Σε ανταπόκριση για την αύξηση της ψηφιακής εγκληματικότητας, υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Europol τόνισε ότι η υπηρεσία χρειάζεται ταχύτερη πρόσβαση σε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης ώστε να υποστηρίξει εθνικές έρευνες, ενώ διοικητικές καθυστερήσεις φράζουν το δρόμο για άμεσες δράσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες του POLITICO, αξιωματούχοι παρατηρούν ότι οι διαδικασίες αξιολόγησης για το απόρρητο και τα θεμελιώδη δικαιώματα μπορούν να μεταθέσουν τη χρήση τέτοιων εργαλείων για μήνες, και αυτό γίνεται κρίσιμο σε περιστάσεις με απειλή για τη ζωή στη διάρκεια ανακρίσεων.
Αναγνώριση του προβλήματος στους ελέγχους
Ο Jürgen Ebner, αναπληρωτής διευθυντής της Europol, υπογράμμισε ότι οι αρχές συχνά απαιτείται να διενεργήσουν εκθέσεις επιπτώσεων βάσει του Κανονισμού, διαδικασία που κατά μέσο όρο διαρκεί μήνες και συχνά καταλήγει σε καθυστερήσεις. Σε πολλές περιπτώσεις η ανάγκη για γρήγορη απόκριση συγκρούεται με την ανάγκη για νομική συμμόρφωση, γεγονός που περιορίζει την ταχύτητα εισαγωγής νέων τεχνολογιών.
Παρά την πίεση, ο ίδιος αξιωματούχος διαβεβαίωσε ότι μια επιταχυνόμενη διαδικασία έκτακτης ανάγκης δεν θα καταργεί βασικούς περιορισμούς, όπως αυτοί γύρω από την αναγνώριση προσώπου σε πραγματικό χρόνο, και ότι τα όρια αυτά παραμένουν στο επίκεντρο των κανόνων.
Τα στενά χρονικά περιθώρια που περιγράφονται από την υπηρεσία αναδεικνύουν την ανάγκη για κανόνες που συνδυάζουν Κανονισμό GDPR με πρακτικές ταχείας εφαρμογής.
Επενδύσεις και ψηφιακές δυνατότητες
Η Europol έχει ήδη ενισχύσει τις τεχνολογικές υποδομές της με δυνατότητες μεγάλης κλίμακας επεξεργασίας δεδομένων και αποκρυπτογράφησης επικοινωνιών, επένδυση που συνοδεύεται από τεχνολογικά κόστη όπως πλατφόρμες νομικής αποκρυπτογράφησης και λύσεις τεχνητής νοημοσύνης.
Ο Ebner προειδοποίησε ότι οι απαιτήσεις για σύγχρονα εργαλεία γίνονται όλο και πιο ακριβές, με συνέπεια τα κράτη να χρειάζονται υποστήριξη σε επίπεδο συνεργασίας.
Στο πλαίσιο αυτό, η Europol προσφέρει στήριξη μέσω δανεισμού αναλυτών με τεχνολογική τεχνογνωσία σε εθνικές υποθέσεις, μια πρακτική που στοχεύει στη γρήγορη ενίσχυση του έργου των τοπικών αρχών χωρίς μεταβίβαση εξουσιών επιβολής. Ταυτόχρονα, οι συζητήσεις για συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα αναδεικνύουν την ανάγκη για κοινούς κανόνες χρήσης.
Προτεινόμενο Ελληνικό Κέντρο Ελέγχου Δορυφόρων (Κορωπί)
Νομικά όρια και ψηφιακά δικαιώματα
Ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν επιβεβαιώσει ότι ο AI Act εισάγει εξαιρέσεις για εμπορική χρήση αλλά θέτει και απαγορεύσεις, όπως για τη χρήση σε δημόσιους χώρους, και αυτό έχει προκαλέσει αντιδράσεις από ομάδες υπεράσπισης δικαιωμάτων. Οι εξαιρέσεις που εξασφαλίστηκαν κατά τη διαπραγμάτευση του νόμου έχουν οδηγήσει σε έντονες συζητήσεις μεταξύ νομοθετών και οργανώσεων για τα ψηφιακά δικαιώματα.
Ακαδημαϊκοί και οργανώσεις έχουν επανειλημμένα επισημάνει το ρίσκο της ανεξέλεγκτης χρήσης αλγορίθμων από τις αρχές, ενώ παράλληλα οι αστυνομικές υπηρεσίες επισημαίνουν ότι η τεχνολογία είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση της ψηφιακής απειλής που ενισχύεται από αυτοματισμούς και ψευδείς ταυτότητες.
Προοπτικές για το μέλλον της Europol
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen έχει αναγγείλει σχέδια για την υπερδιπλασιασμό του προσωπικού της Europol και τη μετατροπή της σε κέντρο ικανό να αντιμετωπίζει εγκληματικές ομάδες που κινούνται μεταξύ φυσικού και ψηφιακού χώρου, μια δέσμευση που συνοδεύεται από νομοθετική πρόταση προγραμματισμένη για το δεύτερο τρίμηνο του 2026.
Οι προτεινόμενες αλλαγές στοχεύουν στην ενίσχυση συνεργειών χωρίς να αφαιρούν εθνικές αρμοδιότητες.
Ο Ebner έχει επίσης επιμείνει ότι δεν υπάρχει πρόθεση να μεταφερθούν εξουσίες όπως συλλήψεις ή έρευνες κατοικιών στην Europol, αφού κάτι τέτοιο δεν θα πρόσφερε επιπρόσθετη αξία, ενώ παράλληλα παραμένει η ανάγκη για κοινό τεχνολογικό σκελετό σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Εντός των συζητήσεων, η ισορροπία μεταξύ αποτελεσματικότητας και προστασίας δικαιωμάτων παραμένει κεντρική.
Καθώς οι αρχές συνεχίζουν να προσαρμόζονται σε νέα ψηφιακά εργαλεία, η συζήτηση για επιτάχυνση των διαδικασιών αξιολόγησης αναμένεται να παραμείνει στο επίκεντρο των διαβουλεύσεων, με έμφαση στην ασφάλεια, τη νομική διαφάνεια και τη διασφάλιση θεμελιωδών ελευθεριών, ενώ οργανώσεις πολιτικών δικαιωμάτων παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις και ζητούν σαφείς κανόνες διαφάνειας.
