Οι Φιλιππίνες εκφράζουν την ελπίδα ότι ο κώδικας συμπεριφοράς για τη Νότια Σινική Θάλασσα θα ολοκληρωθεί κατά τη διάρκεια της προεδρίας τους στην ASEAN το επόμενο έτος, με την εμφάνιση συναίνεσης μεταξύ των χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Κίνας.
Η υπουργός Εξωτερικών, Theresa Lazaro, τόνισε τη σημασία ενός νομικά δεσμευτικού κειμένου, αναγνωρίζοντας την αργή πρόοδο των διαπραγματεύσεων που ξεκίνησαν πριν από 15 χρόνια.
Η μακρά πορεία προς έναν κώδικα συμπεριφοράς
Η προσπάθεια για τη θέσπιση ενός κώδικα συμπεριφοράς στη Νότια Σινική Θάλασσα αποτελεί μία μακροχρόνια διπλωματική διαδικασία. Αν και η ASEAN και η Κίνα δεσμεύτηκαν το 2002 για τη δημιουργία ενός τέτοιου κώδικα, χρειάστηκαν 15 χρόνια για να ξεκινήσουν οι συζητήσεις, με την πρόοδο να είναι αργή μέχρι σήμερα.
Η υπουργός Εξωτερικών των Φιλιππίνων, Theresa Lazaro, εξέφρασε την αισιοδοξία της για την επίτευξη συναίνεσης, τονίζοντας ότι ο κώδικας πρέπει να είναι νομικά δεσμευτικός.
Αυτή η προσπάθεια για έναν κώδικα συμπεριφοράς δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά αποτελεί μία από τις πιο επίμονες διπλωματικές προκλήσεις στην περιοχή εδώ και δεκαετίες. Η γεωπολιτική σημασία της Νότιας Σινικής Θάλασσας, ως ζωτικής σημασίας εμπορικής οδού και πλούσιας σε φυσικούς πόρους, καθιστά κάθε καθυστέρηση στην επίτευξη συμφωνίας ιδιαίτερα ανησυχητική για την περιφερειακή σταθερότητα και την παγκόσμια οικονομία.
Το Πεκίνο διεκδικεί την κυριαρχία στο μεγαλύτερο μέρος της Νότιας Σινικής Θάλασσας, επιβάλλοντας τις αξιώσεις του μέσω ενός στόλου από ακτοφυλακή και αλιευτική πολιτοφυλακή. Ορισμένοι γείτονες κατηγορούν την Κίνα για επιθετικότητα και για διατάραξη αλιευτικών και ενεργειακών δραστηριοτήτων στις αποκλειστικές οικονομικές τους ζώνες, δημιουργώντας ένα κλίμα έντασης.
Οι εντάσεις στη Νότια Σινική Θάλασσα και ο ρόλος των Φιλιππίνων
Οι εντάσεις μεταξύ της Κίνας και του συμμάχου των ΗΠΑ, των Φιλιππίνων, έχουν εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια, με αμφότερες τις πλευρές να κατηγορούν η μία την άλλη για εδαφικές παραβιάσεις. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επανειλημμένα κατηγορήσει την Κίνα για «αποσταθεροποιητικές ενέργειες».
Η πρόταση για κοινή ναυτική επιτήρηση στην περιοχή δείχνει την κλιμάκωση του ενδιαφέροντος για την ασφάλεια των θαλάσσιων οδών.
Η Lazaro δήλωσε ότι υπάρχει ήδη μια «αίσθηση» μεταξύ της ASEAN και της Κίνας ότι ο κώδικας συμπεριφοράς θα ολοκληρωθεί. «Είναι πράγματι πρόθεσή μας και πιστεύω ότι είναι επίσης η φιλοδοξία όλων των χωρών της ASEAN, ακόμη και της Κίνας, να ολοκληρώσουν και να καταλήξουν στον κώδικα», δήλωσε.
Προτεινόμενο Η έκπτωτη πρωθυπουργός του Μπαγκλαντές Χασίνα καταδικάστηκε σε θάνατο
Οι αμυντικές συνεργασίες των Φιλιππίνων, όπως η πρόσφατη συμφωνία με τον Καναδά για αμοιβαίες στρατιωτικές εκπαιδεύσεις, υπογραμμίζουν την ανάγκη για ενίσχυση της περιφερειακής ασφάλειας εν μέσω αυτών των προκλήσεων.
Η πρόκληση της Μιανμάρ και η ευρύτερη περιφερειακή σταθερότητα
Παράλληλα με τις προσπάθειες για τη Νότια Σινική Θάλασσα, η Theresa Lazaro έχει διοριστεί ειδική απεσταλμένη της ASEAN για τη σύγκρουση στη Μιανμάρ. Ελπίζει να βασιστεί στο έργο προηγούμενων προέδρων για να ξεκινήσει διάλογος μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών.
Η ASEAN έχει εκφράσει αυξανόμενη απογοήτευση με τη στρατιωτική κυβέρνηση της Μιανμάρ για την αποτυχία της να εφαρμόσει ένα πενταμερές ειρηνευτικό σχέδιο, το οποίο συμφωνήθηκε μετά το πραξικόπημα του 2021 που οδήγησε σε χάος. Η αδυναμία επίλυσης αυτής της εσωτερικής κρίσης αποτελεί σημαντικό βαρίδι για την περιφερειακή ενότητα και την αποτελεσματικότητα του μπλοκ.
Από την εμπειρία μας με παρόμοιες περιφερειακές κρίσεις, η ικανότητα της ASEAN να επιλύσει την κατάσταση στη Μιανμάρ είναι κρίσιμη για την αξιοπιστία της ως ενιαίου και αποτελεσματικού μπλοκ. Η αδυναμία επιβολής του ειρηνευτικού σχεδίου υπονομεύει τις προσπάθειες για περιφερειακή συνεργασία και μπορεί να επηρεάσει αρνητικά και άλλες διαπραγματεύσεις, όπως αυτή για τη Νότια Σινική Θάλασσα.
Τα μέλη της ASEAN έχουν τονίσει ότι ο διάλογος πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα έναντι των εκλογών που σχεδιάζουν να διεξαγάγουν οι στρατηγοί της Μιανμάρ τον Δεκέμβριο. Η αξιοπιστία της ψηφοφορίας έχει αμφισβητηθεί, μεταξύ άλλων και από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, καθώς αναμένεται ευρέως ότι η χούντα θα παραμείνει στην εξουσία μέσω πληρεξουσίων.
Προοπτικές για την προεδρία των Φιλιππίνων στην ASEAN
Η προεδρία των Φιλιππίνων στην ASEAN το επόμενο έτος θα είναι μια καθοριστική περίοδος, καθώς θα κληθούν να διαχειριστούν τη διπλή πρόκληση της ολοκλήρωσης του κώδικα συμπεριφοράς στη Νότια Σινική Θάλασσα και της επίλυσης της κρίσης στη Μιανμάρ. Η εκτίμησή μας είναι ότι η επιτυχία σε αυτά τα μέτωπα θα ενισχύσει σημαντικά την αξιοπιστία και την επιρροή της ASEAN στην παγκόσμια σκηνή, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της περιφερειακής ασφάλειας και σταθερότητας.
Η ικανότητα των Φιλιππίνων να προωθήσουν τη συναίνεση και τον διάλογο θα είναι καθοριστική για το μέλλον της περιοχής.
