Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ετοιμάζεται να προχωρήσει σε ταχεία ψηφοφορία για τις διασφαλίσεις της εμπορικής συμφωνίας με το μπλοκ της Mercosur, παρακάμπτοντας την προσπάθεια παραπομπής της υπόθεσης στο Ανώτατο Δικαστήριο της ΕΕ. Αυτή η κίνηση ανοίγει τον δρόμο για την υπογραφή της πολυαναμενόμενης συμφωνίας, η οποία βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μακροχρόνιων διαπραγματεύσεων και εντατικών πολιτικών πιέσεων, με στόχο την ολοκλήρωση της νομοθετικής εργασίας πριν από την προγραμματισμένη επίσκεψη της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στη Βραζιλία στις 20 Δεκεμβρίου για την υπογραφή της συμφωνίας.
Η επιτάχυνση της διαδικασίας και οι πιέσεις
Η επείγουσα χρονική προθεσμία για την έγκριση της συμφωνίας με τη Mercosur οφείλεται στις μαζικές πολιτικές πιέσεις που δέχονται οι νομοθέτες. Στόχος είναι να ολοκληρωθεί η νομοθετική εργασία για το συμπληρωματικό μέσο εγκαίρως, ώστε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να μπορέσει να μεταβεί στη Βραζιλία στις 20 Δεκεμβρίου για την υπογραφή της πολυαναμενόμενης συμφωνίας.
Η συμφωνία, γνωστή και ως «αγελάδες για αυτοκίνητα», βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα και αναμένεται να δημιουργήσει μια ζώνη ελεύθερων συναλλαγών που θα καλύπτει σχεδόν 800 εκατομμύρια ανθρώπους.
Η αντίσταση στην Ευρώπη έχει μειωθεί, εν μέρει λόγω της επιθετικής πολιτικής δασμών του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και της δέσμευσης των Βρυξελλών να εφαρμόσουν διασφαλίσεις. Αυτές οι διασφαλίσεις αποσκοπούν στην προστασία των Ευρωπαίων αγροτών από τον φθηνότερο ανταγωνισμό της Νότιας Αμερικής, ένα θέμα που έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις στο παρελθόν.
Οι προτεινόμενες διασφαλίσεις και οι αντιδράσεις
Οι προτεινόμενες διασφαλίσεις, οι οποίες παρουσιάστηκαν τον Οκτώβριο, προβλέπουν τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να παρακολουθεί στενά τις εισαγωγές ευαίσθητων γεωργικών προϊόντων, όπως το μοσχαρίσιο κρέας, τα πουλερικά και η ζάχαρη. Αυτή η κίνηση θεωρήθηκε ως κίνηση καλής θέλησης για να κατευνάσει τις ανησυχίες χωρών που ήταν σκεπτικές απέναντι στη συμφωνία, όπως η Γαλλία και η Πολωνία, οι οποίες έχουν εκφράσει στο παρελθόν προβληματισμούς για τις επιπτώσεις στον αγροτικό τους τομέα. Η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία διατηρούν απαγορεύσεις σε αγροτικά προϊόντα από Ουκρανία, δείχνοντας την ευαισθησία του θέματος.
Εάν η επιτροπή Εμπορίου του Κοινοβουλίου εγκρίνει τις προτεινόμενες διασφαλίσεις, κάτι που αναμένεται να συμβεί έως τη Δευτέρα, η ολομέλεια θα ψηφίσει για το θέμα την Τρίτη, σχετικά με την υπαγωγή τους σε επείγουσα διαδικασία. Εφόσον εγκριθεί η επιταχυνόμενη διαδικασία από την πλειοψηφία των νομοθετών, οι διασφαλίσεις αναμένεται να τεθούν σε ψηφοφορία την Πέμπτη, σύμφωνα με αξιωματούχους.
Μετά την έγκριση από το Συμβούλιο της ΕΕ την Τετάρτη, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ θα πρέπει να επικυρώσουν τη νομοθετική εργασία για το μέσο. Αυτό αποτελούσε βασική προϋπόθεση για τη στήριξη της συνολικής συμφωνίας από τη Γαλλία και άλλες χώρες, σε μια ψηφοφορία που αναμένεται τις επόμενες ημέρες.
Προτεινόμενο Το κέντρο δεξιάς της ΕΕ σε κρίσιμη επιλογή
Η απόρριψη της προσφυγής στο Δικαστήριο της ΕΕ
Σε μια άλλη κρίσιμη απόφαση, η Διάσκεψη των Προέδρων αναμένεται να απορρίψει την Τετάρτη μια πρόταση ψηφίσματος που ζητούσε γνωμοδότηση του Δικαστηρίου της ΕΕ για την εμπορική συμφωνία ΕΕ-Mercosur. Μια μεγάλη ομάδα ευρωβουλευτών, που αριθμούσε μεταξύ 140 και 150 μελών, είχε προτείνει την περασμένη εβδομάδα την προσφυγή στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να αξιολογήσει τη συμβατότητα της συμφωνίας με τις ευρωπαϊκές συνθήκες. Αυτό το αδιέξοδο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε δημιουργήσει ανησυχίες για καθυστέρηση της συμφωνίας.
Η Διάσκεψη των Προέδρων, υπό την προεδρία της Ρομπέρτα Μέτσολα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και αποτελούμενη από τους επικεφαλής όλων των πολιτικών ομάδων, θα απορρίψει την πρόταση. Η αιτιολόγηση είναι ότι το Κοινοβούλιο δεν είναι ακόμη αρμόδιο να αποφανθεί επί των κειμένων, καθώς το Συμβούλιο της ΕΕ πρέπει ακόμη να ψηφίσει για το σύμφωνο.
Εάν η πρόταση είχε προχωρήσει, θα είχε εκτροχιάσει τις προσπάθειες για την ολοκλήρωση της συμφωνίας με την Αργεντινή, τη Βραζιλία, την Παραγουάη και την Ουρουγουάη εντός του τρέχοντος έτους.
Το κείμενο της πρότασης, το οποίο υποστηρίχθηκε από νομοθέτες από το ΕΛΚ, τους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες, το Renew, τους Πράσινους και την ομάδα της Αριστεράς, ζητούσε νομική γνωμοδότηση σχετικά με έναν μηχανισμό επανεξισορρόπησης που περιλαμβάνεται στη συμφωνία.
Αυτή η διάταξη, η οποία αποτελεί πρωτοπορία στις εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ, προβλέπει ότι οποιοδήποτε μέρος μπορεί να ζητήσει αποκατάσταση εάν θεωρήσει ότι το άλλο μέρος έχει εισαγάγει ένα μέτρο που «ακυρώνει ή υποβαθμίζει ουσιαστικά» τα οφέλη της συμφωνίας.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η ταχύτητα με την οποία προωθείται η συμφωνία, καθώς και οι πιθανές επιπτώσεις σε ευαίσθητους τομείς της ευρωπαϊκής οικονομίας. Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η απόρριψη της προσφυγής στο Δικαστήριο, αν και διαδικαστικά ορθή, μπορεί να αφήσει αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με τη νομική συμβατότητα ορισμένων διατάξεων, ειδικά του μηχανισμού επανεξισορρόπησης.
Επόμενα βήματα και οι προοπτικές της συμφωνίας
Με την απόρριψη της προσφυγής και την επικείμενη ψήφο εξπρές για τις διασφαλίσεις, η συμφωνία ΕΕ-Mercosur βρίσκεται πλέον ένα βήμα πριν την τελική υπογραφή. Η επίσκεψη της Προέδρου φον ντερ Λάιεν στη Βραζιλία τον Δεκέμβριο αναμένεται να επισφραγίσει μια ιστορική εμπορική συμφωνία, η οποία έχει τη δυνατότητα να αναδιαμορφώσει τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ των δύο ηπείρων.
Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή γεωργία και βιομηχανία θα παρακολουθούνται στενά, καθώς η εφαρμογή των διασφαλίσεων θα κρίνει την ισορροπία μεταξύ των οικονομικών οφελών και της προστασίας των ευρωπαϊκών συμφερόντων.
