Κοινή υπογραφή σε ένα ανανεωμένο πλαίσιο οικονομικής συνεργασίας έφερε την Τρίτη στο Κουάλα Λουμπούρ την επίσημη αναβάθμιση της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου μεταξύ της Κίνας και των χωρών της ASEAN. Η νέα έκδοση, που περιλαμβάνει διατάξεις για τη ψηφιακή οικονομία και την πράσινη οικονομία, φιλοδοξεί να ενισχύσει τις ροές εμπορίου και να ανοίξει το πεδίο σε νεότερους βιομηχανικούς κλάδους.
Τι φέρνει η έκδοση 3.0
Η αναθεωρημένη συμφωνία εισάγει κεφάλαια για τομείς που δεν υπήρχαν σε προηγούμενες εκδόσεις, με στόχο την αναβάθμιση του πλαισίου συνεργασίας σε τομείς όπως η ψηφιακή τεχνολογία, η κυκλική οικονομία και οι πράσινες επενδύσεις. Στο κείμενο προβλέπονται επίσης μέτρα που μπορούν να διευκολύνουν την πρόσβαση σε αγορές για προϊόντα υψηλής τεχνολογίας και υπηρεσίες.
Οι διαπραγματεύσεις για την αναβάθμιση άρχισαν τον Νοέμβριο του 2022 και ολοκληρώθηκαν τον Μάιο του τρέχοντος έτους, ανοίγοντας τον δρόμο για την επίσημη εφαρμογή της νέας μορφής της συμφωνίας. Η υπογραφή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής των ηγετών της ASEAN στη Μαλαισία.
Οικονομικό μέγεθος και σημασία
Η ASEAN αποτελεί σήμερα τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Κίνας, με αμφίπλευρο εμπόριο που άγγιξε τα $771 δισ. πέρυσι, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του μπλοκ. Το συλλογικό προϊόν της περιοχής φτάνει περίπου τα $3,8 τρισ., γεγονός που καθιστά την περιοχή σημαντική για την αναπτυξιακή στρατηγική του Πεκίνου.
Παράλληλα, η συμφωνία τοποθετείται μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο όπου η Κίνα και οι χώρες της περιοχής μετέχουν στο RCEP, το μεγαλύτερο σε κάλυψη εμπορικό μπλοκ παγκοσμίως. Αυτή η συμμετοχή ενισχύει την προοπτική περιφερειακής ολοκλήρωσης αλλά ταυτόχρονα αναδεικνύει τις δυσκολίες συμβιβασμού μεταξύ διαφορετικών εθνικών συμφερόντων.
Γεωπολιτική ανάγνωση και δασμοί
Η κίνηση να ενισχυθούν οι δεσμοί με την ASEAN συμβαίνει σε μια χρονική στιγμή που η Κίνα επιδιώκει να αντισταθμίσει την επίδραση δασμών που επέβαλε η διοίκηση του Αμερικανού προέδρου Donald Trump σε διάφορες χώρες. Σε αυτό το πλαίσιο, οι οικονομικοί δεσμοί με την ASEAN λειτουργούν ως μία μορφή διεθνούς διαφοροποίησης των εξαγωγικών διαδρομών.
Τα μέλη της περιοχής ωστόσο διατηρούν ανταγωνιστικές και διαφορετικές πολιτικές, γι’ αυτό πολλοί αναλυτές κρούουν τον κώδωνα ότι ορισμένες ρήτρες της νέας συμφωνίας μπορεί να είναι πιο «φιλικές» σε διεθνές εμπόριο αλλά λιγότερο δεσμευτικές από άλλες περιφερειακές συμφωνίες.
Προτεινόμενο Διαφωνία Λονδίνου-Εδιμβού για το κόστος επισκέψεων Τραμπ και Βανς
Η συζήτηση για δασμούς εισαγωγής και προτιμησιακούς κανόνες προέλευσης αναμένεται να παραμείνει στο επίκεντρο.
Επιπτώσεις σε κλάδους και επιχειρήσεις
Από την ύπαιθρο ως τα εργαστήρια φαρμάκων, η αναβαθμισμένη συμφωνία προβλέπει βελτιωμένη πρόσβαση σε αγορές σε τομείς όπως η γεωργία, ο ψηφιακός χώρος και η φαρμακοβιομηχανία. Οι εξαγωγείς αγροτικών προϊόντων ενδέχεται να βρουν νέες ευκαιρίες, ενώ οι εταιρείες τεχνολογίας θα επιδιώξουν να επωφεληθούν από πιο ξεκάθαρα πλαίσια για το ηλεκτρονικό εμπόριο.
Επίσης, η νέα ρύθμιση μπορεί να δώσει ώθηση σε επενδύσεις για πράσινα προϊόντα και σενοτομίες που σχετίζονται με την ενεργειακή αποδοτικότητα. Ωστόσο, οι πραγματικές επιπτώσεις σε τοπικές επιχειρήσεις θα εξαρτηθούν από τον τρόπο υλοποίησης και από τους κανόνες εφαρμογής που θα θεσπιστούν σε κάθε χώρα.
Ιστορικό και διαδικαστικά στοιχεία
Η πρώτη συμφωνία ελευθέρου εμπορίου μεταξύ Κίνας και ASEAN είχε τεθεί σε εφαρμογή το 2010. Η φετινή αναβάθμιση, γνωστή ως έκδοση 3.0, επιδιώκει να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς, συμπεριλαμβάνοντας τεχνολογικούς και περιβαλλοντικούς όρους όπου χρειάζεται.
Η υπογραφή έγινε μετά από πολυετείς διαπραγματεύσεις, με διαδοχικά στάδια που κορυφώθηκαν το περασμένο Μάιο. Παράλληλα, η Μαλαισία φιλοξένησε τη Δευτέρα σύνοδο του RCEP — την πρώτη μετά από πενταετή διακοπή — επαναφέροντας στην επιφάνεια ζητήματα οικονομικής ολοκλήρωσης στην περιοχή.
Η υπογραφή της συμφωνίας ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις μεταξύ Κίνας και ASEAN, με πρακτικές συνέπειες για το εμπόριο, την τεχνολογία και το περιβάλλον. Η αξιολόγηση της εφαρμογής της θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό αν η έκδοση 3.0 θα μεταφραστεί σε μετρήσιμα οφέλη για τις επιχειρήσεις και τις εθνικές οικονομίες της περιοχής.
Σε επόμενο στάδιο αναμένεται λεπτομερής κατάρτιση κανόνων εφαρμογής και παρακολούθηση των επιπτώσεων, ώστε οι διατάξεις για την πράσινη οικονομία και την ψηφιακή οικονομία να προσφέρουν πραγματικά εργαλεία ανάπτυξης. Η νέα συμφωνία θα παραμείνει στο επίκεντρο της συζήτησης για τη μελλοντική πορεία του εμπορίου στην Ασία.
