Τις τελευταίες χρονιές, επιθέσεις που αποδίδονται σε ρωσικά ή «κρατικά συνδεδεμένα» δίκτυα έχουν επιβάλει βαρύ οικονομικό φορτίο σε δημόσιους φορείς και ιδιωτικές επιχειρήσεις, με συνέπειες από άμεσες ζημιές σε υποδομές μέχρι μεγάλα λειτουργικά κόστη. επιδρομές στον κυβερνοχώρο και βλάβες σε υποθαλάσσια καλώδια εμφανίζονται επαναλαμβανόμενα, αυξάνοντας το κόστος λειτουργίας για οργανισμούς σε χώρες της Δύσης.
Επιθέσεις με καταγεγραμμένα παραδείγματα
Κατά τα τελευταία δύο χρόνια, ο δήμος του Λίβερπουλ βρέθηκε επανειλημμένα στο στόχαστρο επιθέσεων στον κυβερνοχώρο, με αναφορές να συνδέουν αυτές τις ενέργειες με ομάδες που περιγράφονται ως κρατικά συνδεδεμένες και με τη δράση της ομάδας NoName057(16) σε επιθέσεις τύπου Distributed Botnet.
Το 2017, η επίθεση γνωστή ως NotPetya 2017 προκάλεσε εκτεταμένες βλάβες στην Ουκρανία και σε πολυεθνικές εταιρείες, με εκτιμήσεις ανεπάρκειας υποδομών και οικονομικών απωλειών που ανερχόταν σε περίπου 10 δισ. δολάρια.
Σε άλλες περιπτώσεις, βλάβες που αποδίδονται σε σκάφη ή άλλες ενέργειες προκάλεσαν σοβαρά προβλήματα σε καλώδια και ηλεκτρικές συνδέσεις: η φθορά που προκλήθηκε τον Δεκέμβριο στον Κόλπο της Φινλανδίας από το σκάφος Eagle S συντέλεσε σε ζημιές που εκτιμήθηκαν σε πολλά εκατομμύρια ευρώ, ενώ οι ιδιοκτήτες του EstLink 2 ανέφεραν απώλειες κοντά στα €60 εκατ.
Πολυμορφία μέσων και στόχων
Οι επιθέσεις δεν περιορίζονται στον κυβερνοχώρο: έχουν καταγραφεί περιστατικά εμπρησμών, αποστολές ύποπτων δεμάτων και παρεμβολές σε χερσαίες και θαλάσσιες υποδομές. Για παράδειγμα, σε μια υπόθεση στην Πολωνία ο πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε ότι ο εμπρησμός στο μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο «was definitively “ordered by Russian special services.”».
Επιπλέον, παρατηρούνται αναφορές για αποστολές ύποπτων δεμάτων σε εταιρείες ταχυμεταφορών όπως η DHL, αυξημένη δραστηριότητα drone κοντά σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις αμυντικού χαρακτήρα και σειρά συμβάντων με βλάβες σε υποθαλάσσια καλώδια ή σε αγωγούς.
Επιπτώσεις στις μεταφορές και τις επικοινωνίες
Κλείσιμο ή προσωρινή αναστολή λειτουργίας αεροδρομίων εξαιτίας εισβολών drone έχει αναφερθεί σε αεροδρόμια της Δανίας και της Γερμανίας, με αποτέλεσμα πτήσεις να ανακατευθύνονται ή να ακυρώνονται, επιβαρύνοντας λειτουργικά κόστη και χρονοδιαγράμματα.
Προτεινόμενο Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Μαλί διεξήγαγαν διάλογο για την περιφερειακή ασφάλεια
Παράλληλα, παραβιάσεις συστημάτων πλοήγησης και περιπτώσεις GPS jamming και spoofing έχουν επιβαρύνει την ασφάλεια πτήσεων σε περιοχές γύρω από τη Βαλτική Θάλασσα, σύμφωνα με αναφορές επιχειρησιακής φύσης.
Οικονομικό βάρος και ζητήματα ασφάλισης
Η επιδιόρθωση ενός υποθαλάσσιου καλωδίου συνήθως κοστίζει αρκετά εκατομμύρια ευρώ, ενώ μεγαλύτερες βλάβες μπορούν να φτάσουν σε διψήφια εκατομμύρια. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ιδιοκτήτες και οι χειριστές ανακοινώνουν άμεσες οικονομικές απώλειες που επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό τους και τους προμηθευτές ενέργειας.
Η παράκαμψη θαλάσσιων διαδρομών, όπως αναφορές για πλοία που κινούνται μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας λόγω απειλών στη θάλασσα της Ερυθράς, προσθέτει χρόνο και καύσιμα, αυξάνοντας το κόστος μεταφοράς για πλοιοκτήτες και ασφαλιστές.
Σε επίπεδο ασφάλισης, οι ασφαλιστικές εταιρείες περιορίζουν τη βιωσιμότητα κάλυψης όταν οι κίνδυνοι επαναλαμβάνονται τακτικά· ως αποτέλεσμα, οι οργανισμοί αντιμετωπίζουν υψηλότερα ασφάλιστρα ή συσκότιση κάλυψης σε ευάλωτες δραστηριότητες.
Προτάσεις για ετοιμότητα και άσκηση
Η Elisabeth Braw, ερευνητής στο Atlantic Council και στήλη στην POLITICO, έχει προτείνει εδώ και χρόνια την πραγματοποίηση κυβερνητικών ασκήσεων στη «γκρίζα ζώνη» που να περιλαμβάνουν και τον ιδιωτικό τομέα, με στόχο τη βελτίωση της ανταπόκρισης και τη μείωση των ζημιών.
Στο πλαίσιο αυτό, ο σχεδιασμός ασκήσεων που συνδυάζουν στρατιωτικά, κυβερνητικά και επιχειρησιακά σενάρια μπορεί να αυξήσει την ανθεκτικότητα κρίσιμων υποδομών, ειδικά όταν οι ασκήσεις συνοδεύονται από δημόσια επίδειξη ετοιμότητας για αποτροπή κινήσεων.
Από την πλευρά των επιχειρήσεων, διαρκής επανεξέταση σχεδίων επιχειρησιακής συνέχειας, επενδύσεις σε ανθεκτικά δίκτυα και συνεργασία με το δημόσιο για κοινές ασκήσεις μπορούν να περιορίσουν την έκταση των ζημιών, βελτιώνοντας την ικανότητα διαχείρισης κρίσεων και προστασίας πελατών και επενδυτών.
Οι καταγεγραμμένες επιθέσεις και οι οικονομικές τους συνέπειες αναδεικνύουν ότι η διασύνδεση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην προετοιμασία και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας υποδομών παραμένουν κρίσιμες προτεραιότητες για την ασφάλεια και τη σταθερότητα.
