- Ο ΟΗΕ ξεκίνησε την επίσημη διαδικασία για την εκλογή του επόμενου Γενικού Γραμματέα.
- Τα κράτη-μέλη καλούνται να προτείνουν υποψηφίους, με έμφαση στις γυναίκες και την περιφερειακή πολυμορφία.
- Ο νέος Γενικός Γραμματέας θα αναλάβει καθήκοντα την 1η Ιανουαρίου 2027, διαδεχόμενος τον Αντόνιο Γκουτέρες.
- Το Συμβούλιο Ασφαλείας και τα πέντε μόνιμα μέλη του διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην επιλογή, λόγω του δικαιώματος βέτο.
Η διαδικασία για την εκλογή του επόμενου γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών ξεκίνησε επίσημα την Τρίτη, με τα κράτη-μέλη να καλούνται να υποβάλουν υποψηφιότητες για τη διαδοχή του Αντόνιο Γκουτέρες από την 1η Ιανουαρίου 2027. Το Συμβούλιο Ασφαλείας και η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, μέσω κοινής επιστολής, ενθαρρύνουν έντονα την υποβολή υποψηφιοτήτων γυναικών, καθώς καμία δεν έχει αναλάβει ποτέ τη θέση, ενώ τονίζουν και τη σημασία της περιφερειακής πολυμορφίας.
Αυτή η εξέλιξη σηματοδοτεί την επίσημη έναρξη μιας πολύπλοκης και κρίσιμης διαδικασίας που θα καθορίσει την ηγεσία του παγκόσμιου οργανισμού για την επόμενη πενταετία. Η επιλογή του Γενικού Γραμματέα αποτελεί πάντα ένα διπλωματικό παζλ, καθώς απαιτεί τη συναίνεση πολλών κρατών με διαφορετικά συμφέροντα, ενώ παράλληλα διαμορφώνει την κατεύθυνση των Ηνωμένων Εθνών σε μια περίοδο παγκόσμιων προκλήσεων.
Η έναρξη της διαδικασίας και οι προϋποθέσεις
Όπως μεταδίδει το Reuters, η διαδικασία για την εκλογή του 10ου Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών ξεκίνησε επίσημα την Τρίτη, με την αποστολή κοινής επιστολής από το 15μελές Συμβούλιο Ασφαλείας και τον πρόεδρο της 193μελούς Γενικής Συνέλευσης. Η επιστολή αυτή καλεί τα κράτη-μέλη να υποβάλουν τις υποψηφιότητές τους για τη διαδοχή του Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος θα ολοκληρώσει τη θητεία του στις 31 Δεκεμβρίου 2026. Ο νέος Γενικός Γραμματέας αναμένεται να αναλάβει καθήκοντα την 1η Ιανουαρίου 2027, σε μια εποχή που ο Οργανισμός αντιμετωπίζει πιέσεις για μεταρρυθμίσεις και ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς του, ένα ζήτημα που έχει τονίσει και η πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας και νυν πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, Ανναλένα Μπέρμποκ.
Οι υποψηφιότητες και η σημασία της πολυμορφίας
Ένα από τα κεντρικά σημεία της επιστολής είναι η έκκληση για την υποβολή υποψηφιοτήτων γυναικών. Οι συντάκτες σημειώνουν με λύπη ότι καμία γυναίκα δεν έχει αναλάβει ποτέ τη θέση του Γενικού Γραμματέα και τονίζουν την ανάγκη να διασφαλιστούν ίσες ευκαιρίες για άνδρες και γυναίκες σε ανώτερες θέσεις λήψης αποφάσεων. Αυτή η προτροπή έρχεται σε συνέχεια των προσπαθειών για την ενίσχυση της εκπροσώπησης των γυναικών σε θέσεις εξουσίας, ένα θέμα που έχει αναδείξει και η Βρετανίδα υπουργός Εξωτερικών, Yvette Cooper, σχετικά με τον ρόλο τους σε ζώνες συγκρούσεων. Παράλληλα, υπογραμμίζεται η σημασία της περιφερειακής πολυμορφίας στην επιλογή των Γενικών Γραμματέων. Μεταξύ των ήδη δημοσίως δηλωμένων υποψηφίων περιλαμβάνονται η πρώην πρόεδρος της Χιλής, Μισέλ Μπατσελέτ, η πρώην αντιπρόεδρος της Κόστα Ρίκα, Ρεμπέκα Γκρίνσπαν, και ο Αργεντινός διπλωμάτης Ραφαέλ Γκρόσι, ο οποίος είναι και επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA), έχοντας ζητήσει πρόσφατα από το Ιράν να βελτιώσει τη συνεργασία του με την Υπηρεσία.
Ο ρόλος του Συμβουλίου Ασφαλείας και το βέτο
Η διαδικασία επιλογής είναι πολυεπίπεδη και απαιτητική. Το 15μελές Συμβούλιο Ασφαλείας θα είναι αυτό που θα προτείνει επίσημα έναν υποψήφιο στη Γενική Συνέλευση για εκλογή, αργότερα τον επόμενο χρόνο. Ωστόσο, η τελική απόφαση απαιτεί την ομόφωνη συμφωνία των πέντε μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας που διαθέτουν δικαίωμα βέτο: των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ρωσίας, της Βρετανίας, της Κίνας και της Γαλλίας. Αυτό καθιστά την επιλογή εξαιρετικά δύσκολη, καθώς οι γεωπολιτικές ισορροπίες και τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων παίζουν καθοριστικό ρόλο. Αναλυτές επισημαίνουν ότι η ανάγκη για συναίνεση μεταξύ των πέντε μόνιμων μελών συχνά οδηγεί σε επιλογές συμβιβασμού, καθιστώντας την αναζήτηση ενός υποψηφίου που θα ικανοποιεί όλες τις πλευρές μια πραγματική πρόκληση.
Η επόμενη μέρα για τα Ηνωμένα Έθνη
Η εκλογή του επόμενου Γενικού Γραμματέα θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην κατεύθυνση και τις προτεραιότητες των Ηνωμένων Εθνών. Ο νέος επικεφαλής θα κληθεί να διαχειριστεί ένα πολυπολικό και συχνά ασταθές παγκόσμιο περιβάλλον, με αυξανόμενες εντάσεις, κλιματική κρίση και ανθρωπιστικές προκλήσεις. Η επιλογή ενός προσώπου με ισχυρή διπλωματική εμπειρία και ηγετικές ικανότητες είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της αξιοπιστίας και της αποτελεσματικότητας του Οργανισμού. Η έμφαση στην περιφερειακή ποικιλομορφία και στην υποψηφιότητα γυναικών δείχνει μια προσπάθεια για περισσότερη συμπερίληψη και εκσυγχρονισμό, αντικατοπτρίζοντας τις σύγχρονες απαιτήσεις από έναν παγκόσμιο θεσμό.
