Οι Ηνωμένες Πολιτείες σχεδιάζουν να πωλήσουν μαχητικά αεροσκάφη F-35 στη Σαουδική Αραβία, τα οποία ωστόσο θα είναι λιγότερο προηγμένα από αυτά που διαθέτει το Ισραήλ. Αυτή η απόφαση ευθυγραμμίζεται με την αμερικανική νομοθεσία που εγγυάται το στρατιωτικό πλεονέκτημα του Ισραήλ στην περιοχή, όπως δήλωσαν αξιωματούχοι και ειδικοί άμυνας την Τετάρτη.
Η ανακοίνωση της πρόθεσης των Ηνωμένων Πολιτειών να προχωρήσουν στην πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-35 στη Σαουδική Αραβία έρχεται ως συνέχεια των εντατικών διπλωματικών και εμπορικών συνομιλιών μεταξύ των δύο χωρών, με τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να υποδέχεται τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν αυτή την εβδομάδα.
Η κίνηση αυτή, αν και στρατηγικής σημασίας για την ενίσχυση των σχέσεων με το Ριάντ, συνοδεύεται από μια κρίσιμη παράμετρο: τα σαουδαραβικά F-35 θα είναι τεχνολογικά κατώτερα από τα ισραηλινά, μια απόφαση που απορρέει από τη δέσμευση των ΗΠΑ να διαφυλάξουν την περιφερειακή υπεροχή του Ισραήλ.
Γιατί τα F-35 της Σαουδικής Αραβίας θα είναι περιορισμένα
Η βασική αιτία για τους τεχνολογικούς περιορισμούς των F-35 που προορίζονται για τη Σαουδική Αραβία είναι η αμερικανική νομοθεσία περί Ποιοτικού Στρατιωτικού Πλεονεκτήματος (QME) του Ισραήλ. Αυτή η νομοθεσία διασφαλίζει ότι το Ισραήλ διατηρεί την ικανότητα να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά οποιαδήποτε περιφερειακή απειλή, διατηρώντας ένα τεχνολογικό προβάδισμα έναντι άλλων δυνάμεων στην περιοχή.
Ως εκ τούτου, τα αεροσκάφη που θα παραδοθούν στο Ριάντ θα στερούνται συγκεκριμένων προηγμένων χαρακτηριστικών που διαθέτει ο ισραηλινός στόλος.
Οι αναλυτές και οι αξιωματούχοι άμυνας επισημαίνουν ότι η προσαρμογή των F-35 σε κάθε χώρα είναι μια συνήθης πρακτική. Οι ΗΠΑ διαθέτουν τις πιο ικανές εκδόσεις, ενώ κάθε άλλο έθνος λαμβάνει ένα μαχητικό με διαφορετικές δυνατότητες. Στην περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας, η τεχνολογική κατωτερότητα έναντι των ισραηλινών αεροσκαφών θα βασίζεται κυρίως στο πακέτο λογισμικού που θα επιτρέπεται να χρησιμοποιεί το jet, το οποίο κατασκευάζεται από την Lockheed Martin.
Οι τεχνολογικές διαφορές και οι αντιδράσεις
Σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους και ειδικούς άμυνας, τα σαουδαραβικά F-35 θα στερούνται ανώτερα χαρακτηριστικά των ισραηλινών, συμπεριλαμβανομένων προηγμένων οπλικών συστημάτων και εξοπλισμού ηλεκτρονικού πολέμου. Το Ισραήλ απολαμβάνει μοναδικές άδειες για την τροποποίηση των F-35 του, όπως η ενσωμάτωση δικών του οπλικών συστημάτων και η προσθήκη δυνατοτήτων παρεμβολής ραντάρ, χωρίς να απαιτείται έγκριση των ΗΠΑ.
Επιπλέον, ο Douglas Birkey, εκτελεστικός διευθυντής του Mitchell Institute for Aerospace Studies, δήλωσε ότι είναι απίθανο η Σαουδική Αραβία να λάβει τον πύραυλο AIM-260 Joint Advanced Tactical Missile (JATM). Αυτός ο πύραυλος αέρος-αέρος επόμενης γενιάς, με εμβέλεια άνω των 120 μιλίων, αντιπροσωπεύει την πιο ευαίσθητη τεχνολογία πυραύλων που συνδέεται με την πλατφόρμα F-35 και πιθανότατα θα προσφερθεί μόνο στο Ισραήλ.
Η Πολεμική Αεροπορία του Ισραήλ εξέφρασε την αντίθεσή της στην πώληση, προειδοποιώντας σε έγγραφο θέσης προς τους πολιτικούς ηγέτες ότι θα υπονόμευε την αεροπορική υπεροχή του Ισραήλ στην περιοχή, όπως ανέφερε την Τρίτη η εφημερίδα The Times of Israel.
Επιπτώσεις και προοπτικές
Πέρα από τις τεχνολογικές διαφορές, το Ισραήλ διατηρεί ένα αριθμητικό πλεονέκτημα, καθώς αυτή τη στιγμή λειτουργεί δύο μοίρες F-35 με μια τρίτη υπό παραγγελία, ενώ η Σαουδική Αραβία θα περιοριστεί σε δύο μοίρες που δεν θα παραδοθούν για αρκετά χρόνια.
Το Ισραήλ έχει επίσης οκταετή εμπειρία στη λειτουργία των F-35 στην περιοχή, γεγονός που του παρέχει σημαντική γνώση των συστημάτων και των δυνατοτήτων του αεροσκάφους.
Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι απαιτείται μια επίσημη αναθεώρηση QME πριν οριστικοποιηθεί η πώληση. Οποιαδήποτε πώληση στη Σαουδική Αραβία πρέπει συνήθως να εγκριθεί από το Κογκρέσο, με ορισμένους να υποδηλώνουν ότι η ισχυρή υποστήριξη του Ισραήλ στο Καπιτώλιο θα μπορούσε να εμποδίσει την έγκριση.
Ωστόσο, αξιωματούχοι σημείωσαν επίσης ότι το Ισραήλ επιδιώκει να εντάξει τη Σαουδική Αραβία στις Συμφωνίες του Αβραάμ για την προώθηση της περιφερειακής ομαλοποίησης, αποφεύγοντας την ένταση των σχέσεων με τον Τραμπ, ο οποίος πρόσφατα αναβάθμισε τη Σαουδική Αραβία σε «μεγάλο σύμμαχο εκτός ΝΑΤΟ» μετά από επενδύσεις 1 τρισ. δολαρίων.
Η επόμενη μέρα και οι προκλήσεις
Η πιθανή αντίθεση του Κογκρέσου μέσω ψηφίσματος αποδοκιμασίας που θα μπορούσε να παρακάμψει το προεδρικό βέτο, θα απαιτούσε πλειοψηφία δύο τρίτων και στα δύο σώματα, ένα όριο που θεωρείται δύσκολο να επιτευχθεί. Η πώληση θα έθετε τη Σαουδική Αραβία σε ίση θέση με το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στα οποία έχουν επίσης προσφερθεί F-35.
Ωστόσο, αυτές οι συμφωνίες παραμένουν σε αναμονή λόγω διαφωνιών σχετικά με τα χρονοδιαγράμματα παράδοσης, τις δυνατότητες των αεροσκαφών και τις ανησυχίες για την πρόσβαση της Κίνας στην τεχνολογία.
