Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, υπογράμμισε την κρίσιμη σημασία μιας ανθρωπιστικής κατάπαυσης του πυρός στο Σουδάν, κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον ομόλογό του των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Σεΐχη Αμπντουλάχ μπιν Ζαγιέντ.
Η συζήτηση επικεντρώθηκε στην επιτακτική ανάγκη να διακοπεί η ροή όπλων προς τις παραστρατιωτικές Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF), λίγες μόλις ημέρες αφότου ο Ρούμπιο είχε τονίσει ότι απαιτείται άμεση δράση για αυτόν τον σκοπό.
Η Κλιμάκωση της Ανθρωπιστικής Κρίσης στο Σουδάν
Ο πόλεμος μεταξύ του Σουδανικού στρατού και των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF), που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2023, έχει δημιουργήσει τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση παγκοσμίως, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Εμείς παρατηρούμε ότι αυτή η σύγκρουση, σε μια εποχή που οι παγκόσμιοι προϋπολογισμοί ανθρωπιστικής βοήθειας συρρικνώνονται, επιδεινώνει δραματικά την κατάσταση.
Μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου, περίπου 12,5 εκατομμύρια Σουδανοί είχαν εκτοπιστεί εντός και εκτός της χώρας, με επιπλέον 140.000 να έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους μετά τις επιθέσεις των RSF στην αλ-Φασίρ και σε πόλεις της περιοχής του Κορντοφάν.
Το ιστορικό πλαίσιο των περιφερειακών παρεμβάσεων
Δεν είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε μια εσωτερική σύγκρουση να μετατρέπεται σε πεδίο αντιπαράθεσης περιφερειακών δυνάμεων. Τεχνικά, αυτό συμβαίνει συχνά όταν οι τοπικοί παράγοντες αναζητούν υποστήριξη από εξωτερικούς συμμάχους, οι οποίοι με τη σειρά τους επιδιώκουν γεωπολιτικά ή οικονομικά οφέλη.
Αυτή η δυναμική καθιστά την επιβολή εμπάργκο όπλων εξαιρετικά δύσκολη, καθώς οι διαδρομές ανεφοδιασμού είναι συχνά περίπλοκες και δυσπρόσιτες για διεθνή παρακολούθηση, εντείνοντας τον κύκλο της βίας και του εκτοπισμού.
Οι Κατηγορίες για την Προμήθεια Όπλων και η Διεθνής Πίεση
Ο Σουδανικός στρατός έχει κατηγορήσει ανοιχτά τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ότι προμηθεύουν όπλα στις RSF, έναν ισχυρισμό που εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ και Αμερικανοί νομοθέτες έχουν χαρακτηρίσει αξιόπιστο. Ωστόσο, ο πρέσβης των ΗΑΕ στον ΟΗΕ στη Γενεύη, Τζαμάλ Αλ Μουσαράχ, απέρριψε την Πέμπτη τους ισχυρισμούς, δηλώνοντας ότι η χώρα του δεν παρέχει καμία μορφή υποστήριξης σε καμία από τις εμπόλεμες πλευρές.
Η άρνηση αυτή, σε συνδυασμό με τις αναφορές, δημιουργεί ένα περίπλοκο διπλωματικό τοπίο.
Ο Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, μιλώντας σε δημοσιογράφους την Τετάρτη, τόνισε ότι η Ουάσιγκτον καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να τερματίσει τις μάχες και να ασκήσει πίεση στα εμπλεκόμενα μέρη. «Κάτι πρέπει να γίνει για να διακοπεί η ροή όπλων και η υποστήριξη που λαμβάνουν οι RSF καθώς συνεχίζουν τις προελάσεις τους», δήλωσε ο Ρούμπιο, αφήνοντας σαφείς υπαινιγμούς για την εμπλοκή συγκεκριμένων χωρών χωρίς να τις κατονομάσει ευθέως.
Αυτή η δήλωση υπογραμμίζει την αυξανόμενη ανησυχία των ΗΠΑ για την κλιμάκωση της σύγκρουσης.
Η πτώση της αλ-Φασίρ στα χέρια των RSF στις 26 Οκτωβρίου εδραίωσε τον έλεγχό τους στην περιοχή του Νταρφούρ, σε έναν εμφύλιο πόλεμο που διαρκεί πλέον πάνω από δυόμισι χρόνια. Η κατάσταση εκεί είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς:
- Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι που διέφυγαν από την αλ-Φασίρ παραμένουν αγνοούμενοι.
- Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες εξέφρασε σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλειά τους.
- Υπάρχουν αναφορές για βιασμούς, δολοφονίες και άλλες κακοποιήσεις από επιζώντες, γεγονός που επιβεβαιώνει τη βαρβαρότητα της σύγκρουσης.
Οι Επιπτώσεις της Σύγκρουσης και οι Διπλωματικές Κινήσεις
Οι επιπτώσεις της σύγκρουσης στο Σουδάν εκτείνονται πολύ πέρα από τα σύνορά του, δημιουργώντας αστάθεια σε ολόκληρη την περιοχή και επιβαρύνοντας περαιτέρω τις διεθνείς προσπάθειες για την αντιμετώπιση κρίσεων. Η αδυναμία της διεθνούς κοινότητας να επιβάλει μια αποτελεσματική κατάπαυση του πυρός και να διακόψει τη ροή όπλων έχει ως αποτέλεσμα την παράταση του ανθρώπινου πόνου και την απώλεια αμέτρητων ζωών.
Η συνεχής διπλωματική πίεση, όπως αυτή που ασκείται από τον Μάρκο Ρούμπιο, είναι ζωτικής σημασίας, αλλά απαιτείται συντονισμένη δράση από όλους τους εμπλεκόμενους.
Η πρόκληση της διεθνούς συναίνεσης
Συγκρίνοντας αυτή την κρίση με παρόμοιες στο παρελθόν, παρατηρούμε ότι η δυσκολία επίτευξης διεθνούς συναίνεσης και η επιβολή κυρώσεων είναι ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Αυτό που ανησυχεί την αγορά, αλλά κυρίως τους ανθρωπιστικούς οργανισμούς, είναι η απογοήτευση των τοπικών πληθυσμών από την αδράνεια.
Στην εμπειρία μας με παρόμοιες καταστάσεις, η αποτελεσματικότητα της διπλωματίας εξαρτάται άμεσα από την πολιτική βούληση των μεγάλων δυνάμεων να αναλάβουν αποφασιστική δράση, ακόμη και όταν αυτό συνεπάγεται κόστος ή διπλωματικές τριβές.
Προβλέψεις και Επόμενα Βήματα για την Ειρήνη
Ο Μάρκο Ρούμπιο δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να χαρακτηριστούν οι RSF ως τρομοκρατική οργάνωση, δηλώνοντας ότι οι ΗΠΑ θα προβούν σε μια τέτοια κίνηση εάν αυτή θα βοηθούσε στον τερματισμό των μαχών. Η εκτίμησή μας είναι ότι μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να αλλάξει σημαντικά το παιχνίδι, αυξάνοντας την πίεση στις RSF και τους υποστηρικτές τους.
Ωστόσο, η πραγματική ειρήνη στο Σουδάν απαιτεί κάτι περισσότερο από απειλές: χρειάζεται συνεχή διπλωματική εμπλοκή, αποτελεσματική επιβολή του εμπάργκο όπλων και ουσιαστική ανθρωπιστική βοήθεια. Προτείνουμε ότι η διεθνής κοινότητα πρέπει να παραμείνει προσηλωμένη και ενωμένη, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι υπεύθυνοι για τις θηριωδίες θα λογοδοτήσουν και ότι ο λαός του Σουδάν θα μπορέσει επιτέλους να ζήσει με ασφάλεια και αξιοπρέπεια.
