Ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δήλωσε πρόσφατα ότι η Γερμανία μπορεί να αρχίσει την επαναπροώθηση Σύρων που είχαν βρει άσυλο στη χώρα, εξ αιτίας της εκτίμησής του ότι ο εμφύλιος έχει λήξει. Παρά την πολιτική ρητορική, περίπου ένα εκατομμύριο Σύροι ζουν σήμερα στη Γερμανία και πολλοί έχουν ήδη ενσωματωθεί στην αγορά εργασίας και στην κοινωνία.
Η πρωτοβουλία για επαναπατρισμούς
Ο Μερτς επανέφερε στο δημόσιο λόγο την ιδέα των επιστροφών δηλώνοντας ότι «ο εμφύλιος στη Συρία έχει τελειώσει», και ότι επομένως δεν υπάρχουν πλέον λόγοι ασύλου για ορισμένους πρόσφυγες. Ταυτόχρονα, ανέφερε ότι έχει προσκαλέσει τον Ahmed al-Sharaa για συζητήσεις σχετικά με απελάσεις, περιγράφοντας τον ως πρώην ηγέτη ανταρτών.
Στην παρούσα φάση η κυβέρνηση δεν έχει εξαγγείλει μαζικές, εξαναγκαστικές απελάσεις πέραν όσων έχουν καταδικαστεί για εγκλήματα, ενώ φαίνεται να προτιμά την πολιτική των κινήτρων ώστε κάποιοι να επιστρέψουν οικειοθελώς. Παρά τούτο, ο ίδιος ο καγκελάριος τοποθετεί την επαναπατριστική πολιτική ως μέσο για να απαντήσει στην πίεση της ακροδεξιάς.
Εμπόδια στην εφαρμογή των σχεδίων
Η πραγματικότητα επιβαρύνεται από το γεγονός ότι σημαντικός αριθμός Σύρων έχει αποκτήσει εργασία ή την γερμανική ιθαγένεια τα τελευταία χρόνια: 287.000 Σύριοι εργαζόταν στη χώρα πέρυσι και περίπου 83.000 απέκτησαν γερμανική ιθαγένεια, σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία.
Αυτές οι μεταβολές αυξάνουν τις δυσκολίες στην υλοποίηση μαζικών επιστροφών.
Επιπλέον, στελέχη της κυβέρνησης έχουν περιγράψει την έκταση της καταστροφής στη Συρία, με τον Johann Wadephul να αναφέρει την «ευρεία καταστροφή» σε περιοχές κοντά στη Δαμασκό και να σημειώνει ότι δύσκολα θα είναι εφικτή άμεση επιστροφή για πολλούς. Η παραδοχή αυτή προκάλεσε δημόσιο διάλογο και αντιπαραθέσεις μέσα στο συντηρητικό στρατόπεδο.
Προτεινόμενο Ο Φρίντριχ Μερτς προσκάλεσε τον Αχμέντ αλ-Σαράα να μεταβεί στη Γερμανία
Πολιτικές αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό
Η στροφή του Μερτς προς αυστηρότερη πολιτική μετανάστευσης αποδίδεται εν μέρει στην ανάγκη να αντιμετωπιστεί η άνοδος της AfD, που σε πολλές πρόσφατες δημοσκοπήσεις εμφανίζεται ελαφρώς μπροστά από τους συντηρητικούς. Η AfD ζητά την ανάκληση προστασίας για τους Σύρους, με την Alice Weidel να δηλώνει ότι όσοι δεν φύγουν «πρέπει να απελαθούν, με τη βία» όπως μεταδόθηκε ευθέως.
Ο Μερτς όμως κυβερνά σε συνασπισμό με το SPD, και στελέχη του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος έχουν ταχθεί υπέρ πιο ήπιων προσεγγίσεων, επαινώντας παράλληλα τις ρεαλιστικές εκτιμήσεις όσων επισκέφθηκαν περιοχές καταστροφής. Αυτή η εσωτερική διαφωνία περιορίζει την ταχύτητα και το εύρος των αποφάσεων.
Παραδείγματα και διεθνείς ανησυχίες
Υπάρχει ιστορικό προηγούμενο στην Ευρώπη για μαζικές επαναπροωθήσεις, όπως η περίπτωση των περίπου 320.000 βοσνίων που ήρθαν στη Γερμανία στη δεκαετία του 1990 και η πλειονότητα επέστρεψε τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, ειδικοί επισημαίνουν ότι οι συνθήκες στη Συρία παραμένουν σοβαρές και μη σταθερές, γεγονός που επηρεάζει τη δυνατότητα επιστροφής.
Παράλληλα, τα σχέδια της γερμανικής κυβέρνησης για επαφές με αξιωματούχους άλλων χωρών για να διευκολυνθούν απελάσεις έχουν επικριθεί από οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ειδικά σε περιπτώσεις όπου οι επιστρέφοντες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν διώξεις ή αυστηρές ποινές.
Αντίστοιχες αντιδράσεις υπήρξαν και στο θέμα των αφγανών επιστροφών.
Η τελική αποτελεσματικότητα των πρωτοβουλιών θα εξαρτηθεί από νομικές, διεθνείς και πολιτικές παραμέτρους, καθώς και από το πόσο θα καταφέρει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση να συνυπολογίσει τις διαφορετικές φωνές στο εσωτερικό του συνασπισμού. Μέχρι τότε το ζήτημα των επιστροφών παραμένει ανοιχτό με πολλές πρακτικές δυσκολίες.
