Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιέζει την Πρόεδρο της Επιτροπής για ουσιαστικές αλλαγές στο προσχέδιο του επόμενου επταετούς προϋπολογισμού, σύμφωνα με προσχέδιο επιστολής που είδε το POLITICO. Η επιστολή — που συντάσσεται από τις τέσσερις μεγαλύτερες πολιτικές ομάδες της Βουλής — προειδοποιεί ότι θα κατατεθεί ψήφισμα απόρριψης για το κομμάτι που αφορά τα εθνικά σχέδια εάν δεν γίνουν αλλαγές.
Τι αμφισβητούν οι πολιτικές ομάδες
Οι κεντροδεξιοί και κεντροαριστεροί σχηματισμοί καθώς και οι φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι θεωρούν ότι το προτεινόμενο μοντέλο μεταφέρει υπερβολική εξουσία στους εθνικούς κυβερνητικούς φορείς. Το σχέδιο προβλέπει τη συγκέντρωση κονδυλίων για γεωργία και περιφέρειες σε κοινά «εθνικά» ταμεία, αντί να διαχειρίζονται οι ίδιοι οι περιφερειακοί φορείς μέρη των πόρων.
Οι βουλευτές εκφράζουν ανησυχία για την ισορροπία μεταξύ κεντρικής διαχείρισης και περιφερειακής αυτονομίας, και ζητούν συγκεκριμένες εγγυήσεις για την προστασία του ρόλου των τοπικών αρχών. Στο επίκεντρο είναι επίσης το αίτημα για δεσμευμένα κονδύλια στην αγροτική ανάπτυξη, κάτι που δεν περιλαμβάνεται στην τρέχουσα πρόταση.
Αιτήματα για αναθεώρηση της πρότασης
Στο προσχέδιο της επιστολής οι τέσσερις ομάδες ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επανεξετάσει την αρχιτεκτονική του προϋπολογισμού ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου. Αυτό περιλαμβάνει αναθεώρηση του συστήματος «ανταμοιβής με μεταρρυθμίσεις» που, κατά τους βουλευτές, δημιουργεί ένα ενδεχόμενο δημοκρατικό έλλειμμα.
Ζητείται επίσης να δοθεί μεγαλύτερη εξουσία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την επιτήρηση και την έγκριση του τρόπου κατανομής των δημόσιων κονδυλίων σε όλη τη διάρκεια της επταετίας 2028-2034, περίοδος για την οποία σχεδιάζεται το συνολικό πακέτο ύψους περίπου 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ.
Πολιτικές συμμαχίες και δυναμική
Προτεινόμενο Σαρωτικές συλλήψεις για την απάτη με ευρωπαϊκές αγροτικές επιδοτήσεις
Οι τέσσερις ομάδες που ετοιμάζουν την επιστολή είναι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες, η Renew Europe και οι Πράσινοι — συνασπισμός που συνήθως εξασφαλίζει πλειοψηφία στην Ολομέλεια. Η κίνηση αυτή αποτελεί μια σπάνια ενότητα ευρύτατων πολιτικών ομάδων απέναντι στην ηγεσία της Επιτροπής.
Η επιστολή θέτει σαφή χρονικά όρια: η Ολομέλεια θα συζητήσει την αρχιτεκτονική του προϋπολογισμού στη συνεδρίαση της 12ης Νοεμβρίου και αν δεν υπάρξει συμβιβασμός θα τεθεί προς ψήφιση αίτημα απόρριψης για το τμήμα των εθνικών σχεδίων.
Σημείο τριβής γύρω από τα κονδύλια και τη διαχείριση
Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι ο προτεινόμενος μηχανισμός επιτρέπει στις κυβερνήσεις να προσαρμόσουν τις δαπάνες ανάλογα με τις ανάγκες τους, ενισχύοντας τη σύνδεση μεταξύ πόρων και μεταρρυθμίσεων. Ωστόσο, οι βουλευτές φοβούνται την ενίσχυση της κεντρικής εξουσίας σε βάρος των τοπικών φορέων και ζητούν διαφανείς εγγυήσεις για κατανομή και έλεγχο.
Οι διαφορές αυτές παραπέμπουν σε ευρύτερη συζήτηση για τη δημοκρατική λογοδοσία στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και για το ποιος τελικά αποφασίζει πώς θα δαπανηθούν τα χρήματα των πολιτών.
Χρονοδιάγραμμα διαπραγματεύσεων
Οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε Επιτροπή, Κοινοβούλιο και κράτη μέλη αναμένεται να διαρκέσουν μήνες: οι κυβερνήσεις της ΕΕ θα συνεχίσουν τις διαβουλεύσεις μέχρι τις αρχές του 2027, προτού ανοίξουν οι τελικές διαπραγματεύσεις με την Ολομέλεια. Σε αυτό το πλαίσιο, η επόμενη δημόσια συζήτηση στην Ολομέλεια έχει μεγάλο συμβολικό και πρακτικό βάρος.
Εάν δεν υπάρξουν επαρκείς υποχωρήσεις από την Επιτροπή, οι πολιτικές ομάδες έχουν ήδη προετοιμάσει κοινοβουλευτικές κινήσεις για να διεκδικήσουν μεγαλύτερο ρόλο στην έγκριση της κατανομής των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Η εξέλιξη θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό την τελική μορφή του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για την επόμενη δεκαετία.
