Η κατεδάφιση της Ανατολικής Πτέρυγας του Λευκού Οίκου για την κατασκευή μιας ιδιωτικά χρηματοδοτούμενης, 90.000 τ.φ. αίθουσας χορού έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, ενώ η διαχείριση του έργου θέτει ερωτήματα για τους κανόνες εποπτείας δημόσιας περιουσίας. Η επέμβαση πραγματοποιήθηκε σύντομα μετά από συζήτηση του προέδρου με πιθανούς δωρητές, και η ιστορική πτέρυγα μετατράπηκε γρήγορα σε σωρό συντριμμιών.
Πώς εξελίχθηκε το έργο
Στις 15 Οκτωβρίου ο πρόεδρος περιέγραψε σε δωρητές τις συνομιλίες για την άμεση έναρξη των εργασιών και, μέσα σε λίγες ημέρες, συνεργεία προχώρησαν στην κατεδάφιση. Η διαδικασία προχώρησε γρήγορα, με την κυβέρνηση να ανακοινώνει ότι το σχέδιο θα χρηματοδοτηθεί από ιδιώτες και όχι από κονδύλια του Κογκρέσου.
Το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία μιας πολυτελούς συνέχειας χώρων υποδοχής, συνολικού κόστους που περιγράφεται στο σχέδιο ως περίπου 300 εκατομμύρια δολάρια, και αναμένεται ότι θα αλλάξει την εικόνα του προεδρικού συγκροτήματος. Η νέα κατασκευή αποδίδεται στον προγραμματισμό του επιτελείου και στην πρόθεση για μεγαλύτερους, εντυπωσιακούς χώρους υποδοχής.
Σε δείπνο όπου συμμετείχαν εκτελεστικά στελέχη εταιρειών όπως Apple, Amazon, Lockheed Martin και Meta Platforms, ο πρόεδρος μίλησε για την ευκαιρία του χώρου και την μοναδικότητα της τοποθεσίας, ενώ ο Λευκός Οίκος επικαλέστηκε τη στήριξη ιδιωτών δωρητών για τη χρηματοδότηση. Στελέχη εταιρειών υπήρξαν παρόντα και, όπως ανέφερε το επιτελείο, έχουν υπάρξει δηλώσεις πρόθεσης συνεισφοράς.
Αντιδράσεις από ιστορικούς και διατηρητές
Ιστορικοί και οργανώσεις που ασχολούνται με τη διατήρηση πολιτιστικής κληρονομιάς εξέφρασαν έντονη δυσαρέσκεια για την κατεδάφιση ενός τμήματος με δεκαετίες ιστορικής αξίας. Η κριτική επικεντρώνεται στην απώλεια αρχιτεκτονικών στρωμάτων και στη συμβολική σημασία της αλλαγής στην ανάπτυξη του χώρου.
Μερικοί ιστορικοί περιέγραψαν την κίνηση ως ενέργεια με όρους ιδιοκτησιακής νοοτροπίας, βλέποντας σε αυτήν την επιδίωξη την πρόθεση να αφήσει ο πρόεδρος ένα χαρακτηριστικό έργο με το όνομά του. Η αναφορά σε «εταιρική» νοοτροπία προέκυψε από ειδικούς που συγκρίνουν τον τρόπο που διαχειρίζεται κτίρια ως εμπορικά σημεία αναφοράς.
Άλλοι σχολίασαν ότι οι αλλαγές στολίζουν μεμονωμένους χώρους του συγκροτήματος, όπως η προσθήκη χρυσών διακοσμήσεων και νέων σημαιών, και ότι όλα αυτά συνθέτουν μια ευρύτερη εικόνα μετασχηματισμού του προεδρικού χώρου. Κρίνονται επίσης οι επιλογές διακόσμησης και το θέμα της δημόσιας πρόσβασης σε ιστορικούς χώρους.
Χρηματοδότηση, ονομασία και έλεγχοι
Η επιλογή ιδιωτικής χρηματοδότησης μειώνει τον άμεσο κοινοβουλευτικό έλεγχο που θα είχε εφαρμοστεί σε δημόσια χρηματοδοτούμενες ανακαινίσεις. Αυτό αλλάζει τα κανονιστικά δεδομένα και εγείρει ερωτήματα για τις διαδικασίες έγκρισης και εποπτείας.
Η εκπρόσωπος τύπου του προέδρου, Karoline Leavitt, δήλωσε ότι η αίθουσα θα φέρει όνομα, χωρίς όμως να αποκαλύψει ποιο θα είναι αυτό, ενώ επιτελείς του Λευκού Οίκου ανέφεραν ότι θα υποβληθούν σχέδια στον κατά νόμον αρμόδιο φορέα σχεδιασμού. Η ονομασία παραμένει αντικείμενο συζήτησης και δεν έχει οριστικοποιηθεί επισήμως.
Παράλληλα, παράγοντες της διοίκησης δεν προσκόμισαν τεκμηριωμένη λίστα αρμόδιων φορέων που θα είχαν εξουσία ειδικά για την κατεδάφιση, γεγονός που οδήγησε πολλούς να μιλήσουν για εκμετάλλευση των κενών του συστήματος. Οι αρμοδιότητες εποπτείας και τα όρια της εκτελεστικής εξουσίας έχουν μπει στο επίκεντρο της συζήτησης.
Η σφραγίδα στο κτιριακό αποτύπωμα
Αυτή η παρέμβαση προστίθεται σε μια σειρά μεταβολών που έχουν ήδη αλλάξει την εικόνα του προεδρικού συγκροτήματος, από διακοσμητικές επιλογές στο Οβάλ Γραφείο ως την ανάπλαση εξωτερικών χώρων. Οι αλλαγές απεικονίζουν μια συνολική τάση προτεραιότητας σε έργα που φέρουν έντονο προσωπικό στίγμα.
Υποστηρικτές του εγχειρήματος τονίζουν το όραμα και την αισθητική πρόθεση πίσω από το έργο, χαρακτηρίζοντας την επέκταση ως μια «προσθήκη διαρκείας». Οι υποστηρικτές σημειώνουν την πιθανή πολιτιστική αξία που θα αποκτήσει ο νέος χώρος σε βάθος χρόνου.
Καθώς οι εργασίες προχωρούν και οι συζητήσεις για την εποπτεία και την κληρονομιά συνεχίζονται, το θέμα παραμένει ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις μπορούν να αντικατοπτρίζουν ευρύτερες πολιτικές και θεσμικές επιλογές. Η εξέλιξη του έργου θα δείξει σε ποιο βαθμό η νέα κατασκευή θα ενταχθεί στην ιστορία του Λευκού Οίκου και πως θα αξιολογηθεί από μελλοντικούς παρατηρητές.