Ο πρόεδρος των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών (CDU), Φρίντριχ Μερτς, απέκλεισε κατηγορηματικά οποιαδήποτε μορφή συνεργασίας με το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD). Η ξεκάθαρη αυτή τοποθέτηση έρχεται ως επιστέγασμα μιας εκτεταμένης εσωτερικής συζήτησης εντός του κόμματός του, η οποία διήρκεσε επί ώρες και αφορούσε τις μελλοντικές σχέσεις με μια πολιτική δύναμη που κερδίζει διαρκώς έδαφος στη χώρα.
Ο Μερτς υπογράμμισε ότι «το χέρι που συνεχώς απλώνει η AfD είναι, στην πραγματικότητα, ένα χέρι που θέλει να μας καταστρέψει», τονίζοντας την βαθιά ιδεολογική και πολιτική διάσταση που χωρίζει τα δύο κόμματα.
Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί μια προσπάθεια επαναπροσδιορισμού της στάσης των συντηρητικών απέναντι στην ακροδεξιά, ειδικά ενόψει των επερχόμενων κρατιδιακών εκλογών. Ο Μερτς, ο οποίος είναι και υποψήφιος καγκελάριος, ξεκαθάρισε ότι η AfD έχει «διακηρύξει την πρόθεσή της να καταστρέψει την CDU», μια πρόκληση που οι Χριστιανοδημοκράτες δηλώνουν έτοιμοι να αποδεχθούν.
Στόχος τους, όπως τόνισε, είναι να αναδείξουν με σαφήνεια το ιδεολογικό στίγμα της AfD και να τη διαχωρίσουν με κάθε τρόπο από τις δικές τους θέσεις.
Η Οριστική Απόρριψη της Συνεργασίας
Η δήλωση του Φρίντριχ Μερτς δεν άφησε περιθώρια παρερμηνειών. Μετά από μια μαραθώνια συνεδρίαση διάρκειας επτάμισι ωρών με την ηγεσία του κόμματος, ο πρόεδρος της CDU επανέλαβε τη δέσμευση για διατήρηση της πολιτικής απόστασης από την AfD. «Θα καταστήσουμε πολύ σαφές πού βρίσκεται η AfD σε επίπεδο περιεχομένου.
Θα αποστασιοποιηθούμε πολύ σαφώς και διακριτά από αυτούς», ανέφερε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι η καλύτερη απάντηση στην άνοδο της ακροδεξιάς είναι το επιτυχημένο κυβερνητικό έργο.
Η θέση αυτή έρχεται να επιβεβαιώσει την παραδοσιακή γραμμή του κόμματος, παρά τις κατά καιρούς διαφορετικές προσεγγίσεις και τις εσωτερικές πιέσεις. Η δημόσια αντίληψη που διαμορφωνόταν, ότι ίσως μπορούσαν να επιτευχθούν πολλά μέσω συνεργασίας, απορρίφθηκε κατηγορηματικά από τον Μερτς.
«Όχι, κυρίες και κύριοι, αυτό δεν ισχύει», δήλωσε, τονίζοντας ότι η AfD αμφισβητεί τις θεμελιώδεις αποφάσεις που έχουν ληφθεί από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας από το 1949, αποφάσεις στη διαμόρφωση των οποίων η CDU έχει συμβάλει ενεργά.
Το Εσωτερικό Κλίμα στην CDU και η Άνοδος της AfD
Οι συντηρητικοί του Μερτς αντιμετωπίζουν εδώ και καιρό ένα πρόβλημα προσέγγισης με την AfD, η οποία έχει δει την υποστήριξή της να εκτινάσσεται μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου στη χώρα. Ειδικά σε κρατίδια της ανατολικής Γερμανίας, η AfD συγκεντρώνει δημοσκοπικά ποσοστά που αγγίζουν το 40%, υπερβαίνοντας κατά πολύ όλα τα άλλα κόμματα.
Αυτή η δυναμική έχει οδηγήσει ορισμένα μέλη των συντηρητικών, κυρίως από τις ανατολικές περιοχές, να αμφισβητήσουν την αποτελεσματικότητα του παραδοσιακού «τείχους προστασίας» έναντι της ακροδεξιάς.
Η εσωτερική συζήτηση την περασμένη εβδομάδα εντός του κεντροδεξιού κόμματος περιστράφηκε γύρω από τον τρόπο χειρισμού της AfD, ενόψει μιας σειράς κρίσιμων κρατιδιακών εκλογών που θα διεξαχθούν τον επόμενο χρόνο, συμπεριλαμβανομένων δύο στην ανατολική Γερμανία.
«Θέλουμε και μπορούμε να κερδίσουμε όλες αυτές τις εκλογές, και μπορούμε να παραμείνουμε η ισχυρότερη πολιτική δύναμη στη Γερμανία», δήλωσε ο Μερτς, υπογραμμίζοντας την αποφασιστικότητα του κόμματος να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις.
Οι Στρατηγικές της AfD και η Αντίδραση της CDU
Η AfD έχει καταφέρει να εδραιώσει την παρουσία της, παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως τη μοναδική πραγματικά αντιμεταναστευτική δύναμη στη Γερμανία. Η ρητορική της συνδυάζεται με έναν έντονο σκεπτικισμό απέναντι στη συνεχιζόμενη υποστήριξη της Γερμανίας στην Ουκρανία και τις προσπάθειες του Βερολίνου να αναβαθμίσει την Μπούντεσβερ στο ισχυρότερο στρατό της Ευρώπης.
Αυτή η προσέγγιση της έχει επιτρέψει να γίνει το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης στο Bundestag.
Σε απάντηση, ο γενικός γραμματέας της CDU, Κάρστεν Λίνεμαν, παρουσίασε μια τριμερή προσέγγιση για την αντιμετώπιση της AfD. Πρώτον, προβλέπεται η ενίσχυση της παρουσίας της CDU στα δύο ανατολικογερμανικά κρατίδια όπου η AfD προηγείται στις δημοσκοπήσεις, με σκοπό να ανακοπεί η κυριαρχία της σε τοπικό επίπεδο.
Δεύτερον, θα συσταθούν επιτροπές εμπειρογνωμόνων για την ανάπτυξη νέων ιδεών που θα διαμορφώσουν την πολιτική ατζέντα. Τρίτον, μέσω αυτών των προσπαθειών, θα επιδιωχθεί η δημιουργία μιας θετικής εικόνας της CDU ως κόμματος που προσφέρει λύσεις, σε έντονη αντίθεση με την AfD, η οποία εστιάζει αποκλειστικά στην ανάδειξη προβλημάτων.
Η Επανεξέταση του «Brandmauer» και το Ιστορικό Πλαίσιο
Για δεκαετίες, οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις της Γερμανίας είχαν θέσει σε εφαρμογή ένα «Brandmauer», δηλαδή ένα τείχος προστασίας, από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, προκειμένου να αποτραπεί οποιαδήποτε συνεργασία με ακροδεξιά κόμματα. Ο Μερτς, στην αρχή του έτους, είχε προσπαθήσει να προωθήσει ένα νομοσχέδιο για τη μετανάστευση, αποδεχόμενος την υποστήριξη της AfD, σε μια προεκλογική κίνηση για την ανάκτηση ψηφοφόρων που είχαν μεταπηδήσει στην ακροδεξιά.
Αυτή η τακτική είχε προκαλέσει έντονη κριτική, ακόμα και από τις τάξεις του δικού του κόμματος, αλλά και από τους αριστερόστροφους αντιπάλους του. Τότε, κατηγορήθηκε ότι παραβίαζε την μεταπολεμική «καραντίνα» της ακροδεξιάς και ότι ξεχνούσε τα ιστορικά μαθήματα της χώρας.
Παρόλο που ο Μερτς δεν χρησιμοποίησε πλέον τη λέξη «τείχος προστασίας» στις πρόσφατες δηλώσεις του, τόνισε την ανάγκη για σαφή διάκριση της CDU από την AfD. Αυτή η διαφοροποίηση αποτελεί πλέον τον ακρογωνιαίο λίθο της στρατηγικής των Γερμανών συντηρητικών για την αντιμετώπιση της ανερχόμενης ακροδεξιάς.