Μία νέα εποχή για την τσεχική πολιτική διαφαίνεται στον ορίζοντα, φέρνοντας παράλληλα έντονες ανησυχίες για τη θέση της χώρας στη διεθνή σκηνή. Ο Γιαν Λιπάφσκι, υπουργός Εξωτερικών της απερχόμενης κυβέρνησης, προειδοποιεί με εμφατικό τρόπο ότι ο Αντρέι Μπάμπις, ο νικητής των πρόσφατων εκλογών και πιθανός επόμενος πρωθυπουργός, ενδέχεται να λειτουργήσει ως «μαριονέτα» του Ούγγρου πρωθυπουργού, Βίκτορ Όρμπαν.
Αυτή η εξέλιξη, σύμφωνα με τον Λιπάφσκι, θα μπορούσε να υπονομεύσει σημαντικά το κύρος και την επιρροή της Τσεχίας στα ευρωπαϊκά και παγκόσμια δρώμενα, ανατρέποντας την πορεία που χάραξε η χώρα τα τελευταία χρόνια.
Ο Μπάμπις, ένας λαϊκιστής μεγιστάνας που επικράτησε στις εκλογές αλλά δεν έχει ακόμη σχηματίσει κυβέρνηση, δήλωσε μετά τη νίκη του ότι δεν θα επιδιώξει αντιπαράθεση με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, για τον Γιαν Λιπάφσκι, ο οποίος μίλησε στο POLITICO, οι δηλώσεις αυτές δεν καθησυχάζουν, καθώς εκτιμά ότι ο επερχόμενος πρωθυπουργός θα ακολουθήσει πιστά τα βήματα του πολιτικού του συμμάχου, Όρμπαν.
Ο Ούγγρος ηγέτης βρίσκεται συχνά σε διαφωνία με τις Βρυξέλλες και τον ευρωπαϊκό κορμό, σε θέματα που κυμαίνονται από το κράτος δικαίου μέχρι την στήριξη της Ουκρανίας στον πόλεμο.
Ηχηρή προειδοποίηση για ευρωπαϊκή πορεία
Ο Τσέχος υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε τη διαφορά ανάμεσα στο να συμπεριφέρεται κανείς «σαν τον Όρμπαν» και στο να είναι «μαριονέτα του Όρμπαν». Ο Λιπάφσκι εκτιμά ότι ο Αντρέι Μπάμπις θα υιοθετήσει τη δεύτερη στάση, κάτι που θα ήταν ιδιαίτερα επιζήμιο για την ανεξαρτησία των αποφάσεων της Πράγας.
«Δεν θα συμπεριφερθεί ως προσωπικότητα τύπου Όρμπαν», δήλωσε ο Λιπάφσκι σε συνέντευξή του στο POLITICO, ενόψει μιας συνάντησης Ευρωπαίων ηγετών. «Θα συμπεριφερθεί ως μαριονέτα του Όρμπαν. Αυτή είναι μια μεγάλη διαφορά. Να συμπεριφέρεσαι σαν τον Όρμπαν και να είσαι μαριονέτα κάποιου.
Και αυτό θα τον χαρακτηρίζει». Αυτή η προσέγγιση, σύμφωνα με τον Λιπάφσκι, θα μπορούσε να οδηγήσει τη Τσεχία στην απομόνωση και στην απώλεια της φωνής της στα κέντρα λήψης αποφάσεων της Ευρώπης.
Ο Μπάμπις δεν θα παρευρεθεί στην επερχόμενη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου την Τσεχία θα εκπροσωπήσει ο απερχόμενος πρωθυπουργός Πετρ Φιάλα. Ωστόσο, διαπραγματεύεται αυτή τη στιγμή με δύο δεξιά κόμματα για τον σχηματισμό κυβέρνησης και, σύμφωνα με πηγές, σκοπεύει να κάνει το ντεμπούτο του στην επόμενη ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής τον Δεκέμβριο.
Ο Λιπάφσκι προειδοποιεί ότι, όταν επιστρέψει ο Μπάμπις, ενδέχεται να βρίσκεται υπό την επίδραση ακροδεξιών κομμάτων εντός της χώρας, τα οποία περιέγραψε ως «τύπου MAGA» και παρόμοια με το ακροδεξιό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία», γεγονός που πιθανόν να ενισχύσει την ευθυγράμμισή του με τον Όρμπαν, στο πλαίσιο ενός «συνασπισμού του Βίσεγκραντ».
Η στροφή στην εξωτερική πολιτική και η σχέση με την Ουκρανία
Τα τελευταία χρόνια, η Τσεχία έχει αναδειχθεί σε έναν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της Ουκρανίας στην ευρωπαϊκή σκηνή. Η χώρα έχει ξεκινήσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα προμήθειας πυρομαχικών, συγκεντρώνοντας πόρους από όλο το μπλοκ της ΕΕ, με αποτέλεσμα την παράδοση πάνω από τριών εκατομμυρίων βλημάτων στο Κίεβο.
Προτεινόμενο Πριν πάτε για ύπνο, υπάρχει μια συσκευή κουζίνας που πρέπει να αποσυνδέσετε πάση θυσία για να αποφύγετε πυρκαγιά
Επιπλέον, η Πράγα έχει λάβει ορισμένα από τα πιο σκληρά μέτρα στην Ευρώπη για τον περιορισμό των κινήσεων των Ρώσων διπλωματών εντός και εκτός της χώρας.
Ωστόσο, ο Λιπάφσκι εκφράζει μεγάλη απαισιοδοξία ότι αυτή η στάση θα διατηρηθεί υπό την ηγεσία του Μπάμπις. Φοβάται ότι θα υπάρξει αρνητική επίδραση στη φήμη της Τσεχίας μεταξύ των χωρών που αντιτίθενται στη Ρωσία. «Είμαι πολύ απαισιόδοξος ότι η Τσεχία θα διατηρήσει τη θέση της στην παγκόσμια σκηνή όσον αφορά την υποστήριξη προς την Ουκρανία, διότι ο Μπάμπις επικρίνει την πρωτοβουλία για τα πυρομαχικά», τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών, προσθέτοντας ότι ο Μπάμπις δηλώνει ότι «δεν θα παράσχει νέα χρήματα στην Ουκρανία».
Αυτές οι δηλώσεις, εκτιμάται, θα μπορούσαν να καταστρέψουν τη διεθνή φήμη της χώρας.
Εσωτερικές δυναμικές και οι επιδράσεις τους
Ο Αντρέι Μπάμπις, με το λαϊκιστικό του στυλ, έχει συγκριθεί με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Ο σύμμαχός του, Βίκτορ Όρμπαν, συχνά διαφημίζει τους ειδικούς δεσμούς του με τις ΗΠΑ ως απόδειξη ότι η μοναχική ευρωπαϊκή πολιτική της Ουγγαρίας λειτουργεί.
Ο Λιπάφσκι εκτιμά ότι ο Μπάμπις «ζεί το όνειρό του ενός ισχυρού ηγέτη που χτυπά το παπούτσι στο τραπέζι, λέγοντας όχι, βάζοντας βέτο σε πράγματα και προσποιούμενος ότι φέρνει πίσω κάποια οφέλη από την Ευρώπη στην Τσεχία. Αλλά η πραγματική ευρωπαϊκή πολιτική δεν λειτουργεί έτσι», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.
Για τον Τσέχο υπουργό, οι πιθανότητες προσέγγισης μεταξύ Τσεχίας και Ουάσιγκτον υπό την ηγεσία του Μπάμπις είναι ισχνές, κυρίως λόγω της απροθυμίας του να δαπανήσει περισσότερα για την άμυνα της χώρας – ένα βασικό αίτημα του Τραμπ προς τους Ευρωπαίους συμμάχους του στο ΝΑΤΟ.
Ο Μπάμπις, σημειώνει ο Λιπάφσκι, «επιτίθεται, για παράδειγμα, στην προμήθεια των αμερικανικής κατασκευής F-35, του καλύτερου αεροπλάνου στον κόσμο. Εμείς τα προμηθευόμαστε και αυτός θέλει να τα παραχωρήσει». Αυτή η στάση, σε συνδυασμό με τις υποσχέσεις του για κοινωνικές παροχές που θα μπορούσαν να περιορίσουν τις αμυντικές δαπάνες, θα αποδυναμώσει τη σχέση με τις ΗΠΑ.
«Ο Ντόναλντ Τραμπ λέει: “Ξοδέψτε περισσότερα χρήματα για την άμυνα”. Τι θα κάνει ο Αντρέι Μπάμπις; Το πιο πιθανό είναι να ξοδέψει λιγότερα χρήματα για την άμυνα», εκτίμησε ο Λιπάφσκι. «Δεν βλέπω ότι αυτό θα βοηθήσει τη σχέση με τις ΗΠΑ. Το αντίθετο θα συμβεί.
Θα γίνουμε αντιληπτοί ίσως όπως η Ισπανία με αυτό τον τρόπο». Η μελλοντική διπλωματική πορεία της Τσεχίας, λοιπόν, παραμένει αβέβαιη, με τις προκλήσεις να είναι σημαντικές τόσο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και στις διατλαντικές σχέσεις.
