Νιγηρία: Νέες απαγωγές μαθητών και επιθέσεις σε εκκλησίες εντείνουν την πίεση στην κυβέρνηση

Η Νιγηρία βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο της παγκόσμιας προσοχής, καθώς ένοπλοι απήγαγαν περισσότερους από 300 μαθητές από ένα καθολικό σχολείο στα βορειοδυτικά της χώρας την Παρασκευή, ενώ προηγήθηκε μια θανατηφόρα επίθεση σε εκκλησιαστική λειτουργία την Τρίτη.

Αυτά τα περιστατικά ασκούν αυξανόμενη πίεση στην κυβέρνηση της Νιγηρίας, εν μέσω απειλών του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για στρατιωτική δράση σχετικά με τη φερόμενη δίωξη Χριστιανών.

Η πρόσφατη έξαρση βίαιων επιθέσεων και μαζικών απαγωγών στη Νιγηρία δεν αποτελεί μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο χρόνιας ανασφάλειας που μαστίζει τη χώρα, με βαθιές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Αυτή η κατάσταση αναδεικνύει την αδυναμία του κρατικού μηχανισμού να ελέγξει τις τεράστιες, απομακρυσμένες και συχνά ανεξέλεγκτες περιοχές, όπου οι ένοπλες ομάδες δρουν με σχετική ατιμωρησία, εκμεταλλευόμενες την έλλειψη επαρκών δυνάμεων ασφαλείας.

Οι πρόσφατες επιθέσεις και το μοτίβο των απαγωγών

Την Παρασκευή, ένοπλοι απήγαγαν περισσότερους από 300 μαθητές από το σχολείο St Mary’s στην πολιτεία Νίγηρα, ένα περιστατικό που, αν επιβεβαιωθεί, θα αποτελέσει τη χειρότερη απαγωγή μαθητών στη Νιγηρία μετά την απαγωγή 276 κοριτσιών από την Chibok το 2014.

Αυτή η επίθεση είναι η δεύτερη μεγάλης κλίμακας αυτή την εβδομάδα, καθώς την Τρίτη, ένοπλοι επιτέθηκαν στην εκκλησία Christ Apostolic Church στην κεντρική πολιτεία Κουάρα, σκοτώνοντας δύο άτομα και απαγάγοντας 38 πιστούς, όπως μεταδίδει το Reuters. Για την τελευταία αυτή απαγωγή, εκκλησιαστικός αξιωματούχος δήλωσε ότι ζητούνται λύτρα 100 εκατομμυρίων νάιρα (περίπου 69.000 δολάρια) ανά απαχθέντα, γεγονός που υπογραμμίζει το οικονομικό κίνητρο πίσω από πολλές τέτοιες ενέργειες.

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, τη Δευτέρα, ένοπλοι εισέβαλαν σε ένα σχολείο θηλέων στην πολιτεία Κέμπι και απήγαγαν 25 μαθητές, ενώ την ίδια ημέρα, μια άλλη ένοπλη συμμορία απήγαγε 64 άτομα, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, από τα σπίτια τους στην πολιτεία Ζαμφάρα.

Το μοτίβο των επιθέσεων είναι παρόμοιο: συμμορίες, γνωστές ως «ληστές», φτάνουν, πυροβολούν σποραδικά για να τρομοκρατήσουν τους κατοίκους, απαγάγουν θύματα και εξαφανίζονται στα κοντινά δάση. Οι πολιτείες Κέμπι, Κουάρα και Νίγηρας συνορεύουν μεταξύ τους, γεγονός που διευκολύνει τη δράση των ομάδων.

Η κλιμακούμενη ανασφάλεια και οι παράγοντες που την τροφοδοτούν

Το μεγαλύτερο μέρος της βόρειας Νιγηρίας, που καλύπτει πάνω από 20 από τις 36 πολιτείες της χώρας, βρίσκεται υπό πλήρη ανασφάλεια, διαταράσσοντας την καθημερινή ζωή, τις μετακινήσεις και τη γεωργία. Στα βορειοδυτικά, ένοπλες συμμορίες χωρίς γνωστά θρησκευτικά ή πολιτικά κίνητρα πραγματοποιούν απαγωγές για λύτρα και κρύβονται σε δάση.

Η Νιγηρία διαθέτει τεράστιες, απομακρυσμένες, ανεξέλεγκτες περιοχές όπου πολλές επιθέσεις δεν αναφέρονται καν. Στα βορειοανατολικά, εξτρεμιστικές ισλαμιστικές ομάδες όπως η Μπόκο Χαράμ και το Ισλαμικό Κράτος της Επαρχίας Δυτικής Αφρικής (ISWAP) διεξάγουν μια εξέγερση που έχει δημιουργήσει τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση της Νιγηρίας, εκτοπίζοντας πάνω από δύο εκατομμύρια ανθρώπους και σκοτώνοντας δεκάδες χιλιάδες σε διάστημα 15 ετών.

Το ISWAP, μάλιστα, συνέλαβε και εκτέλεσε έναν στρατηγό του στρατού στις 14 Νοεμβρίου.

Στην κεντρική Νιγηρία, όπου ο κυρίως μουσουλμανικός βορράς συναντά τον κυρίως χριστιανικό νότο, σημειώνονται θανατηφόρες συγκρούσεις λόγω θρησκείας, εθνικότητας και πρόσβασης σε γη και νερό. Ο Nnamdi Obasi, ανώτερος σύμβουλος της International Crisis Group, επεσήμανε ότι έχουν υπάρξει πολλά περιστατικά βίας με θρησκευτικό υπόβαθρο, αλλά οι μουσουλμάνοι έχουν υποφέρει εξίσου με τους χριστιανούς.

Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι ότι η έλλειψη επαρκούς ασφάλειας στα σχολεία τα καθιστά εύκολους στόχους, καθώς οι γονείς είναι πιο διατεθειμένοι να συγκεντρώσουν λύτρα για να φέρουν πίσω τα παιδιά τους. Ο Ikemesit Effiong, ανώτερος συνεργάτης της SBM Intelligence, δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «υπάρχουν πολλά χρήματα να βγάλεις σε αυτή την επιχείρηση».

Διεθνής πίεση και η απάντηση της Νιγηρίας

Οι επιθέσεις αυτής της εβδομάδας οδήγησαν τον Πρόεδρο της Νιγηρίας, Bola Tinubu, να ακυρώσει ταξίδια στη Νότια Αφρική και την Αγκόλα. Η Νιγηρία βρίσκεται υπό διεθνή πίεση, ειδικά μετά τις απειλές του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για στρατιωτική δράση σχετικά με τη φερόμενη δίωξη Χριστιανών στη χώρα.

Ένας ανώτερος αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε την Πέμπτη ότι οι ΗΠΑ εξετάζουν ενέργειες όπως κυρώσεις και εμπλοκή του Πενταγώνου σε αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις, ως μέρος ενός σχεδίου για να πιέσουν την κυβέρνηση της Νιγηρίας να προστατεύσει καλύτερα τις χριστιανικές κοινότητες και τη θρησκευτική ελευθερία.

Το ζήτημα της θρησκευτικής ελευθερίας έχει απασχολήσει τις διμερείς σχέσεις, με τον Τραμπ να έχει προσθέσει τη Νιγηρία στη λίστα παρακολούθησης θρησκευτικών ελευθεριών και να έχει απειλήσει με στρατιωτική δράση. Η Νιγηρία, από την πλευρά της, υποστηρίζει ότι οι ισχυρισμοί περί δίωξης Χριστιανών διαστρεβλώνουν την πολύπλοκη κατάσταση ασφαλείας και δεν λαμβάνουν υπόψη τις προσπάθειες για τη διασφάλιση της θρησκευτικής ελευθερίας.

Η επόμενη μέρα και οι προκλήσεις για την ασφάλεια

Ο στρατός της Νιγηρίας, ο μεγαλύτερος στην υποσαχάρια Αφρική, ηγείται της μάχης κατά των ενόπλων ομάδων, αλλά οι πόροι του είναι περιορισμένοι και οι ληστές και οι αντάρτες είναι διασκορπισμένοι σε μια τεράστια περιοχή. Παρά τις προσπάθειες, όπως οι αεροπορικές επιδρομές του Αυγούστου που φέρεται να σκότωσαν σχεδόν 600 αντάρτες, οι επιθέσεις συνεχίζονται στο έδαφος.

Τα στοιχεία από την ομάδα παρακολούθησης κρίσεων ACLED δείχνουν ότι υπήρξαν πάνω από 1.923 επιθέσεις εναντίον αμάχων στη Νιγηρία φέτος, σκοτώνοντας περισσότερους από 3.000 ανθρώπους. Ως αποτέλεσμα, τουλάχιστον έξι βόρειες πολιτείες έχουν διατάξει το κλείσιμο σχολείων φοβούμενοι επιθέσεις, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη για αποτελεσματικές λύσεις στην κλιμακούμενη κρίση ασφαλείας.