Η πρόσφατη επίθεση των ΗΠΑ στις μεγαλύτερες ρωσικές πετρελαϊκές εταιρείες έχει περιορίσει το πεδίο για περαιτέρω μέτρα, όπως παρατήρησε πρόσφατα ο Μάρκο Ρούμπιο λίγο πριν από συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της G7. Σε κάθε περίπτωση, οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν τον περασμένο μήνα στοχεύουν στη μείωση των εσόδων από το πετρέλαιο, με πλήρη εφαρμογή των μέτρων στις 21 Νοεμβρίου.
Περιορισμένες επιλογές μετά τις τελευταίες κυρώσεις
Μετά την επιβολή περιορισμών σε σημαντικούς ενεργειακούς ομίλους, η ικανότητα των ΗΠΑ για νέα πακέτα μοιάζει περιορισμένη, είπε ο Ρούμπιο, σημειώνοντας ότι ήδη «χτυπήθηκαν» οι κύριες πετρελαϊκές εταιρείες που ζητούσαν πολλοί. Παράλληλα, αξίζει να υπογραμμιστεί ότι οι κυρώσεις επιδιώκουν τη μείωση των εσόδων από πετρέλαιο που χρηματοδοτούν τον πόλεμο.
Κάποια κράτη έχουν ήδη ζητήσει ελαφρύνσεις ή εξαιρέσεις πριν την πλήρη εφαρμογή των μέτρων, με την Ουγγαρία να εξασφαλίζει επέκταση της προθεσμίας για τις εισαγωγές της για ένα έτος. Τα αιτήματα αυτά θέτουν ζητήματα για το πώς θα επιβληθούν ομοιόμορφα οι κυρώσεις στον διεθνή χώρο.
Η αποτελεσματικότητα των μέτρων εξαρτάται άμεσα από τον τρόπο επιβολής και τη διεθνή συνεργασία, δεδομένου ότι υπάρχουν τεχνικοί και πρακτικοί τρόποι να παρακαμφθούν οι περιορισμοί, όπως φάνηκε σε πρόσφατες κινήσεις εμπορίου. Στο πλαίσιο αυτό, η επιβολή απαιτεί συντονισμό μεταξύ ΗΠΑ και εταίρων.
Στο στόχαστρο οι Rosneft και Lukoil
Τον περασμένο μήνα οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις σε εταιρείες όπως η Rosneft και Lukoil, καθώς και σε θυγατρικές τους, με στόχο την αποδυνάμωση των χρηματοροών προς τη ρωσική κρατική μηχανή. Στόχος των μέτρων είναι να μειωθούν οι πόροι που υποστηρίζουν τις πολεμικές επιχειρήσεις της Ρωσίας.
Η επιλογή αυτών των εταιρειών αντανακλά την εστίαση στις πηγές εσόδων που θεωρούνται κεντρικές για τη ρωσική οικονομία. Ταυτόχρονα, η εφαρμογή της ρήτρας για πλήρη ισχύ στις 21 Νοεμβρίου σηματοδοτεί την επόμενη φάση ελέγχου και συμμόρφωσης.
Κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν ήδη προχωρήσει σε σειρά πακέτων κυρώσεων, με την ΕΕ να έχει επιβάλει συνολικά 19 πακέτα κυρώσεων που περιλαμβάνουν μέτρα για LNG, τράπεζες και κρυπτονομίσματα.
Προτεινόμενο Ο Τραμπ εξετάζει να χορηγήσει στην Ουγγαρία εξαίρεση από τις κυρώσεις στο πετρέλαιο
Σκιώδης στόλος και δυσκολίες εφαρμογής
Μια από τις βασικές προκλήσεις στην επιβολή είναι ο λεγόμενος shadow fleet, ο οποίος περιλαμβάνει δεκάδες δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν πετρελαϊκά φορτία παρακάμπτοντας περιορισμούς. Ο Ρούμπιο τόνισε ότι υπάρχουν δυνατότητες για δράση κυρίως στην ευρωπαϊκή γειτονιά, όπου εμφανίζονται πολλές από αυτές τις μεταφορές, σημειώνοντας την ανάγκη ευρωπαϊκών μέτρων για τον σκιώδη στόλο.
Η καταπολέμηση της παράκαμψης απαιτεί ενέργειες σε επίπεδο ελέγχων, λιμενικών κανόνων και χρηματοπιστωτικών ροών, καθώς η χρήση μεσαζόντων και τεχνικών μεταμφιέσεων φορτίων δυσκολεύει την παρακολούθηση. Η ενίσχυση των μηχανισμών επιτήρησης αποτελεί βασικό σημείο για την επιβολή των μέτρων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ενισχύσει το πλαίσιο κυρώσεων με μέτρα που αφορούν επίσης το εμπόριο κρυπτονομισμάτων, τις τραπεζικές συναλλαγές και την υποδομή μεταφορών, δημιουργώντας πολλαπλά επίπεδα πίεσης στην ρωσική οικονομία.
Αντίδραση του Κιέβου και προσφερόμενες επιλογές
Από την πλευρά του Κιέβου, ο Βλαδίσλαβ Βλασιούκ, απεσταλμένος του προέδρου Ζελένσκι για τις κυρώσεις, υπογράμμισε ότι υπάρχουν περαιτέρω επιλογές προς αξιοποίηση, μεταξύ των οποίων πρόσθετοι πετρελαϊκοί και τραπεζικοί στόχοι. Ο ίδιος ανέφερε ότι πλέον συνεργάζονται με Αμερικανούς και μέλη της G7 για νέα μέτρα.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Βλασιούκ, στο πεδίο των προτεινόμενων μέτρων περιλαμβάνονται επιπλέον κυρώσεις κατά μεγάλων πετρελαϊκών, υποδομών και πληρωμών, καθώς και περιορισμοί στο βόρειο τμήμα για την Αρκτική. Αυτές οι προτάσεις στοχεύουν στην περαιτέρω απομόνωση του ρωσικού πολεμικού μηχανισμού.
Η μελλοντική έκβαση εξαρτάται από το βαθμό συνεργασίας μεταξύ των συμμάχων και την ικανότητα να εντοπιστούν και να μπλοκαριστούν οι μέθοδοι παράκαμψης, ενώ οι επόμενες κινήσεις θα καθοριστούν σε επίπεδο διαπραγματεύσεων μεταξύ G7 και συμμάχων.
