Ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, προχώρησε στην απελευθέρωση δύο Ρωμαιοκαθολικών ιερέων, οι οποίοι εξέτιαν μακροχρόνιες ποινές για «σοβαρά εγκλήματα κατά του κράτους», έπειτα από διπλωματικές επαφές με το Βατικανό. Η κίνηση αυτή, που αναφέρθηκε την Πέμπτη 20 Νοεμβρίου 2025 από το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Belta, αποτελεί χειρονομία ελέους και σηματοδοτεί εντατικοποιημένες σχέσεις με την Αγία Έδρα.
Η απελευθέρωση των δύο ιερέων εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική του Αλεξάντερ Λουκασένκο, ο οποίος από τα μέσα του 2024 επιδιώκει να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τη Δύση. Αυτή η προσπάθεια έρχεται ως απάντηση στα χρόνια κυρώσεων που επιβλήθηκαν λόγω του ιστορικού του σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της υποστήριξής του στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, με την απελευθέρωση εκατοντάδων κρατουμένων να αποτελεί μέρος αυτής της προσέγγισης.
Η διπλωματική παρέμβαση του Βατικανού
Όπως μεταδίδει το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Belta, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, απένειμε χάρη στους δύο ιερείς ως χειρονομία ελέους. Η απόφαση αυτή έρχεται στον απόηχο των «εντατικοποιημένων επαφών με το Βατικανό» και, σύμφωνα με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία της Λευκορωσίας, ακολούθησε την επίσκεψη του απεσταλμένου του Πάπα Λέοντα, Καρδινάλιου Κλαούντιο Γκουτζερότι, τον περασμένο μήνα.
Η επίσκεψη του Γκουτζερότι, εκ μέρους του Πάπα Λέοντα, φέρεται να έδωσε «θετική ώθηση» στις διπλωματικές σχέσεις.
Οι κατηγορίες και οι ποινές των ιερέων
Ο ένας από τους απελευθερωθέντες, ο Χένρικ Ακαλάτοβιτς, 65 ετών, εξέτιε ποινή 11 ετών για προδοσία, κατηγορούμενος ότι κατασκόπευε για την Πολωνία και το Βατικανό. Ο ίδιος είχε αρνηθεί τις κατηγορίες, υποστηρίζοντας ότι βασίζονταν σε «ψέματα, απειλές και εκβιασμούς».
Συνελήφθη το 2023, λίγο μετά από εγχείρηση στο στομάχι για καρκίνο, σύμφωνα με την οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Viasna.
Προτεινόμενο Ο Λουκασένκο επικρίνει το κλείσιμο συνόρων από τη Λιθουανία
Ο δεύτερος ιερέας, Αντρέι Γιουχνέβιτς, είχε καταδικαστεί νωρίτερα φέτος σε 13 χρόνια για κακοποίηση ανηλίκων, κατηγορίες που επίσης αρνήθηκε. Η Viasna ανέφερε ότι είχε προηγουμένως κρατηθεί τέσσερις φορές, μεταξύ άλλων και για την ανάρτηση μιας ουκρανικής σημαίας σε λογαριασμό κοινωνικών μέσων.
Ευρύτερες επιπτώσεις και σχέσεις με τη Δύση
Η κίνηση αυτή του Λουκασένκο αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας να αμβλύνει τις εντάσεις με τη Δύση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, διά του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, όρισαν αυτόν τον μήνα έναν ειδικό απεσταλμένο στη Λευκορωσία, με αποστολή να διαπραγματευτεί περαιτέρω απελευθερώσεις. Η σύζυγος ενός αγνοούμενου αντιφρονούντα της Λευκορωσίας έχει ήδη εκφράσει την ελπίδα της για παρέμβαση του απεσταλμένου του Τραμπ.
Ωστόσο, παρά τις πρόσφατες απελευθερώσεις, η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα παραμένει κρίσιμη. Η οργάνωση Viasna αναφέρει ότι συνολικά 1.255 πολιτικοί κρατούμενοι εξακολουθούν να βρίσκονται πίσω από τα κάγκελα στη Λευκορωσία, συμπεριλαμβανομένων 29 ιερέων και άλλων θρησκευόμενων.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η διατήρηση ενός σημαντικού αριθμού κρατουμένων, παρά τις προσπάθειες για βελτίωση των σχέσεων, υποδεικνύοντας ότι η πολιτική καταστολή δεν έχει εκλείψει πλήρως.
Η επόμενη μέρα στις σχέσεις Λευκορωσίας-Δύσης
Η απελευθέρωση των ιερέων, σε συνδυασμό με την επαναλειτουργία των συνόρων με τη Λιθουανία (όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα), θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μικρό βήμα προς την ομαλοποίηση των σχέσεων της Λευκορωσίας με τις δυτικές χώρες. Η στάση του Λουκασένκο, ο οποίος έχει απορρίψει στο παρελθόν προτάσεις για συνομιλίες, δείχνει μια πιθανή αλλαγή τακτικής.
Το εάν αυτή η κίνηση θα οδηγήσει σε ουσιαστική άρση των κυρώσεων ή σε περαιτέρω απελευθερώσεις πολιτικών κρατουμένων, παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα για το μέλλον.
