- Η Μαρίνα Σίλβα χειροκροτήθηκε στην COP30, αλλά αντιμετωπίζει σκληρή πολιτική μάχη στη Βραζιλία.
- Το Κογκρέσο της Βραζιλίας πιέζει για αποδυνάμωση των περιβαλλοντικών νόμων και προστασιών του Αμαζονίου.
- Το οργανωμένο έγκλημα και η διείσδυση σε αλυσίδες εφοδιασμού απειλούν τα οικοσυστήματα του Αμαζονίου.
- Παρά τις προκλήσεις, η Σίλβα επιμένει στον στόχο για μηδενική αποψίλωση έως το 2030.
Η υπουργός Περιβάλλοντος της Βραζιλίας, Μαρίνα Σίλβα, χειροκροτήθηκε θερμά στην ολομέλεια της συνόδου COP30 στο Μπελέμ το Σάββατο για την πρόοδο στις κλιματικές διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, επιστρέφοντας στην Μπραζίλια, αντιμετωπίζει μια σκληρή πολιτική πραγματικότητα, καθώς το Κογκρέσο πιέζει για την αποδυνάμωση των περιβαλλοντικών νόμων και την προστασία του Αμαζονίου, δημιουργώντας νέες απειλές για τα οικοσυστήματα.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των προσπαθειών της Βραζιλίας να αποκαταστήσει την ηγετική της θέση στην παγκόσμια κλιματική πολιτική, μια θέση που είχε πληγεί σοβαρά από την προηγούμενη ακροδεξιά κυβέρνηση. Η επιτυχία της στην COP30, όπου οι χώρες συμφώνησαν σε τριπλασιασμό των δαπανών προσαρμογής, αλλά χωρίς δεσμευτικό οδικό χάρτη για τα ορυκτά καύσιμα, υπογραμμίζει την διπλή πρόκληση που αντιμετωπίζει η χώρα: να διατηρήσει την παγκόσμια αξιοπιστία της και να αντιμετωπίσει τις εσωτερικές πιέσεις.
Η εσωτερική πολιτική μάχη και οι απειλές
Παρά την αναγνώριση που έλαβε στην σύνοδο κορυφής COP30, η Μαρίνα Σίλβα βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα στην πατρίδα της. Όπως μεταδίδει το Reuters, το Κογκρέσο της Βραζιλίας προωθεί ενεργά νομοσχέδια που στοχεύουν στην αποδόμηση του συστήματος περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων της χώρας. Αυτή η κίνηση, που έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις, απειλεί να δημιουργήσει σοβαρά νομικά και οικολογικά κενά, υπονομεύοντας τις προσπάθειες του Προέδρου Λούλα και της υπουργού του να προστατεύσουν το μεγαλύτερο τροπικό δάσος του κόσμου. Βραζιλιάνοι βουλευτές επιδιώκουν την αποδυνάμωση περιβαλλοντικών νόμων, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο τις δεσμεύσεις της χώρας.
Επιπλέον, το οργανωμένο έγκλημα στον Αμαζόνιο αποτελεί ένα αυξανόμενο πρόβλημα. Άτομα που επιδιώκουν την αποψίλωση των δασών έχουν βρει νέους τρόπους διείσδυσης και παρεμπόδισης των ομάδων που προωθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ο Τζαΐρ Σμιτ, ο οποίος επιβλέπει την επιβολή του νόμου στην περιβαλλοντική υπηρεσία της Βραζιλίας Ibama, επισημαίνει ότι οι πράκτορες της υπηρεσίας συλλαμβάνονται συχνότερα σε ανταλλαγές πυροβολισμών με συμμορίες, υποδηλώνοντας την αύξηση της οπλοκατοχής στην περιοχή.
Το ιστορικό της Μαρίνα Σίλβα και οι προκλήσεις του Λούλα
Η Μαρίνα Σίλβα, γεννημένη το 1958 στην πολιτεία Άκρε του Αμαζονίου από μια φτωχή οικογένεια συλλεκτών καουτσούκ, θεωρήθηκε περισσότερο «ροκ σταρ» παρά πολιτικός για πολλούς στην COP30. Όπως και ο Λούλα, ξεπέρασε την πείνα και την ελλιπή εκπαίδευση για να φτάσει σε παγκόσμια αναγνώριση. Κατά τη διάρκεια της θητείας της ως υπουργός Περιβάλλοντος από το 2003 έως το 2008, επιβράδυνε σημαντικά την καταστροφή του τροπικού δάσους.
Προτεινόμενο Ο Εντουάρντο Μπολσονάρο σε Δίκη στη Βραζιλία για Αναζήτηση Βοήθειας του Τραμπ
Μετά από μια δεκαετία αποξένωσης από το Κόμμα Εργατών του Λούλα, η Σίλβα επανενώθηκε μαζί του το 2022. Πολλοί περιβαλλοντολόγοι θεωρούν την επιστροφή της ως την πιο σημαντική κίνηση στην κλιματική πολιτική στην τρέχουσα θητεία του Λούλα, ο οποίος έχει χαρακτηρίσει την ατζέντα του ως «οικολογικό μετασχηματισμό» της οικονομίας της Βραζιλίας. Αυτό έρχεται σε έντονη αντίθεση με την αυξανόμενη αποψίλωση των δασών επί προεδρίας του ακροδεξιού προκατόχου του Λούλα, Ζαΐρ Μπολσονάρο, ο οποίος ενθάρρυνε την εξόρυξη και την κτηνοτροφία στο τροπικό δάσος.
Ωστόσο, το πραγματικό περιβαλλοντικό ιστορικό του Λούλα παραμένει διφορούμενο, σύμφωνα με τον Τζουλιάνο Ασουνσάο, εκτελεστικό διευθυντή του think tank Climate Policy Institute της Βραζιλίας. «Αυτό που έχουμε κατά καιρούς είναι ένα Υπουργείο Περιβάλλοντος βαθιά δεσμευμένο σε αυτά τα ζητήματα, αλλά σε κρίσιμες στιγμές δεν μπόρεσε να υπολογίζει στην υποστήριξη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης με τον τρόπο που θα έπρεπε», δήλωσε χαρακτηριστικά. Παρόλο που η κυβέρνηση του Λούλα έχει μειώσει στο μισό την αποψίλωση στον Αμαζόνιο, διευκολύνοντας την επιβολή προστίμων και τον περιορισμό της πρόσβασης σε δημόσιες πιστώσεις, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι δεν έχει κάνει αρκετά για να σταματήσει το Κογκρέσο που υπονομεύει τις περιβαλλοντικές προστασίες και μπλοκάρει την αναγνώριση των γηγενών εδαφών.
Η επόμενη μέρα και οι προοπτικές
Η Σίλβα επιμένει ότι η Βραζιλία μπορεί να τηρήσει την υπόσχεσή της να μειώσει την αποψίλωση στο μηδέν έως το 2030. «Αν είμαι στο μάτι του κυκλώνα», δήλωσε στο Reuters, «πρέπει να επιβιώσω». Η ίδια υποστηρίζει ότι η πραγματικότητα έχει αλλάξει, με την υπερθέρμανση του πλανήτη να έχει αυξήσει την επείγουσα ανάγκη για κλιματική πολιτική. Το 2024 καταγράφηκε ως η θερμότερη χρονιά στην ιστορία της Γης, τροφοδοτώντας τεράστιες πυρκαγιές στον Αμαζόνιο που για πρώτη φορά εξαφάνισαν περισσότερη δασική κάλυψη από ό,τι οι αλυσοπρίονες και οι μπουλντόζες.
Οι Βραζιλιάνοι που ελπίζουν να διατηρήσουν τον Αμαζόνιο πρέπει να αγωνιστούν όχι μόνο ενάντια σε ένα θερμότερο κλίμα και ένα δύσπιστο Κογκρέσο, αλλά και ενάντια στο οργανωμένο έγκλημα. Η διείσδυση παράνομων αποψιλωτών σε αλυσίδες εφοδιασμού που προωθούν τη βιωσιμότητα, από τα βιοκαύσιμα μέχρι τις πιστώσεις άνθρακα, αποτελεί μια νέα και περίπλοκη πρόκληση. Για να ξεπεραστούν αυτές οι δυσκολίες, η Βραζιλία θα χρειαστεί να ενισχύσει την πολιτική της βούληση, όπως τονίζει ο Μάρσιο Άστρινι, επικεφαλής της ομάδας υπεράσπισης Climate Observatory, προσθέτοντας ότι «έχουμε όλα όσα χρειάζονται για να επιτύχουμε».
