Σε ένα σκηνικό διαφοροποιημένης παγκόσμιας ηγεσίας, η απουσία του αμερικανού προέδρου από την ολοκλήρωση των εργασιών του APEC επέτρεψε στην κινεζική πλευρά να καταγράψει ορατό διπλωματικό κεφάλαιο. Η κινεζική παρουσία στην σύνοδο εκφράστηκε με την ομιλία του Σι Τζινπίνγκ υπέρ ενός πολυμερούς εμπορικού πλαισίου και με σειρά συναντήσεων υψηλού επιπέδου.
Απουσία της αμερικανικής ηγεσίας στο φόρουμ
Ο πρόεδρος Τραμπ επέστρεψε πρόωρα στις ΗΠΑ μετά από σύντομη επίσκεψη στην Ασία, αφήνοντας στη θέση του τον υπουργό Οικονομικών Scott Bessent να εκπροσωπήσει τη χώρα στις εργασίες του APEC. Η αμερικανική αντιπροσωπεία χαρακτήρισε την παρουσία της «ισχυρή και ενεργή», παρά την απουσία του αρχηγού κράτους.
Μερικές ώρες μετά την επιστροφή του στην Ουάσινγκτον, ο πρόεδρος παρέθεσε την ετήσια χοροεσπερίδα του Λευκού Οίκου για το Halloween, ένα γεγονός που τράβηξε την προσοχή των μέσων. Η εικόνα της γρήγορης επιστροφής υπογράμμισε την αντίθεση μεταξύ της αμερικανικής πρακτικής αυτοπεριορισμένης διπλωματίας και της πιο παρατεταμένης παρουσίας της Κίνας στην περιοχή.
Η κινεζική στρατηγική στο προσκήνιο
Ο Σι Τζινπίνγκ χρησιμοποίησε την πλατφόρμα του APEC για να τονίσει την αναγκαιότητα διατήρησης ενός πολυμερούς εμπορικού συστήματος με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου στο κέντρο του. Η ρητορική του προσανατολίστηκε στην επικαιροποίηση κανόνων που θα ανταποκρίνονται στις οικονομικές αλλαγές και στην προστασία των αναπτυσσόμενων κρατών.
Πέρα από τις δηλώσεις, το Πεκίνο έχει αναλάβει κινήσεις σε επίπεδο συμφωνιών· ο πρωθυπουργός Λι Κιάνγκ υπέγραψε μία αναβαθμισμένη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την ASEAN στη διάρκεια πρόσφατης επίσκεψής του στη Μαλαισία. Αυτές οι πρωτοβουλίες εντάσσονται στην ευρύτερη οικονομική στρατηγική που περιλαμβάνει και προβλέψεις στο πενταετές πρόγραμμα ανάπτυξης της Κίνας.
Επιφυλάξεις των χωρών της περιοχής
Προτεινόμενο Μια εξαγορά της Starbucks στην Κίνα με φαβορί τη Boyu Capital
Παρά την προσδοκία για μεγαλύτερη σταθερότητα στο εμπόριο, πολλές χώρες της Ασίας εκφράζουν ανησυχίες για τη συμπεριφορά του Πεκίνου. Η κυριαρχία στην παραγωγή και η χρήση περιορισμών εξαγωγής έχουν εγείρει φόβους για πολιτικές πιέσεις μέσω του εμπορίου.
Στο περιθώριο των συνομιλιών, ο Ιάπωνας εκπρόσωπος Toshihiro Kitamura τόνισε ότι η χρήση φυσικών πόρων όπως τα σπάνια γαίες μπορεί να υπονομεύσει τον ρόλο της Κίνας ως υπερασπιστή του ελεύθερου εμπορίου. Παρόμοιες επισημάνσεις διατυπώνονται από αναλυτές όπως ο Yun Sun, που επισημαίνει τη διαφορά ανάμεσα στην συνεχή κινεζική παρουσία και στις κατά περίπτωση διμερείς πρωτοβουλίες των ΗΠΑ.
Συναντήσεις ηγετών και επιπτώσεις στις αλυσίδες εφοδιασμού
Στο πρόγραμμα του Σι περιλαμβάνονται διμερείς συνομιλίες με ηγέτες όπως ο Καναδός Mark Carney και η νέα πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Sanae Takaichi, συναντήσεις που αναμένονται με ενδιαφέρον λόγω των διαφωνιών σε θέματα εμπορίου. Οι ενδεχόμενες συνομιλίες θα δοκιμάσουν τις σχέσεις σε ευαίσθητα θέματα όπως οι δασμοί και οι εξαγωγικοί περιορισμοί.
Οι τελευταίες κινήσεις του Πεκίνου, μεταξύ των οποίων η ανακοίνωση για αυστηρότερους ελέγχους στις εξαγωγές σπάνιων γαιών, έχουν επιπτώσεις σε παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού που ήδη πλήττονται από δασμούς και αμφιλεγόμενες διμερείς συμφωνίες. Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η εμβάθυνση οικονομικών δεσμών με την Κίνα μπορεί να καθιστά ορισμένες χώρες περισσότερο εξαρτημένες από το κινεζικό εμπόριο και τις υποδομές.
Η σκηνή στην Ασία παραμένει έτσι ένας στρατηγικός κόμβος όπου οι διαφορές στην προσέγγιση των ΗΠΑ και της Κίνας αναδεικνύονται με σαφήνεια. Η μελλοντική πορεία των εμπορικών κανόνων και των συλλογικών συμφωνιών θα εξαρτηθεί από το πώς οι περιφερειακές πρωτοβουλίες θα ανταποκριθούν στις ανησυχίες για ασφάλεια, παραγωγή και αλυσίδες αξίας.
