Η έκπληξη των ολλανδικών εκλογών ήρθε με τη μορφή ενός νεοφιλελεύθερου, προοδευτικού κόμματος που κατάφερε μέσα σε λίγες εβδομάδες να ανατρέψει τις προβλέψεις. Σύμφωνα με προκαταρκτικές εκτιμήσεις, το κόμμα D66 προβλέπεται να λάβει περίπου 26 έδρες στο κοινοβούλιο των 150 θέσεων, φέρνοντας το στο ίδιο επίπεδο με το κόμμα του Geert Wilders, την PVV.
Αυτή η ανακατανομή δυνάμεων επαναπροσδιορίζει τις ισορροπίες στον πολιτικό χάρτη της χώρας και ανοίγει νέες προκλήσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
πώς το D66 κέρδισε έδαφος
Το D66, κόμμα με ρίζες από το 1966, ανέπτυξε εκστρατεία που απηχούσε σε κατοίκους αστικών κέντρων με σχετικά υψηλότερα εισοδήματα και προσανατολισμό προς την Ευρώπη. Σε κεντρικό άξονα των προτάσεων του ήταν η αντιμετώπιση της κρίσης κατοικίας μέσω σχεδίων για νέες πόλεις και επιτάχυνση κατασκευών, στρατηγική που φαίνεται πως βρήκε απήχηση στο εκλογικό σώμα.
Παράλληλα, το κόμμα τόνισε την ανάγκη για πράσινη ενέργεια με έμφαση στην εσωτερική παραγωγή ώστε να μειωθούν τα κόστη, καθώς και μέτρα πρόληψης στην υγεία για την ενίσχυση της δημόσιας ευρωστίας. Η πρακτική διάσταση των προτάσεων και η προσεκτική επικοινωνία βοήθησαν στην ενίσχυση της εικόνας του κόμματος ως εναλλακτικής λύσης στα παραδοσιακά στρατόπεδα.
ποιος είναι ο Rob Jetten
Ο 38χρονος Rob Jetten εμφανίζεται ως η προσωπικότητα γύρω από την άνοδο του D66: πρόσωπο δημόσιο, ανοιχτά ομοφυλόφιλος, με εμπειρία σε κυβερνητικά πόστα. Στο παρελθόν του είχε δοθεί ένα αδέξιο παρατσούκλι, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί σε συμπαθητικό και ικανό επικοινωνιακά ηγέτη, ικανό να κερδίσει την εμπιστοσύνη ευρύτερων στρωμάτων του εκλογικού σώματος.
Η ηγετική του διαδρομή περιλαμβάνει ενστάσεις και παραχωρήσεις: το 2018 είχε αποσύρει την υποψηφιότητά του υπέρ της Sigrid Kaag και το 2023 ανέλαβε την ηγεσία μετά την αποχώρησή της. Επιπλέον, υπηρέτησε ως υπουργός κλίματος και ενέργειας στην τελευταία κυβέρνηση του Mark Rutte, θέση που ενίσχυσε το πολιτικό του προφίλ.
οι βασικές πολιτικές προτάσεις
Στον πυρήνα του προγράμματος του D66 βρίσκονται λύσεις για κατοικία, ενέργεια και υγεία: προτάσεις για πιο πυκνή και πράσινη στέγαση, κίνητρα για μικρότερη ενεργειακή εξάρτηση και δέσμευση για προληπτική υγειονομική πολιτική. Η έμφαση στην πράσινη κατοίκηση και στη διαμόρφωση φιλικών προς το περιβάλλον γειτονιών αναδεικνύει τη συσχέτιση κοινωνικής και περιβαλλοντικής πολιτικής.
Στο μεταναστευτικό, το κόμμα σκληραίνει τη γραμμή του προτείνοντας διαδικασίες αίτησης ασύλου εκτός των ευρωπαϊκών εδαφών, ενώ σημειώνεται ότι αυτή η θεώρηση αντανακλά τη διάθεση να αποφευχθούν κυβερνητικές κρίσεις που στο παρελθόν οδήγησαν σε πτώσεις κυβερνήσεων.
Προτεινόμενο Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπροστά σε νέα πολιτικά διλήμματα: Η ανάγκη για ευρύτερες συμμαχίες
Η πρόταση για εξωευρωπαϊκή αίτηση έχει θέση στο κεντρικό αφήγημα της ασφάλειας και της πολιτικής ρύθμισης.
τι σημαίνει το αποτέλεσμα για τον σχηματισμό κυβέρνησης
Η ισοπαλία σε έδρες με την PVV σημαίνει ότι το D66 βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση αλλά όχι σε θέση αυτοδύναμη. Με περίπου 26 έδρες, ο ηγέτης θα χρειαστεί να διαπραγματευτεί συνεργασίες με κόμματα που μέχρι πρόσφατα αλληλοσυγκρούονταν σκληρά. Η ανάγκη για πολιτικές συμμαχίες καθιστά τις συνομιλίες σχηματισμού ιδιαίτερα σύνθετες.
Στο τραπέζι ενδέχεται να βρεθούν παραδοσιακά κόμματα όπως το VVD και δυνάμεις της αριστεράς, κάτι που θα απαιτήσει συμβιβασμούς σε βασικές πολιτικές. Ο ίδιος ο Jetten έχει παραδεχθεί ότι το D66 είναι «μικρό-μεγάλο» και θα εξαρτηθεί από τη συνεργασία με πολλούς εταίρους για να πετύχει μια σταθερή κυβέρνηση.
ευρωπαϊκή προοπτική και κομματικό προφίλ
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο το D66 εντάσσεται στην ομάδα Renew Europe και κρατά σταθερή pro-EU στάση, προωθώντας ακόμη και ιδέες όπως η στενότερη συνεργασία στον τομέα της άμυνας. Παρά τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό του, το κόμμα δεν έχει αναλάβει μέχρι σήμερα κάποιο μεγαλοπρεπές ευρωπαϊκό αξίωμα, καθώς τα κορυφαία στελέχη συχνά εστιάζουν στην εγχώρια πολιτική σκηνή.
Στα πρόσωπα που έχουν συνδεθεί με το D66 βρίσκονται η Sigrid Kaag, που επέστρεψε σε διεθνή ρόλο ως επικεφαλής ανθρωπιστικών προσπαθειών για τη Γάζα, και η Kajsa Ollongren, με προϋπηρεσία σε υπουργεία εσωτερικών και άμυνας. Παράλληλα, πρώην ευρωβουλευτές όπως η Marietje Schaake και η Sophie in ‘t Veld αποχώρησαν από το κόμμα το 2023, γεγονός που καταγράφει εσωτερικές μετατοπίσεις στο κομματικό προφίλ.
οι προκλήσεις που ακολουθούν
Το αποτέλεσμα ανοίγει μια περίοδο έντονων πολιτικών διαπραγματεύσεων και δοκιμασίας για το D66: από την ανάγκη να διασφαλίσει ένα λειτουργικό κυβερνητικό σύμφωνο μέχρι τη διαχείριση ευαίσθητων θεμάτων όπως η μετανάστευση. Η ικανότητα του κόμματος να μετατρέψει τις προεκλογικές υποσχέσεις σε ρεαλιστική πολιτική θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό τη διάρκειά του στην εξουσία.
Σε πολιτικό επίπεδο, η επόμενη φάση θα απαιτήσει ισορροπία ανάμεσα σε φιλελεύθερες αξίες και πρακτικούς συμβιβασμούς, με στόχο την εμπέδωση ενός πιο σταθερού κυβερνητικού σχήματος στην Ολλανδία. Η πορεία του D66 τις επόμενες εβδομάδες θα δείξει πόσο μακριά μπορεί να φτάσει το κύμα στήριξης που ξεκίνησε ως έκπληξη.
