Ο Νάιτζελ Φάρατζ, ο γνωστός υποστηρικτής του Brexit, έχει θέσει τον επόμενο στόχο του: την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Αυτή η κίνηση πυροδοτεί μια νέα πολιτική μάχη, με την κυβέρνηση των Εργατικών να προσπαθεί να αποτρέψει ένα «Brexit 2.0» και να προστατεύσει τη διεθνή θέση της χώρας, ενώ οι Συντηρητικοί και το Reform UK συσπειρώνονται γύρω από την ιδέα.
Η Νέα Πολιτική Μάχη γύρω από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
Η πολιτική δεξιά του Ηνωμένου Βασιλείου στοχεύει για άλλη μια φορά σε έναν ευρωπαϊκό θεσμό, με τον Νάιτζελ Φάρατζ να ηγείται της προσπάθειας για αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Αυτή η κίνηση έρχεται σε μια περίοδο που η κυβέρνηση αντιμετωπίζει πιέσεις λόγω των ατεκμηρίωτων μεταναστών που φτάνουν στις βρετανικές ακτές, ένα ζήτημα που ο Φάρατζ εκμεταλλεύεται για να προωθήσει την «πυρηνική επιλογή» της εξόδου.
Το Συντηρητικό Κόμμα έχει ήδη προσχωρήσει σε αυτή την ατζέντα, αναγκάζοντας την κυβέρνηση των Εργατικών να αναλάβει δράση, έχοντας ακόμα ζωντανές τις μνήμες της αποτυχημένης εκστρατείας του 2016 για την παραμονή στην ΕΕ.
Η στόχευση της ΕΣΔΑ δεν είναι τυχαία. Τεχνικά, η Σύμβαση ενσωματώθηκε στο εσωτερικό δίκαιο του Ηνωμένου Βασιλείου το 1998, επιτρέποντας στους πολίτες να ασκούν έφεση κατά κυβερνητικών αποφάσεων με βάση τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό σημαίνει ότι οι αιτούντες άσυλο μπορούν να επικαλεστούν το Άρθρο 8, που προστατεύει το δικαίωμα στην οικογενειακή ζωή, και το Άρθρο 3, που απαγορεύει τα βασανιστήρια και την απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση.
Οι υποστηρικτές της αποχώρησης υποστηρίζουν ότι αυτή είναι η μόνη οδός για τον έλεγχο των αιτήσεων ασύλου, ένα πρόβλημα που καμία διαδοχική κυβέρνηση δεν κατάφερε να μειώσει αποτελεσματικά.
Οι Προτεινόμενες Μεταρρυθμίσεις και οι Αντιδράσεις
Οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης των Εργατικών δηλώνουν αποφασισμένοι να «προλάβουν τις εξελίξεις» και να οργανώσουν μια συντονισμένη εκστρατεία για να αναδείξουν τα οφέλη της παραμονής στην ΕΣΔΑ. Η Υπουργός Εσωτερικών, Σαμπάνα Μαχμούντ, αναμένεται να παρουσιάσει σχέδια για έναν νέο βρετανικό νόμο που θα μεταρρυθμίσει τον τρόπο ερμηνείας του Άρθρου 8, ώστε να «περιοριστεί» η εφαρμογή του σε υποθέσεις μετανάστευσης.
Παράλληλα, η Μαχμούντ ελπίζει να δημιουργήσει συμμαχίες με μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης για να αντιμετωπίσει την «υπερβολικά εκτεταμένη εφαρμογή» του Άρθρου 3, μια κίνηση που θεωρείται απαραίτητη για να μπορέσουν οι υπουργοί να υποστηρίξουν θετικά τη Σύμβαση.
Αυτή η αναθεώρηση των νόμων ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί κεντρικό στοιχείο της κυβερνητικής στρατηγικής.
Ο Πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ έχει δηλώσει ότι η κυβέρνηση πρέπει να «επανεξετάσει την ερμηνεία» της Σύμβασης από τα βρετανικά δικαστήρια σε υποθέσεις μετανάστευσης. Ωστόσο, ο Στάρμερ, δικηγόρος στο επάγγελμα, έχει επιμείνει ότι δεν επιθυμεί να «καταργήσει» τους νόμους περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και έχει τονίσει ότι η παραμονή στην ΕΣΔΑ παραμένει η πολιτική της κυβέρνησης.
Μια πολυαναμενόμενη αναθεώρηση του Υπουργείου Εσωτερικών, που διερευνά τον τρόπο εφαρμογής της Σύμβασης στο εσωτερικό δίκαιο, αναμένεται να αποκαλυφθεί από την Υπουργό Εσωτερικών τις προσεχείς ημέρες.
Οι Επιπτώσεις στην Κοινωνία και τη Διεθνή Θέση της Βρετανίας
Οι αντίπαλοι της αποχώρησης προειδοποιούν ότι η έξοδος από την ΕΣΔΑ δεν θα λύσει το ορατό πρόβλημα των μικρών σκαφών που φτάνουν στις βρετανικές ακτές. Αντιθέτως, υποστηρίζουν ότι μια τέτοια κίνηση θα αποδυναμώσει τις προστασίες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τους Βρετανούς πολίτες και θα βλάψει τη διεθνή θέση της χώρας.
Ήδη, μια «εξωτερική» εκστρατεία έχει ξεκινήσει, με τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες και τους Πράσινους να δεσμεύονται να υπερασπιστούν τη Σύμβαση. Ο Μαξ Γουίλκινσον, εκπρόσωπος των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, χαρακτήρισε την αποχώρηση «κόκκινη ρέγγα» που δεν θα επιλύσει τα ζητήματα μετανάστευσης.
Σε σύγκριση με την εκστρατεία του Brexit, παρατηρούμε ότι οι υποστηρικτές της παραμονής στην ΕΣΔΑ αντιμετωπίζουν ένα παρόμοιο ανηφορικό αγώνα ενάντια σε μια καλά οργανωμένη λαϊκιστική εκστρατεία. Η εμπειρία μας δείχνει πως η αποτυχία να επικοινωνηθούν αποτελεσματικά τα οφέλη ενός θεσμού μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες πολιτικές αποφάσεις, όπως συνέβη με την ΕΕ.
Η ανησυχία στην πολιτική σκηνή είναι ότι η κυβέρνηση Στάρμερ, παρά τις προσπάθειές της, μπορεί να θεωρηθεί «βαρίδι» για την υπόθεση, ειδικά με τις χαμηλές δημοσκοπικές επιδόσεις του Πρωθυπουργού.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, η οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Liberty συντόνισε μια δήλωση σχεδόν 300 οργανώσεων, καλώντας σε «πλήρη υπεράσπιση» της ΕΣΔΑ και του Νόμου περί Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ο Μόθιν Άλι, αναπληρωτής ηγέτης του Κόμματος των Πράσινων, τόνισε ότι το κόμμα του ήδη εκστρατεύει για να αναδείξει τα θετικά της Σύμβασης, προωθώντας τον νέο ηγέτη των Πράσινων, Ζακ Πολάνσκι, ως ισχυρό υποστηρικτή.
Η Ναόμι Σμιθ, διευθύνουσα σύμβουλος της ομάδας Best for Britain, η οποία δημιουργήθηκε μετά το Brexit, δήλωσε ότι η ομάδα της «δεν κάθεται με σταυρωμένα χέρια» και σχεδιάζει να επανέλθει δυναμικά μετά την ομιλία της Μαχμούντ.
Το Μέλλον της Βρετανίας και η Κληρονομιά του Brexit
Οι πολιτικές εξελίξεις δείχνουν ότι η μάχη για την ΕΣΔΑ θα είναι κεντρικό θέμα στις επόμενες εκλογές, που αναμένονται το 2029, με το Reform UK και τους Συντηρητικούς να δεσμεύονται για αποχώρηση. Η κυβέρνηση των Εργατικών βρίσκεται σε δύσκολη θέση, προσπαθώντας να εξισορροπήσει την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις στην πολιτική ασύλου με τη διατήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της διεθνούς αξιοπιστίας.
Η εκτίμησή μας είναι ότι η έκβαση αυτής της μάχης θα καθορίσει όχι μόνο το μέλλον των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και την ταυτότητα της Βρετανίας στην παγκόσμια σκηνή, επαναφέροντας διλήμματα που θυμίζουν έντονα την εποχή του Brexit.
