Ο Ahmed al-Sharaa: από τον παγκόσμιο τζιχάντ στη συνάντηση στον Λευκό Οίκο

Ο Ahmed al-Sharaa μετατράπηκε από μαχητής με δεσμούς σε οργανώσεις της περιοχής σε de facto πρόεδρο της Συρίας, ανοίγοντας έναν περίπλοκο διάλογο με διεθνείς εταίρους ενόψει της επίσκεψής του στον Λευκό Οίκο ως προσκεκλημένος του προέδρου των ΗΠΑ. Σε αυτή τη φάση ο Ahmed al-Sharaa εμφανίζεται με ασυνήθιστο πολιτικό προφίλ, ενώ δηλώνει ότι στόχος του είναι η επανένωση της χώρας και η σταδιακή αποκατάσταση της οικονομίας, με μεταβατικές δομές που θέτουν προτεραιότητες.

Η επίσκεψη περιλαμβάνει συνάντηση στον Λευκό Οίκο που σηματοδοτεί διεθνή αναγνώριση.

Από τον τζιχάντ στην προεδρία

Η πολιτική του πορεία ξεκίνησε στην περίοδο της εισβολής στο Ιράκ, όταν εντάχθηκε σε οργανώσεις που συνδέονταν με την al Qaeda και πέρασε χρόνια σε φυλακές των ΗΠΑ πριν επιστρέψει στη Συρία, όπου ανέλαβε ηγετικό ρόλο στην ένοπλη αντιπολίτευση. Στην πορεία αυτή η εισβολή του 2003 και οι εμπειρίες κράτησης διαμόρφωσαν τις αρχικές επιλογές του, ενώ παράλληλα αναπτύχθηκαν στρατιωτικές δομές με τοπική εμβέλεια.

Στην αφήγηση της περιόδου του έχει αναφερθεί η παρουσία στο Ιράκ ως κρίσιμο σημείο αναφοράς.

Ως γνωστό, ο Sharaa έγινε γνωστός με το ψευδώνυμο Abu Mohammad al-Golani όταν ηγήθηκε του Nusra Front, του σχήματος που για χρόνια παρουσιαζόταν ως θυγατρική της al Qaeda στη Συρία, πριν ανακοινωθεί στροφή της πορείας του το 2016. Σε μεταγενέστερες δηλώσεις, Abu Mohammad al-Golani εμφανίστηκε με νέο πολιτικό λόγο και ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι η οργάνωση επαναπροσδιορίστηκε ως μέρος της συριακής εξέγερσης, ενώ ο Nusra Front προσπάθησε να διαφοροποιηθεί.

Επίσης, αποκόλληση από al Qaeda αναφέρθηκε από κύκλους που παρακολουθούν τις εξελίξεις, όπως είχε καταγραφεί σε παλαιότερες συνεντεύξεις.

Διεθνείς επαφές και αναγνώριση

Στη διπλωματική σκακιέρα ο Sharaa κέρδισε στήριξη από περιφερειακούς παράγοντες, με επισκέψεις και επαφές που κορυφώθηκαν σε απρόσμενες συναντήσεις, ενώ συνάντηση στο Ριάντ οδήγησε στην ανοικτή αποδοχή από ορισμένες χώρες. Σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters, η στήριξη αυτή περιλάμβανε πολιτικές διαβεβαιώσεις και διπλωματικές επαφές με Τουρκία και Σαουδική Αραβία, που βοήθησαν στην εξομάλυνση διεθνών σχέσεων.

Τα στοιχεία αυτά συνοδεύτηκαν από δημοσιεύματα που καταγράφουν την πορεία των επαφών, χωρίς να παραλείπουν τα ανοιχτά ζητήματα ασφάλειας.

Το 2024 ο Sharaa μίλησε ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και προχώρησε σε επίσημη επίσκεψη στις ΗΠΑ, γεγονότα που χαρακτηρίζονται ως πρώτες εμφανίσεις σε κορυφαία διεθνή φόρα μετά από δεκαετίες για Συρία. Η ομιλία του στη Γενική Συνέλευση και το γεγονός ότι είναι ο πρώτος Συριακός ηγέτης που επισκέπτεται τον Λευκό Οίκο από το 1946 σημειώνονται ως ιστορικά ορόσημα.

Παράλληλα, στο ταξίδι του συμπεριλήφθηκε και η δημόσια συζήτηση για την άρση ορισμένων κυρώσεων, που όμως εξαρτάται από τη νομοθετική διαδικασία στις διεθνείς πρωτοβουλίες.

Εσωτερικές προκλήσεις

Στο εσωτερικό η κυβέρνηση του Sharaa καλείται να διαχειριστεί οικονομικά ζητήματα που δημιουργήθηκαν από τις δυτικές κυρώσεις, ενώ η πλήρης άρση τους παραμένει δεσμευμένη σε νομοθετικές αποφάσεις αλλού. Το ζήτημα των δυτικών κυρώσεων επηρεάζει άμεσα τις επενδύσεις και την ανασυγκρότηση, ενώ η έγκριση του Κογκρέσου των ΗΠΑ αναφέρεται ως κρίσιμη για την τελική πορεία.

Η ανάγκη για οικονομική σταθερότητα συνοδεύεται από προβληματισμούς για το χρονικό πλαίσιο εφαρμογής μέτρων και ανακοινώσεων, όπως δείχνουν οι διπλωματικές παρατηρήσεις και αναλύσεις.

Η άνοδος του Sharaa έχει συνοδευτεί από ξεσπάσματα βίας που έθεσαν σε δοκιμασία τις διακηρύξεις του για ενσωμάτωση και ασφάλεια, με επιθέσεις κατά μειονοτήτων και σφοδρές συγκρούσεις σε περιοχές της χώρας. Αναφέρθηκαν εκατοντάδες θάνατοι σε κύματα βίας, ενώ ο ίδιος δήλωσε ότι θα υπάρξει λογοδοσία για τα περιστατικά, επιμένοντας στην αποκατάσταση της τάξης.

Οι συγκρούσεις στη νότια και κεντρική Συρία δείχνουν την ανάγκη για εσωτερική συμφιλίωση και πολιτική αποκατάσταση, την οποία ο ίδιος επαναλαμβάνει σε δημόσιες δηλώσεις. Παράλληλα έχουν καταγραφεί παρεμβάσεις γειτονικών δυνάμεων για λόγους ασφαλείας, στοιχείο που περιπλέκει την εσωτερική στρατηγική.

Στα βόρεια και βορειοανατολικά, κουρδικές δυνάμεις διατήρησαν ένοπλη παρουσία με στόχο τη διατήρηση αυτονομίας που είχε προκύψει κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, ενώ η προσωρινή συνταγματική ρύθμιση συγκέντρωσε κριτικές για συγκέντρωση εξουσιών. Οι κουρδικές δυνάμεις και το προσωρινό σύνταγμα αποτελούν κεντρικά θέματα διαπραγμάτευσης, καθώς οι τοπικές κοινότητες επιδιώκουν εξασφαλίσεις για τα δικαιώματά τους.

Σε αυτό το πλαίσιο συνεχίζεται ο διάλογος για το δημοκρατικό περίγραμμα και το χρονοδιάγραμμα διεξαγωγής εκλογών, που ο Sharaa αποτιμά ως ζήτημα πολλών ετών.

Η διαδρομή του από τη ριζοσπαστική δράση στην κεντρική πολιτική σκηνή παραμένει αμφιλεγόμενη, με διεθνείς και εσωτερικές απαιτήσεις για διαφάνεια και λογοδοσία. Σε συνεντεύξεις του 2021, όπως αναφέρει το FRONTLINE, ο Sharaa προσπάθησε να διαφοροποιήσει την εικόνα του προς τα διεθνή μέσα, υποστηρίζοντας αλλαγές στην πολιτική στάση του και αποστάσεις από τη σκοποθεσία βίας, ενώ συγχρόνως διατήρησε επιφυλάξεις σε ορισμένα ιδεολογικά ζητήματα.

Η πορεία προς σταθεροποίηση θα κριθεί τόσο από τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις όσο και από τις αποφάσεις διεθνών οργάνων και συμμάχων.