick Thomas-Symonds.
Παράλληλα, απαιτείται πολιτικός χρόνος για την εφαρμογή και ελέγχους στα αγροτικά προϊόντα, ώστε να μην διαταραχθούν οι εμπορικές ροές.
Επιπλέον, το ΗΒ επιδιώκει συμμετοχή στο σχέδιο επανεξοπλισμού της ΕΕ ύψους €150 δισ. και ασκεί πίεση ώστε να βρεθεί «θέση στο τραπέζι» πριν τα κράτη-μέλη υποβάλουν τα σχέδιά τους μέχρι το τέλος Νοεμβρίου. Την ίδια ώρα, εκπρόσωπος του Συντηρητικού Κόμματος χαρακτήρισε τις απαιτήσεις αυτές «οικονομική επιβάρυνση» για τους φορολογούμενους, δείχνοντας την πολιτική ευαισθησία που συνοδεύει το θέμα.
