Ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ανακοίνωσε την πρόθεσή του να μηνύσει το BBC για ποσό που μπορεί να φτάσει τα 5 δισεκατομμύρια δολάρια. Η απόφαση αυτή έρχεται μετά την παραδοχή του βρετανικού ραδιοτηλεοπτικού φορέα ότι μοντάρισε λανθασμένα ένα βίντεο ομιλίας του, δημιουργώντας ψευδή εντύπωση.
Το περιστατικό έχει βυθίσει το BBC στη μεγαλύτερη κρίση των τελευταίων δεκαετιών, με παραιτήσεις ανώτερων στελεχών και κατηγορίες για προκατάληψη.
Το παρασκήνιο της διαμάχης και η παραδοχή του BBC
Η διαμάχη ξεκίνησε μετά την προβολή ενός ντοκιμαντέρ στο «Panorama» του BBC, το οποίο παρουσίασε αποσπάσματα από ομιλία του Ντόναλντ Τραμπ στις 6 Ιανουαρίου 2021. Οι δικηγόροι του Τραμπ υποστηρίζουν ότι το μοντάζ της ομιλίας, που έλαβε χώρα πριν την εισβολή στο Καπιτώλιο, δημιουργούσε την εντύπωση ότι ο ίδιος υποκινούσε τη βία.
Το BBC, αν και αρχικά αρνήθηκε, τελικά παραδέχτηκε το «λάθος κρίσης» στο μοντάζ των δηλώσεων του πρώην Προέδρου.
Αυτό το περιστατικό δεν είναι μεμονωμένο, αλλά εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αυξανόμενης δυσπιστίας προς τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, ιδίως όταν πρόκειται για την κάλυψη πολιτικών γεγονότων υψηλής πόλωσης. Η τεχνολογία του μοντάζ, ενώ αποτελεί θεμελιώδες εργαλείο της τηλεοπτικής παραγωγής, μπορεί να χρησιμοποιηθεί καταχρηστικά, αλλοιώνοντας το νόημα και την πρόθεση των δηλώσεων.
Σε περιπτώσεις όπως αυτή, όπου η δημόσια εικόνα ενός προσώπου και η ερμηνεία ιστορικών γεγονότων διακυβεύονται, η ακρίβεια και η ακεραιότητα είναι υψίστης σημασίας.
Οι οικονομικές απαιτήσεις και οι κατηγορίες του Τραμπ
Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε την Παρασκευή ότι θα μηνύσει το BBC την επόμενη εβδομάδα, διεκδικώντας ποσό μεταξύ 1 δισεκατομμυρίου και 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι δικηγόροι του είχαν αρχικά θέσει προθεσμία για την απόσυρση του ντοκιμαντέρ και ζητούσαν αποζημίωση για την «τεράστια φήμη και οικονομική ζημία» που υπέστη ο πελάτης τους.
Ο Τραμπ χαρακτήρισε το μοντάζ «απίστευτο» και το συνέκρινε με «εκλογική παρέμβαση», δηλώνοντας ότι η συγγνώμη του BBC δεν είναι αρκετή.
- Ο Τραμπ υποστηρίζει ότι το BBC «παραποίησε» τα λόγια του, συνδυάζοντας αποσπάσματα που απείχαν σχεδόν μία ώρα μεταξύ τους.
- Η πρόθεση, σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν να δημιουργηθεί η εικόνα ενός «επιθετικού» λόγου που οδήγησε σε ταραχές.
- Χαρακτήρισε την ενέργεια του BBC «πέρα από ψεύτικη, διεφθαρμένη» και όχι απλώς «ψευδείς ειδήσεις».
- Το BBC, αν και απέστειλε προσωπική συγγνώμη στον Τραμπ μέσω του Προέδρου του, Σαμίρ Σαχ, απέρριψε τον ισχυρισμό της συκοφαντικής δυσφήμισης και δήλωσε ότι δεν θα ξαναπροβάλει το ντοκιμαντέρ.
Ο αντίκτυπος στην αξιοπιστία του BBC και οι πολιτικές προεκτάσεις
Η υπόθεση έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη κρίση στον βρετανικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα εδώ και δεκαετίες. Ο Γενικός Διευθυντής του BBC, Τιμ Ντέιβι, και η επικεφαλής ειδήσεων, Ντέμπορα Τέρνες, παραιτήθηκαν αυτή την εβδομάδα εν μέσω κατηγοριών για προκατάληψη και αποτυχίες στο μοντάζ.
Η Υπουργός Πολιτισμού της Βρετανίας, Λίζα Νάντι, χαρακτήρισε τη συγγνώμη του BBC «σωστή και αναγκαία».
Από την εμπειρία μας με παρόμοιες διαμάχες, η δημόσια αντίληψη για την αμεροληψία ενός οργανισμού όπως το BBC μπορεί να υποστεί ανεπανόρθωτο πλήγμα, ακόμη και αν οι νομικές διαδικασίες καταλήξουν σε συμβιβασμό ή αθώωση. Αυτό που ανησυχεί την κοινή γνώμη, ιδίως στη Βρετανία, είναι η πιθανότητα τα χρήματα των φορολογουμένων, που προέρχονται από την υποχρεωτική άδεια τηλεόρασης, να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη πιθανών αποζημιώσεων.
Η συζήτηση αυτή αναδεικνύει για άλλη μια φορά την ευαίσθητη ισορροπία μεταξύ της ανεξαρτησίας των μέσων και της λογοδοσίας τους προς το κοινό.
Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Κέιρ Στάρμερ, δήλωσε ότι υποστηρίζει ένα «ισχυρό και ανεξάρτητο BBC», αλλά τόνισε ότι ο οργανισμός πρέπει να «τακτοποιήσει το σπίτι του», υπογραμμίζοντας τη σημασία μιας αμερόληπτης βρετανικής υπηρεσίας ειδήσεων σε μια εποχή παραπληροφόρησης.
Οι επόμενες κινήσεις και το μέλλον της υπόθεσης
Ο Ντόναλντ Τραμπ αναμένεται να καταθέσει τη μήνυση «κάποια στιγμή την επόμενη εβδομάδα». Έχει επίσης εκφράσει την πρόθεσή του να επικοινωνήσει με τον Κέιρ Στάρμερ αυτό το Σαββατοκύριακο, ο οποίος, σύμφωνα με τον Τραμπ, είναι «πολύ αμήχανος» με το περιστατικό.
Το BBC, από την πλευρά του, διερευνά νέες καταγγελίες σχετικά με πρακτικές μοντάζ που περιλαμβάνουν την ομιλία του Τραμπ σε άλλο πρόγραμμα, το «Newsnight».
Η εκτίμησή μας είναι ότι η υπόθεση θα έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες τόσο για την εικόνα του BBC όσο και για τον τρόπο που τα μέσα ενημέρωσης διαχειρίζονται το περιεχόμενο, ειδικά σε πολιτικά ευαίσθητα θέματα. Η ανάγκη για διαφάνεια και ακρίβεια στην δημοσιογραφία είναι πιο επιτακτική από ποτέ, και αυτή η διαμάχη θα αποτελέσει ένα σημαντικό προηγούμενο για το μέλλον.
