Ένα σημαντικό ζήτημα αναφορικά με την ενεργειακή πολιτική του Ηνωμένου Βασιλείου αναδεικνύει το think tank του πρώην πρωθυπουργού Tony Blair, το The Tony Blair Institute (TBI). Σε νέα έκθεσή του, το Ινστιτούτο προτείνει την εγκατάλειψη του εμβληματικού στόχου της χώρας για πλήρη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας έως το 2030.
Αντί αυτού, κρίνει επιτακτική την προτεραιότητα στη μείωση του κόστους ενέργειας, προκειμένου να διασφαλιστεί η ευρύτερη στήριξη στην ατζέντα του μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών άνθρακα (net zero).
Η έκθεση υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση κινδυνεύει να «εσφαλμένα σταθμίσει» τις προτεραιότητες, ενώ αποδίδει το υψηλό κόστος ηλεκτρικής ενέργειας σε «δεκαετίες αποφάσεων πολιτικής». Η παρέμβαση αυτή σηματοδοτεί τη δεύτερη φορά που ο πρώην πρωθυπουργός, μέσω του Ινστιτούτου του, τοποθετείται στην κυβερνητική ενεργειακή στρατηγική μέσα στο τρέχον έτος, υπογραμμίζοντας την κρισιμότητα του ζητήματος.
Ο προβληματισμός του Ινστιτούτου Tony Blair για την ενεργειακή μετάβαση
Το Tony Blair Institute επισημαίνει ότι η βιαστική πορεία προς την απανθρακοποίηση, χωρίς επαρκή προσοχή στις οικονομικές επιπτώσεις, ενδέχεται να έχει αρνητικά αποτελέσματα. «Εάν η μετάβαση συνεχιστεί με τρόπο που αυξάνει το κόστος, αποδυναμώνει την αξιοπιστία και υπονομεύει την ανάπτυξη, τότε θα αποτύχει τόσο πολιτικά όσο και πρακτικά», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση.
Η βασική αιτιολόγηση του TBI για την αναθεώρηση του χρονοδιαγράμματος είναι ότι «οι συνθήκες έχουν αλλάξει» από την εποχή που το Εργατικό Κόμμα καθόρισε τον στόχο του 2030. Η υπερβολικά γρήγορη πίεση στο σύστημα ενέχει τον κίνδυνο αύξησης των δαπανών και διάβρωσης της εμπιστοσύνης του κοινού στην πολιτική του περιβάλλοντος.
Αν και το Ινστιτούτο υπερασπίζεται τον ευρύτερο στόχο του 2050 για μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών και τη στροφή στην καθαρή ηλεκτρική ενέργεια, δεν προσδιορίζει μια συγκεκριμένη ημερομηνία για την επίτευξη του ενδιάμεσου στόχου.
Ο Tone Langengen, σύμβουλος ενεργειακής πολιτικής του TBI και συγγραφέας της έκθεσης, δήλωσε ότι ο στόχος του 2030 ήταν «σωστός για την εποχή του», αλλά τώρα το Ηνωμένο Βασίλειο χρειάζεται κάτι περισσότερο από ένα σχέδιο απανθρακοποίησης· χρειάζεται μια πλήρους φάσματος ενεργειακή στρατηγική που να βασίζεται στην ανάπτυξη, την ανθεκτικότητα και την αφθονία καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι πιέσεις στην κυβέρνηση και η επίσημη απάντηση
Η παρέμβαση του Tony Blair έρχεται σε μια περίοδο που ο Υπουργός Ενέργειας Ed Miliband αντιμετωπίζει αυξανόμενες πιέσεις για τη μείωση του ενεργειακού κόστους για τα νοικοκυριά που δυσκολεύονται. Ειδικότερα, μετά την υπόσχεση του Εργατικού Κόμματος για μείωση λογαριασμών έως και 300 λιρών κατά τις γενικές εκλογές του περασμένου καλοκαιριού.
Προτεινόμενο Ο π. Δήμαρχος της Νέας Υόρκης καλεσμένος του Δημάρχου Αθηναίων
Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, διευθυντικά στελέχη των μεγαλύτερων προμηθευτών ενέργειας της Βρετανίας προειδοποίησαν τους βουλευτές ότι τα τέλη που επιβάλλονται στους λογαριασμούς –τα οποία χρησιμοποιούνται για αναβαθμίσεις δικτύων και άλλα πράσινα προγράμματα– θα μπορούσαν να συνεχίσουν να αυξάνουν το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας, ακόμη και αν οι τιμές χονδρικής αρχίσουν να μειώνονται.
Από την πλευρά της κυβέρνησης, εκπρόσωπος του Υπουργείου Ενεργειακής Ασφάλειας και Μηδενικού Ισοζυγίου Εκπομπών δήλωσε ότι η έκθεση «ορθώς αναγνωρίζει ότι η καθαρή ενέργεια είναι η σωστή επιλογή για τη χώρα». Τόνισε δε ότι «η αποστολή της κυβέρνησης για καθαρή ενέργεια είναι ακριβώς ο τρόπος με τον οποίο θα προσφέρουμε φθηνότερη ενέργεια και θα μειώσουμε τους λογαριασμούς για πάντα».
Η κυβέρνηση παραμένει αφοσιωμένη στην παροχή χαμηλότερων λογαριασμών στους Βρετανούς, αντιμετωπίζοντας την κρίση προσιτότητας που προκλήθηκε από την εξάρτηση από τις αγορές ορυκτών καυσίμων.
Η αντιπολίτευση δεν έχασε την ευκαιρία να επικρίνει την κυβέρνηση για τα σχέδια απανθρακοποίησης εν μέσω υψηλού κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Η σκιώδης Υπουργός Ενέργειας, Claire Coutinho, κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι δημιουργεί μια «συνταγή για δημόσια οργή» με την υπόσχεσή της για μείωση του κόστους διαβίωσης μέσω του σχεδίου καθαρής ενέργειας.
Προτάσεις για μια ανανεωμένη ενεργειακή στρατηγική
Πέρα από την αναθεώρηση του χρονοδιαγράμματος, το TBI προτείνει μια σειρά μεταρρυθμίσεων στα κυβερνητικά σχέδια. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η μείωση ορισμένων φόρων άνθρακα στο φυσικό αέριο, μια κίνηση που εκτιμάται ότι θα εξοικονομούσε στο μέσο νοικοκυριό περίπου 20 λίρες ετησίως.
Επίσης, επαναφέρει μια αμφιλεγόμενη πρόταση για ριζική αναδιάρθρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, διαχωρίζοντας την ενιαία εθνική τιμή χονδρικής του Ηνωμένου Βασιλείου σε διαφορετικές «τοπικές» τιμές, με στόχο την καλύτερη αντανάκλαση του κόστους μεταφοράς και παραγωγής σε διαφορετικές περιοχές.
Η έκθεση καλεί επίσης την κυβέρνηση να αναθέσει στον Εθνικό Φορέα Συστήματος Ενέργειας της Βρετανίας (NESO) την εντολή να «παρακολουθεί την υλοποίηση του μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών ως προς την αποδοτικότητα κόστους». Επιπλέον, προτείνεται η σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων για την αμφιλεγόμενη μονάδα παραγωγής βιομάζας Drax, καθώς και η εφαρμογή «ριζικής μεταρρύθμισης» στο καθεστώς σχεδιασμού και αδειοδότησης για νέα έργα ενέργειας.
Οι προτάσεις αυτές δείχνουν μια προσέγγιση που επιδιώκει την ισορροπία μεταξύ των περιβαλλοντικών στόχων και της οικονομικής βιωσιμότητας για τους καταναλωτές και την εθνική οικονομία.
