Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει πειστήρια οικονομικής και τεχνολογικής υστέρησης που συγκεντρώνονται σε τάσεις δεκαετιών, ενώ παραμένει παγκοσμίως αναγνωρίσιμη για την πολιτιστική της κληρονομιά. Η εικόνα συνοψίζεται από χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και την απώλεια νεαρών ταλέντων, γεγονός που σε ορισμένες μετρήσεις εμφανίζει την Ένωση να υστερεί σε κρίσιμους δείκτες όπως το ΑΕΠ της ΕΕ και η επενδυτική κλίμακα.
Ιστορική παραλληλία
Η ιστορία προσφέρει αναλογίες: μια προηγούμενη ευρωπαϊκή εποχή με έντονη δημιουργικότητα είδε την πολιτική και την οικονομική της πρωτοκαθεδρία να εξασθενεί όταν νέες θαλάσσιες οδοί και τεχνολογίες μετέβαλαν τις ισορροπίες. Σε αυτή τη σύγκριση ο ρόλος της ναυτικής τεχνολογίας και της εμπορικής εξέλιξης αναδεικνύεται ως κρίσιμο μάθημα.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Andrea Dugo, η παρατήρηση αυτή χρησιμοποιείται ως προειδοποίηση για το πού μπορεί να οδηγήσει η παθητικότητα. Η αναλογία με την Αναγέννηση της Ιταλίας βοηθά να τεθούν οι σύγχρονες αδυναμίες στις σωστές διαστάσεις, όπως το τεκμηριώνουν ιστορικά οι μετατοπίσεις των εμπορικών οδών και οι τεχνολογικές αλλαγές Αναγέννηση της Ιταλίας.
Αριθμοί και συγκρίσεις
Οι συγκρίσεις σε βάθος χρόνου δείχνουν σαφή διαφοροποίηση: από το 2008 η συνολική μεγέθυνση του μπλοκ κινήθηκε αισθητά πιο χαμηλά σε σχέση με άλλες μεγάλες οικονομίες, με αποτέλεσμα το ρυθμό ανάκαμψης να είναι περιορισμένος σε αρκετούς τομείς. Τα στοιχεία για το ΑΕΠ και την παραγωγικότητα καταγράφουν τη σχετική απώλεια δυναμικής.
Σε εθνικό επίπεδο, παρατηρούνται μεταβολές όπως η σύγκριση της Γερμανίας με τις ΗΠΑ, όπου η σχέση κατά κεφαλήν έχει μεταβληθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, δείχνοντας παραγωγική μετατόπιση και διαφοροποίηση στις επενδύσεις Γερμανία κατά κεφαλήν.
Τεχνολογία και κλίμακα
Σε κρίσιμους τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η κβαντική τεχνολογία, οι ΗΠΑ και η Κίνα έχουν συσσωρεύσει κεφάλαια και επιχειρηματικό μέγεθος που η Ευρώπη δυσκολεύεται να αντιγράψει. Το κενό αυτό δεν αφορά μόνο εφευρέσεις, αλλά κυρίως τη κλίμακα εμπορικής αξιοποίησης των ιδεών.
Η διαφορά στις επενδύσεις αποτυπώνεται και στη διαφορά αποτιμήσεων startups στον χώρο του AI και των κβαντικών υπολογιστών, ενώ παράλληλα επιχειρήσεις ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση σε κεφάλαια μεγάλης κλίμακας. Για παράδειγμα, οι διαφορές στις επενδύσεις σε υποδομές γίνονται εμφανείς στον διεθνή ανταγωνισμό επενδύσεις σε AI.
Προτεινόμενο Ο διευθύνων σύμβουλος της Nvidia προαναγγέλλει ανακοινώσεις στη Νότια Κορέα
Παραδοσιακή βιομηχανία και εμπορικά σήματα
Παρά τη διατήρηση ισχυρών τεχνικών δεξιοτήτων, ορισμένες βιομηχανίες έκλεισαν την ψαλίδα στην αξία έναντι ανταγωνιστών από άλλες περιοχές. Τα μεγέθη των κορυφαίων κατασκευαστών αυτοκινήτων και των τηλεπικοινωνιακών ομίλων αποτυπώνουν διαφορές αποτίμησης που επηρεάζουν την ικανότητα για επενδύσεις μεγάλης κλίμακας.
Ακόμη και σε τομείς υψηλής τεχνολογίας, η εμπορική αξιοποίηση έμεινε πίσω, με αποτέλεσμα μερικές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να εξαρτώνται από συνεργασίες ή εξωτερικές λύσεις για να διατηρήσουν θέσεις στην παγκόσμια αγορά.
Πολιτική διάσπαση και συγκυρίες
Οι διαφορές ανάμεσα σε κράτη-μέλη στο θέμα της ενεργειακής πολιτικής, της μετανάστευσης και των δημοσιονομικών περιορίζουν τη δυνατότητα για συγκροτημένες, πανευρωπαϊκές λύσεις. Η έλλειψη κοινών στρατηγικών επιλογών αποδυναμώνει την αποτελεσματικότητα της ΕΕ σε αποφάσεις μεγάλης εμβέλειας.
Η απουσία μιας πλήρως ενοποιημένης κοινής πολιτικής σε τομείς όπως η άμυνα και οι κεφαλαιαγορές μειώνει την εσωτερική ικανότητα υποστήριξης επιχειρήσεων που πρέπει να κλιμακώσουν, ενώ gleichzeitig προκαλεί εξωτερική ευπάθεια. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αναδύεται το αίτημα για βαθύτερη χρηματοδότηση και οργάνωση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο κοινή αμυντική στρατηγική.
Προτάσεις και διεθνείς εμπειρίες
Υπάρχει λίστα γνωστών πολιτικών λύσεων: αύξηση δημόσιων επενδύσεων σε frontier τεχνολογίες, δημιουργία μεγαλύτερων κεφαλαιαγορών και ορθολογική συντονισμένη βιομηχανική πολιτική. Οι συστάσεις αυτές εμπεριέχονται και σε δημόσιες συζητήσεις όπου, όπως αναφέρει ο Mario Draghi, ο συντονισμός και η πολιτική βούληση είναι κρίσιμα στοιχεία.
Η Ευρώπη διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα σε παραγωγή, έρευνα και πράσινη τεχνολογία, αλλά απαιτείται στοχευμένη πολιτική στήριξη και επενδύσεις ώστε οι ιδέες να μετατραπούν σε μεγάλες επιχειρηματικές μονάδες με διεθνή απήχηση.
Κλείσιμο
Τα διαθέσιμα δεδομένα και οι ιστορικές αναλογίες δείχνουν ότι η έκβαση δεν είναι προκαθορισμένη· απαιτείται όμως συντονισμένη δράση για να αποφευχθεί μια μακροπρόθεσμη απώλεια επιρροής. Η λύση περνά από επενδυτική τολμηρότητα και πολιτικές που επιτρέπουν σε εταιρείες και έρευνα να κλιμακωθούν εντός της ηπείρου.
