Σε ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα οι κυβερνήσεις της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας προσπαθούν να εξασφαλίσουν τη λειτουργία κρίσιμων διυλιστηρίων πριν την έναρξη των κυρώσεων των ΗΠΑ στις 21 Νοεμβρίου, με στόχο την αποφυγή ελλείψεων στα καύσιμα. Σε αυτή την προσπάθεια, η Σόφια προχώρησε σε νομοθετική ρύθμιση για την ανάθεση διαχείρισης του Burgas, ενώ το Βουκουρέστι εξετάζει αίτημα παράτασης εξαιρέσεων για το διυλιστήριο Petrotel, σύμφωνα με επίσημες ανακοινώσεις κυβερνητικών πηγών και δημόσιες δηλώσεις, κυρώσεις ΗΠΑ δεν έχουν ακόμη πλήρως εφαρμοστεί.
Σφικτές προθεσμίες για τις κυρώσεις
Η Ουάσιγκτον περιέλαβε στη λίστα κυρώσεων τις εταιρείες Lukoil και Rosneft, με ημερομηνία εφαρμογής την 21η Νοεμβρίου, γεγονός που θέτει σε δοκιμασία την αλυσίδα προμήθειας στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Σε αυτό το πλαίσιο, η ημερομηνία 21 Νοεμβρίου λειτουργεί ως ορόσημο και η ανάγκη επιλογών ιδιοκτησίας γίνεται επείγουσα για τις τοπικές αρχές.
Σύμφωνα με πληροφορίες του POLITICO, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ πρέπει να εγκρίνει κάθε ενδεχόμενη πώληση των περιουσιακών στοιχείων, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προς το παρόν επιλέξει να μην σχολιάσει τις κινήσεις των κρατών μελών. Αξίζει να σημειωθεί ότι τέτοιες εγκρίσεις επηρεάζουν άμεσα την πιθανότητα γρήγορης αλλαγής ιδιοκτησίας.
Βουλγαρικές πρωτοβουλίες για το Burgas
Το κοινοβούλιο της Βουλγαρίας ενέκρινε νομοσχέδιο που δίνει στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να ορίσει διαχειριστή στο διυλιστήριο Burgas, με εξουσίες για λειτουργική εποπτεία, έγκριση πώλησης και, αν χρειαστεί, εθνικοποίηση. Η ρύθμιση στοχεύει στην αποτροπή διακοπών προμήθειας, ενώ παράλληλα προβλέπει έκτακτες εξουσίες για την εισαγωγή νέας διοίκησης, με ευρείς αρμοδιότητες και επείγοντα μέτρα.
Αναλυτές προειδοποιούν για νομικά ρίσκα και ενδεχόμενες διεκδικήσεις από την πλευρά της εταιρείας, καθώς τέτοιες παρεμβάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε διεθνείς διαιτησίες και αξιώσεις αποζημίωσης. Η Βουλγαρία, σύμφωνα με ειδικούς, βασίζεται στο Burgas για έως και 80% των εφοδιασμών καυσίμων, γεγονός που καθιστά τις αποφάσεις κρίσιμες για την εγχώρια αγορά.
Επιλογές και ανησυχίες στη Ρουμανία
Το διυλιστήριο Petrotel της Lukoil στη Ρουμανία παρέχει περίπου το 20% των εγχώριων αναγκών σε καύσιμα, σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών, και το Βουκουρέστι αξιολογεί την υποβολή αιτήματος για παράταση ή εξαιρέσεις ώστε να αποφευχθούν διαταραχές. Παράλληλα, ορισμένοι κυβερνητικοί κύκλοι εμφανίζονται να θεωρούν την εθνικοποίηση ως έσχατη λύση, με τεχνική προετοιμασία και σχέδια ανάγκης σε εξέλιξη.
Προτεινόμενο Αμηχανία και νομικό παράδοξο: η δίκη της σύμβασης 717
Ο υπουργός Ενέργειας της Ρουμανίας δήλωσε ότι η χώρα είναι «προετοιμασμένη» να διαχειριστεί διαφορετικά σενάρια, χωρίς όμως να ανακοινωθούν ακόμη τελικές αποφάσεις για το Petrotel. Σε αυτό το πλαίσιο, η διατήρηση λειτουργίας και η αποφυγή χρηματοδότησης προς τη ρωσική πλευρά παραμένουν βασικές κατευθύνσεις της πολιτικής.
Ανατροπές στις πωλήσεις και διεθνείς αντιδράσεις
Η προσέλκυση αγοραστή για τα διυλιστήρια περιπλέκεται από νομικούς και οικονομικούς κινδύνους: υψηλές ασφαλίστριες, επενδυτικές ανάγκες και η φοβία ανάληψης νομικών ζητημάτων όσον αφορά τις κυρώσεις. Αυτό αποτυπώθηκε όταν η ελβετική εταιρεία Gunvor απέσυρε την προσφορά αγοράς διεθνών περιουσιακών στοιχείων της Lukoil, μετά από αρνητική απάντηση του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, γεγονός που άφησε ανοιχτό το μέλλον των προσπαθειών πώλησης.
Επιπλέον, κάποιες χώρες εξασφάλισαν προσωρινές εξαιρέσεις, όπως η Γερμανία για το διυλιστήριο Schwedt, ενώ η διεθνής διπλωματία παραμένει ενεργή — για παράδειγμα, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας ταξίδεψε στις ΗΠΑ για συζητήσεις σχετικά με εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου.
Αυτά τα βήματα αντικατοπτρίζουν γεωπολιτικές διαπραγματεύσεις και εξαιρέσεις ονομαστικές που επηρεάζουν την ευρύτερη αγορά.
Μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι και ανάγκη συντονισμού
Μακροπρόθεσμα, η εύρεση αξιόπιστων αγοραστών χωρίς ρωσικά δεσμά ή κρυφές συνδέσεις θα είναι δύσκολη, ενώ η αναπροσαρμογή εφοδιασμών μπορεί να φέρει αυξήσεις κόστους στην περιοχή. Αναλυτές επισημαίνουν ότι η πώληση πρέπει να γίνει με διαφάνεια διαδικασιών και λεπτομερή έλεγχο των υποψήφιων αγοραστών ώστε να αποφευχθεί η υπονόμευση των κυρώσεων.
Ορισμένοι αξιωματούχοι προτείνουν κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική για τον χειρισμό των μεταβιβάσεων, με στόχο την αποτροπή παρακάμψεων των κυρώσεων και την κατοχύρωση της ενεργειακής ασφάλειας, ενώ το ζήτημα της πιθανής διαιτησίας παραμένει νόμιμο ρίσκο για τα κράτη που εξετάζουν κρατικές παρεμβάσεις.
Η επόμενη εβδομάδα αναμένεται κρίσιμη για την πορεία των διυλιστηρίων, καθώς το νομικό πλαίσιο, οι διεθνείς εγκρίσεις και οι πιθανές αγοραπωλησίες θα καθορίσουν αν θα αποφευχθούν οι διακοπές στην παροχή καυσίμων. Στο μεταξύ, κυβερνήσεις και αγορές παραμένουν σε αυξημένη επαγρύπνηση, με πολιτικές αποφάσεις και τεχνικές λύσεις να εξετάζονται σε καθημερινή βάση.
