Ο Χιλιανός υποψήφιος Χοσέ Αντόνιο Καστ, μετά από δύο αποτυχημένες προσπάθειες, θεωρείται πλέον φαβορί για την προεδρία στον επαναληπτικό γύρο του επόμενου μήνα. Η άνοδός του σηματοδοτεί μια σημαντική μετατόπιση του εκλογικού σώματος, καθώς οι ακροδεξιές, αντιμεταναστευτικές του απόψεις κερδίζουν ευρεία υποστήριξη εν μέσω εντεινόμενων ανησυχιών για την εγκληματικότητα.
Η άνοδος του Χοσέ Αντόνιο Καστ στην προεδρία της Χιλής
Αυτή η ανατροπή στην πολιτική του Χιλιανού υποψηφίου έρχεται ως συνέχεια μιας σημαντικής αλλαγής στο εκλογικό σώμα, το οποίο, μετά την απογοήτευση από τις προηγούμενες κυβερνήσεις και τις εκτεταμένες διαμαρτυρίες κατά της ανισότητας, αναζητά πλέον άμεσες λύσεις σε προβλήματα ασφάλειας και ελέγχου των συνόρων.
Η προηγούμενη ήττα του Καστ το 2021, όταν οι σκληροπυρηνικές του πολιτικές θεωρούνταν εκτός τόπου εν μέσω πανδημίας και ελπίδων για νέο σύνταγμα, έχει πλέον μετατραπεί σε πλεονέκτημα λόγω της μετατόπισης του κοινού αισθήματος.
Ο Χοσέ Αντόνιο Καστ, 59 ετών, βρέθηκε οριακά πίσω από την αριστερή υποψήφια Τζανέτ Χάρα στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών της Κυριακής, σύμφωνα με το Reuters. Ωστόσο, οι αναλυτές αναμένουν ευρέως ότι θα συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους από τους τρεις άλλους δεξιούς υποψηφίους που δεν κατάφεραν να προκριθούν, κάποιοι εκ των οποίων τον υποστήριξαν δημόσια.
Η μετατόπιση του εκλογικού σώματος είναι εμφανής, καθώς οι προτάσεις του Καστ βρίσκουν απήχηση σε ψηφοφόρους που ανησυχούν έντονα για την εγκληματικότητα και τη μετανάστευση.
Οι βασικές θέσεις και η οικογενειακή του ιστορία
Ο Καστ έχει δεσμευτεί να κλείσει τα σύνορα σε παράτυπους μετανάστες, να καταπολεμήσει το οργανωμένο έγκλημα και να επιλύσει τις μεγάλες λίστες αναμονής στα νοσοκομεία. Έχει εμπνευστεί από τις ΗΠΑ για την σκληρή του προσέγγιση στα σύνορα και έχει επισκεφθεί τις μεγα-φυλακές του Σαλβαδόρ που κατασκευάστηκαν από τον Πρόεδρο Ναγίμπ Μπουκέλε, ένα μοντέλο που η πλατφόρμα του προτείνει να μιμηθεί, μαζί με μια στρατιωτικοποιημένη συνοριακή ζώνη.
Έχει επίσης επαινέσει τον πρώην πρόεδρο της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρου, καθώς και τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, δεσμευόμενος να δημιουργήσει μια εξειδικευμένη αστυνομική δύναμη, βασισμένη στην Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων των ΗΠΑ (ICE), με σκοπό τον εντοπισμό και την ταχεία απέλαση παράτυπων μεταναστών.
Ο Χοσέ Αντόνιο Καστ είναι γιος ενός Γερμανού μετανάστη, μέλους του Ναζιστικού κόμματος και υπολοχαγού του στρατού, ο οποίος κατέφυγε στη Νότια Αμερική μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο μεγαλύτερος αδελφός του, Μιγκέλ Καστ, διετέλεσε υπουργός και πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας στις αρχές της δεκαετίας του 1980 υπό τη δικτατορία του Στρατηγού Αουγκούστο Πινοτσέτ.
Ο ίδιος ο Καστ, ο οποίος αντιμετώπισε κριτική για τους ναζιστικούς δεσμούς της οικογένειάς του κατά την προεκλογική του εκστρατεία το 2021, έχει δηλώσει ότι ο πατέρας του ήταν αναγκαστικός στρατιώτης.
Ο Καστ σπούδασε νομικά και στα τέλη της δεκαετίας του 1990 εντάχθηκε στο δεξιό κόμμα Ανεξάρτητη Δημοκρατική Ένωση (UDI). Μετά από μια δεκαετία ως βουλευτής του UDI, αποχώρησε το 2016 για να διεκδικήσει την προεδρία ως ανεξάρτητος, αλλά κέρδισε λιγότερο από 10% των ψήφων.
Το 2021, κέρδισε μεγαλύτερη απήχηση, θέτοντας υποψηφιότητα υπό το λάβαρο του δικού του ιδρυμένου Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, παρόλο που έχασε από τον αριστερό Πρόεδρο Γκάμπριελ Μπόριτς.
Ο αντίκτυπος στην πολιτική σκηνή και οι προκλήσεις
Ο Ντέιβιντ Άλτμαν, πολιτικός επιστήμονας στο Ποντιφικό Καθολικό Πανεπιστήμιο της Χιλής, επισημαίνει ότι «δεν είναι ότι οι άνθρωποι έγιναν πιο φασίστες μέσα σε τέσσερα χρόνια». Αντίθετα, οι ψηφοφόροι εγκατέλειψαν την αριστερά και, ελλείψει ενός ισχυρού πολιτικού κέντρου, στράφηκαν προς τα δεξιά, καθιστώντας την την μόνη διαθέσιμη επιλογή προσγείωσης.
Αυτή η ανάλυση υπογραμμίζει την τακτική μετατόπιση παρά μια ιδεολογική ριζοσπαστικοποίηση.
Η κύρια αντίπαλός του, η Τζανέτ Χάρα, έχει αντιπαρατεθεί μαζί του, βασίζοντας την εκστρατεία της στην επιτυχία της ως υπουργός Εργασίας, προωθώντας δημοφιλείς πολιτικές όπως η μεταρρύθμιση των συντάξεων, η μειωμένη εβδομάδα εργασίας και η αύξηση του κατώτατου μισθού.
Η Χάρα έχει υποσχεθεί να περιορίσει τη μετανάστευση χωρίς μαζικές απελάσεις και να αυξήσει τη χρηματοδότηση για κοινωνικά προγράμματα. Η επιτυχία του Καστ θα καθιστούσε τη Χιλή την τελευταία χώρα της Λατινικής Αμερικής που στρέφεται προς τα δεξιά, μετά τις εκλογές της Βολιβίας τον Αύγουστο.
Το οικονομικό σχέδιο του Καστ περιλαμβάνει πιο ευέλικτους εργατικούς νόμους, μειώσεις στους εταιρικούς φόρους και λιγότερη ρύθμιση. Ωστόσο, αναμένεται να μετριάσει τις περικοπές δαπανών που θεωρούνται ευρέως μη ρεαλιστικές, καθώς αναδιαμορφώνει την πλατφόρμα του για να ενσωματώσει αυτές των κύριων δεξιών υποψηφίων.
Ο Καστ έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι θα καταργήσει τα περιορισμένα δικαιώματα άμβλωσης της Χιλής και θα απαγορεύσει τις πωλήσεις του χαπιού της επόμενης ημέρας, αν και έχει επικεντρωθεί σε άλλα ζητήματα σε αυτές τις εκλογές. «Υποστηρίζω τη ζωή από τη σύλληψη μέχρι τον φυσικό θάνατο», δήλωσε όταν πιέστηκε για το θέμα στην τελευταία τηλεοπτική συζήτηση.
Το μέλλον της πολιτικής σκηνής της Χιλής
Ο Καστ αναμένεται ευρέως να συγκεντρώσει την υποστήριξη από τους κύριους δεξιούς ανταγωνιστές του, αλλά οι ψηφοφόροι του Φράνκο Παρίζι, ενός αντισυστημικού υποψηφίου που τερμάτισε τρίτος με 20% των ψήφων, θα αποτελέσουν ένα κρίσιμο εκλογικό μπλοκ. Ο Νίκολας Γουάτσον, Διευθύνων Σύμβουλος της Teneo για τη Λατινική Αμερική, δήλωσε ότι κανένας υποψήφιος δεν μπορεί να θεωρήσει δεδομένη την ψήφο του Παρίζι.
Η επιτυχία αυτής της διαδικασίας υπερβαίνει την ικανότητα του Καστ να κερδίσει τον επαναληπτικό γύρο, αλλά αφορά την κατασκευή ενός νέου δεξιού συνασπισμού. Μια δημοσκόπηση του Panel Ciudadano UDD στις 31 Οκτωβρίου έδειξε ότι το 46% των ψηφοφόρων θα ψήφιζε τον Καστ σε έναν επαναληπτικό γύρο, έναντι 32% για τη Χάρα, αν και περισσότερο από το ένα πέμπτο παρέμενε αναποφάσιστο.
