Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ υιοθέτησε ψήφισμα που προτρέπει σε διαπραγματεύσεις για τη Δυτική Σαχάρα με βάση την πρόταση αυτονομίας που υπέβαλε το Μαρόκο το 2007, ενώ παράλληλα ανανέωσε για ένα έτος τη mandat της ειρηνευτικής δύναμης MINURSO. Η απόφαση αυτή προέκυψε μετά από ψηφοφορία στην οποία 11 μέλη τάχθηκαν υπέρ, τρεις απείχαν και μία χώρα δεν συμμετείχε στην ψηφοφορία.
Το περιεχόμενο του ψηφίσματος
Το κείμενο, που καταρτίστηκε από τις ΗΠΑ, καλεί τα εμπλεκόμενα μέρη να καθίσουν στο τραπέζι με γνώμονα το σχέδιο αυτονομίας του Μαρόκου, το οποίο προβλέπει τοπικές εξουσίες ενώ το Ραμπάτ διατηρεί αρμοδιότητες σε αμυντικά και εξωτερικά θέματα. Η πρόσκληση για διάλογο συνοδεύτηκε από αίτημα προς τον γενικό γραμματέα να παράσχει στρατηγική αξιολόγηση της μελλοντικής εντολής της MINURSO εντός έξι μηνών.
Στην ψηφοφορία, Ρωσία, Κίνα και Πακιστάν επέλεξαν να αποχωρήσουν από την υποστήριξη, ενώ η Αλγερία δεν ψήφισε. Η απόφαση ανανεώνει την παρουσία της MINURSO, της οποίας ο ρόλος παραμένει η παρακολούθηση της κατάπαυσης του πυρός και άλλες σχετικές εργασίες επιτήρησης.
Η πρόταση αυτονομίας του Μαρόκου
Η πρόταση που προτάθηκε στην ΕΕ το 2007 από το Μαρόκο προβλέπει εκλεγμένες τοπικές νομοθετικές, εκτελεστικές και δικαστικές αρχές για τη Δυτική Σαχάρα, με το Μαρόκο να διατηρεί την κυριαρχία σε θέματα άμυνας, εξωτερικών σχέσεων και θρησκευτικών υποθέσεων. Στόχος του Ραμπάτ είναι η εξεύρεση μιας λύσης που να θεωρείται αποδεκτή από όλες τις πλευρές.
Από την άλλη πλευρά, το Polisario Front εξακολουθεί να απαιτεί τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στο οποίο θα περιλαμβάνεται και η επιλογή της ανεξαρτησίας για το συγκρούον έδαφος. Η αντίθεση αυτή παραμένει βασικό σημείο τριβής στις συζητήσεις για το μέλλον της περιοχής.
Απαντήσεις από εμπλεκόμενους φορείς
Προτεινόμενο Το ψήφισμα του ΟΗΕ για αυτονομία στη Δυτική Σαχάρα
Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη, Mike Waltz, κάλεσε όλες τις πλευρές «να χρησιμοποιήσουν τις επόμενες εβδομάδες» για ουσιαστικές συνομιλίες, εκφράζοντας αισιοδοξία για πρόοδο εντός του έτους. Η δήλωση αυτή συνοδεύει την αμερικανική προσέγγιση υπέρ της αυτονομίας υπό μαροκινή κυριαρχία.
Η αντιπροσωπεία της Αλγερίας υπενθύμισε στον ΟΗΕ ότι «η τελική απόφαση πρέπει να ανήκει στο λαό που ζει υπό αποικιακή κυριαρχία», όπως τόνισε ο εκπρόσωπος Amar Bendjama μετά την ψηφοφορία. Η Αλγερία και το Polisario έχουν καταστήσει σαφές ότι επιμένουν σε λύση που περιλαμβάνει δημοψήφισμα.
Από πλευράς Μαρόκου, ο βασιλιάς Mohammed VI υπογράμμισε την αναζήτηση «win-win» λύσης και απηύθυνε έκκληση στους πρόσφυγες των καταυλισμών Τιντουφ να στηρίξουν την πρόταση αυτονομίας, ενώ χιλιάδες πολίτες στην επικράτεια του Μαρόκου διαδήλωσαν πανηγυρικά μετά την έγκριση του ψηφίσματος. Ο βασιλικός προβληματισμός συνοδεύτηκε από προσδιορισμό για διμερή διάλογο με την Αλγερία.
Διεθνείς στάσεις και προηγούμενες κινήσεις
Τους τελευταίους μήνες οι ΗΠΑ, υπό την κυβέρνηση του πρώην προέδρου Donald Trump, είχαν ήδη δηλώσει υποστήριξη στην αναγνώριση της μαροκινής κυριαρχίας, με αξιωματούχους των ΗΠΑ να αναφέρουν προσπάθειες για διευθέτηση της σχέσης μεταξύ Αλγερίας και Μαρόκου. Η αμερικανική στήριξη περιέλαβε δηλώσεις και διπλωματικές πρωτοβουλίες.
Επιπλέον, χώρες της Ευρώπης έχουν μεταβάλει σταδιακά τις θέσεις τους· η Γαλλία έχει αναγνωρίσει σε μεγάλο βαθμό τη μαροκινή κυριαρχία και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχουν προβεί σε βελτιωμένες σχέσεις με το Ραμπάτ. Η μετατόπιση αυτή αντικατοπτρίζει αλλαγές στη διπλωματική ισορροπία στη διεθνή κοινότητα.
Η εξέλιξη των διαπραγματεύσεων και η αξιολόγηση της λειτουργίας της MINURSO το επόμενο εξάμηνο θα καθορίσουν αν το ψήφισμα θα οδηγήσει σε απτά βήματα προς συμβιβασμό ή θα διατηρήσει το status quo στην περιοχή.
