Την Πέμπτη ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα υποδεχθεί τους ηγέτες των πέντε χωρών της Κεντρικής Ασίας στον Λευκό Οίκο, σε μία προσπάθεια των ΗΠΑ να αποκτήσουν μεγαλύτερη επιρροή στην περιοχή που ιστορικά σχετίζεται με τη Ρωσία και προσεγγίζεται από την Κίνα. Σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters, η συνάντηση εντάσσεται στο πλαίσιο της C5+1 πλατφόρμας και θα επικεντρωθεί σε θέματα εμπορίου, ενέργειας και ασφάλειας, με διακυβερνητικές πρωτοβουλίες και εμπορικές συμφωνίες.
Συνάντηση στον Λευκό Οίκο
Η πρωτοβουλία C5+1, που ξεκίνησε το 2015, συνδέει τις ΗΠΑ με τις πέντε χώρες της περιοχής και στοχεύει στην ενίσχυση συνεργασίας σε οικονομικά και ενεργειακά ζητήματα. Σε αυτό το πλαίσιο οι συνομιλίες θα περιλαμβάνουν C5+1 πλατφόρμα και συγκεκριμένα θέματα που αφορούν υποδομές και διασυνοριακό εμπόριο.
Οι ηγέτες θα συμμετάσχουν επίσης σε επίσημο δείπνο στον Λευκό Οίκο όπου αναμένεται να γίνουν διμερείς και πολυμερείς συναντήσεις, ενώ στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται συνομιλίες για επενδύσεις και ασφάλεια. Η ατζέντα προβλέπει διμερείς επαφές και πολυμερείς συνομιλίες με έμφαση σε συγκεκριμένα έργα συνεργασίας.
Οι δύο πλευρές εστιάζουν στην αξιοποίηση των φυσικών πόρων της περιοχής, που περιλαμβάνουν μεγάλο όγκο ουρανίου, χαλκού, χρυσού και σπάνιων γαιών, καθώς οι χώρες μαζί έχουν περίπου 84 εκατομμύρια κατοίκους. Η σημασία των αποθεμάτων φαίνεται από τα ουράνιο και σπάνιες γαίες, ενώ οι συνομιλίες θα θίξουν ζητήματα εξόρυξης και μεταποίησης, με τεράστια αποθέματα ουρανίου και κρίσιμους πόρους στο επίκεντρο.
Ανταγωνισμός για κρίσιμα μέταλλα
Δυτικές χώρες επιδιώκουν να διαφοροποιήσουν τις εφοδιαστικές αλυσίδες ώστε να μην εξαρτώνται αποκλειστικά από τη Μόσχα και το Πεκίνο, καθώς ο ανταγωνισμός για τα στρατηγικά μέταλλα εντείνεται. Η ανάγκη για νέα δίκτυα τροφοδοσίας συνδέεται με τον κίνδυνο περιορισμών εξαγωγών από την Κίνα, όπως φαίνεται στο παγκόσμιο εμπόριο και τις προσπάθειες για κρίσιμα μέταλλα.
Το Καζαχστάν προέκυψε ως ο κορυφαίος προμηθευτής ουρανίου, παράγοντας σχεδόν 40% της παραγωγής το 2024, ενώ το Ουζμπεκιστάν βρίσκεται ανάμεσα στους πρώτους πέντε παραγωγούς. Οι δύο χώρες μαζί καλύπτουν λίγο πάνω από τη μισή παγκόσμια παραγωγή και η Καζαχστάν παραγωγή ουρανίου αποτελεί κεντρικό στοιχείο των συνομιλιών για ενεργειακή ασφάλεια.
Η Ρωσία εξακολουθεί να καλύπτει ένα σημαντικό μέρος των αμερικανικών εισαγωγών ουρανίου, περίπου το 20%, γεγονός που καθιστά τη διαφοροποίηση προμηθειών επείγουσα προτεραιότητα. Οι πολιτικές που αποσκοπούν στη μείωση της εξάρτησης σχετίζονται άμεσα με τη διαχείριση αποθεμάτων εξωτερικού ελέγχου και την ενίσχυση της ασφάλειας προμηθειών, όπως δείχνουν οι συζητήσεις για εισαγωγές ουρανίου.
Προτεραιότητες των ΗΠΑ
Η Ουάσινγκτον σκοπεύει να προωθήσει τόσο κυβερνητικές πρωτοβουλίες όσο και εμπορικές συμφωνίες προκειμένου να εξασφαλίσει πρόσβαση σε κρίσιμα ορυκτά, όπως επισήμανε η Gracelin Baskaran του Center for Strategic and International Studies, τονίζοντας την ανάγκη για κυβέρνηση προς κυβέρνηση συνεργασίες και εμπορικές συμφωνίες.
Η έμφαση αφορά έργα που μπορούν να δώσουν απτά αποτελέσματα στην εξόρυξη και στη μεταποίηση.
Αναλυτές σημειώνουν ότι η Κίνα και η Ρωσία έχουν εδραιώσει την παρουσία τους στην περιοχή μέσω μεγάλων επενδύσεων σε εξόρυξη, επεξεργασία και υποδομές, γεγονός που περιπλέκει τις προσπάθειες διαφοροποίησης. Η Κίνα και Ρωσία επηρεάζουν τις τοπικές αλυσίδες, με εξάρτηση στις αλυσίδες και επενδυτικές πρωτοβουλίες να καθορίζουν την εικόνα.
Η πολιτική των ΗΠΑ υπό τον Τραμπ περιλαμβάνει πολλαπλές πρωτοβουλίες για την εξασφάλιση κρίσιμων μετάλλων, ενίσχυση προμηθειών ενέργειας και τη δημιουργία χερσαίων εμπορικών διαδρομών που παρακάμπτουν γεωπολιτικούς ανταγωνιστές. Η προσέγγιση αυτή βασίζεται σε πολλαπλές πρωτοβουλίες και σε εναλλακτικούς προμηθευτές, ενώ στο τραπέζι θα τεθούν συγκεκριμένα βήματα για τις προμήθειες ενέργειας ως στοιχείο εθνικής ασφάλειας.
