Σε μια περίοδο εντατικής διπλωματικής κινητικότητας, οι σύμμαχοι της Ουκρανίας στην Ευρώπη επιδιώκουν να ενδυναμώσουν τη θέση του Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Αυτή η προσπάθεια λαμβάνει χώρα εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για μια πιθανή συμφωνία μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια «κακή» συμφωνία εκεχειρίας, ικανή να αποδυναμώσει όχι μόνο την Ουκρανία αλλά και το σύνολο της Ευρώπης.
Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ετοιμάζονται να παράσχουν στην Ουκρανία ένα ολοκληρωμένο πακέτο στήριξης, με στόχο να της δώσουν το ισχυρότερο δυνατό χαρτί σε οποιεσδήποτε μελλοντικές διαπραγματεύσεις.
Εντατικές Διπλωματικές Κινήσεις και η Ευρωπαϊκή Στρατηγική
Η ανανεωμένη αίσθηση του επείγοντος μεταξύ των συμμάχων του Κιέβου οφείλεται, εν μέρει, στη μεταβαλλόμενη στάση του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, σχετικά με τη σύγκρουση. Ο Τραμπ έχει εκφράσει την προθυμία του να «παγώσει» τις εχθροπραξίες κατά μήκος των σημερινών γραμμών του μετώπου, μια θέση που έρχεται σε αντίθεση με προηγούμενες δηλώσεις του περί ανάκτησης όλων των ουκρανικών εδαφών.
Αυτές οι δηλώσεις έχουν αναζωπυρώσει φόβους ότι μπορεί να ασκήσει πίεση στον Ζελένσκι να παραχωρήσει εδάφη στη Ρωσία, ένα σενάριο που οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θεωρούν καταστροφικό. Όπως δήλωσε η κορυφαία διπλωμάτης της ΕΕ, Κάγια Κάλλας, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Λουξεμβούργο, «βλέπουμε τις προσπάθειες του Προέδρου Τραμπ να φέρει την ειρήνη στην Ουκρανία.
Όλες αυτές οι προσπάθειες είναι φυσικά ευπρόσδεκτες, αλλά δεν βλέπουμε τη Ρωσία να επιθυμεί πραγματικά την ειρήνη. Η Ρωσία κατανοεί μόνο τη δύναμη».
Η ευρωπαϊκή στρατηγική επικεντρώνεται σε ένα τριμερές σχέδιο που περιλαμβάνει: ενισχυμένη χρηματοδότηση προς το Κίεβο, παροχή περισσότερων όπλων στην Ουκρανία, και την εφαρμογή νέων κυρώσεων για να πληγεί η ρωσική οικονομία. Διπλωμάτες και αξιωματούχοι που προετοιμάζονται για τη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών επιβεβαιώνουν ότι οι χώρες της ΕΕ βρίσκονται κοντά σε συμφωνία για την 19η δέσμη οικονομικών κυρώσεων, με στόχο το πολεμικό ταμείο του Πούτιν, καθώς και για την αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων.
Η Αξιοποίηση των Παγωμένων Ρωσικών Περιουσιακών Στοιχείων
Μία από τις πιο κρίσιμες πρωτοβουλίες που θα συζητηθούν αυτή την εβδομάδα είναι το σχέδιο για την αξιοποίηση 140 δισεκατομμυρίων ευρώ σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στην Ευρώπη. Αυτό το ποσό προορίζεται να παρασχεθεί στην Ουκρανία ως «δάνειο αποζημιώσεων».
Σύμφωνα με τις προτάσεις των Ευρωπαίων αξιωματούχων, τα χρήματα θα επιστραφούν στη Μόσχα μόνο στην απίθανη περίπτωση που η Ρωσία καταβάλει μελλοντικά πολεμικές αποζημιώσεις στην Ουκρανία. Αυτή η κίνηση αντιμετωπίζει, ωστόσο, ορισμένες ανησυχίες. Το Βέλγιο, όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος αυτών των περιουσιακών στοιχείων, εκφράζει φόβους για την πιθανή ζημία στην εικόνα της χώρας στον χρηματοπιστωτικό τομέα εάν δεσμευτούν τα εν λόγω κεφάλαια.
Άλλες χώρες ανησυχούν για τον κίνδυνο στην διεθνή αξιοπιστία του ευρώ και ζητούν από τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, μεταξύ άλλων, να υιοθετήσουν παρόμοιες πολιτικές.
Την Πέμπτη, οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να αποφασίσουν εάν θα ζητήσουν επισήμως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταρτίσει τις νομικές προτάσεις για τη δημιουργία αυτού του δανείου αποζημιώσεων. Αξιωματούχοι που εργάζονται για την προετοιμασία της συνόδου κορυφής πιστεύουν ότι ο Πρωθυπουργός του Βελγίου, Μπαρτ Ντε Βέβερ, θα συμφωνήσει να επιτρέψει στην Επιτροπή να προχωρήσει στον σχεδιασμό.
Η εξέλιξη του σχεδίου θα ασκήσει εκ νέου πίεση στον Πούτιν και θα δώσει στην Ουκρανία την ελπίδα ότι η ΕΕ θα είναι σε θέση να καλύψει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες για δύο ή τρία ακόμη χρόνια, όπως εκτιμούν διπλωμάτες. «Εάν στείλουμε το μήνυμα ότι είμαστε πρόθυμοι και ικανοί να υποστηρίξουμε την Ουκρανία για τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια, αυτό θα εισέλθει στους υπολογισμούς τους όταν συζητούν την ειρήνη», πρόσθεσε ένας διπλωμάτης.
Οι Κυρώσεις και η Σκιά του Όρμπαν
Η Κάγια Κάλλας άφησε να εννοηθεί ότι οι ηγέτες της ΕΕ θα υπογράψουν αυτή την εβδομάδα την 19η δέσμη κυρώσεων, η οποία στοχεύει σε ξένες τράπεζες και κρυπτονομίσματα που χρησιμοποιεί η Ρωσία για να παρακάμψει προηγούμενες κυρώσεις. Η εν λόγω δέσμη είχε αρχικά καθυστερήσει λόγω της αντίθεσης του πρωθυπουργού της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος διαμαρτυρόταν για τις προσπάθειες διακοπής της ροής ρωσικού φυσικού αερίου, από το οποίο η χώρα του εξακολουθεί να εξαρτάται ενεργειακά.
Ωστόσο, διπλωμάτες που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις αναφέρουν ότι μια συμφωνία για τη στήριξη του Φίτσο βρίσκεται πλέον πολύ κοντά.
Παράλληλα, η σκιά μιας προγραμματισμένης συνάντησης στη Βουδαπέστη μεταξύ Τραμπ και Πούτιν, για να συζητηθούν οι όροι μιας πιθανής εκεχειρίας, κρέμεται πάνω από τη σύνοδο κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ο Ούγγρος ηγέτης, Βίκτορ Όρμπαν, σύμμαχος του Τραμπ και σε καλές σχέσεις με τον Πούτιν καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, προκαλεί την ανησυχία άλλων ηγετών της ΕΕ, καθώς έχει επανειλημμένα καθυστερήσει τις ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Κάποιοι Ευρωπαίοι ηγέτες επιδιώκουν να παραστούν στη συνάντηση Τραμπ-Πούτιν και να διασφαλίσουν ότι ο Ζελένσκι θα έχει θέση σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές. Ο Ζελένσκι δήλωσε τη Δευτέρα ότι θα ήταν πρόθυμος να μεταβεί στη Βουδαπέστη εάν του ζητηθεί.
Οι Φόβοι για Εδαφικές Παραχωρήσεις και οι Γεωπολιτικές Επιπτώσεις
Ο μεγαλύτερος φόβος για τους Ευρωπαίους είναι ότι ο Τραμπ θα συμμαχήσει ξανά με τον Πούτιν στον καθορισμό του τι θα σημαίνει «ειρήνη» και θα πιέσει το Κίεβο να αποδεχθεί ρωσικούς όρους, παραχωρώντας ενδεχομένως μεγάλα τμήματα εδάφους στην ανατολική Ουκρανία.
Ο Τραμπ έχει προτείνει το πάγωμα του πολέμου στις τρέχουσες εδαφικές γραμμές, με το «78%» της περιοχής του Ντονμπάς να βρίσκεται σε ρωσικά χέρια. «Το αφήνεις όπως είναι τώρα, μπορούν να διαπραγματευτούν κάτι αργότερα», είχε δηλώσει ο ίδιος.
Η Κάγια Κάλλας της ΕΕ απέρριψε κατηγορηματικά την ιδέα οποιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας που θα ανάγκαζε την Ουκρανία να παραχωρήσει ρωσικά κατεχόμενα εδάφη. «Όλοι λένε ότι η εδαφική ακεραιότητα είναι μια σημαντική αξία που υπερασπιζόμαστε. Πρέπει να την τηρήσουμε, γιατί αν απλώς παραχωρήσουμε τα εδάφη, τότε αυτό δίνει ένα μήνυμα σε όλους ότι μπορείς απλώς να χρησιμοποιήσεις βία εναντίον των γειτόνων σου και να πάρεις αυτό που θέλεις», δήλωσε.
Διπλωματικές πηγές προειδοποιούν ότι εάν ο Πούτιν κερδίσει εδάφη, οι χώρες της Βαλτικής, όπως η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία, θα «τρομοκρατηθούν» και θα ανησυχήσουν ότι η Ρωσία θα στραφεί εναντίον τους στη συνέχεια. Το αποτέλεσμα θα ήταν ένας μαζικός επανεξοπλισμός σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ο οποίος θα ανατρέψει τις εσωτερικές τους πολιτικές.
Ενώ η κατάσταση παραμένει ρευστή, η Ευρωπαϊκή Ένωση, με επικεφαλής τη Γερμανία και άλλες χώρες, προσπαθεί να στείλει ένα σαφές μήνυμα ενότητας και αποφασιστικότητας, προκειμένου να διασφαλίσει ένα μέλλον ειρήνης και σταθερότητας για την Ουκρανία και το ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο.
