Η ρουμανική κυβέρνηση ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός ταμείου για έργα που στοχεύουν στην προστασία από πλημμύρες, με ορίζοντα λειτουργίας τουλάχιστον πέντε ετών, προκειμένου να αποδεσμευτούν κονδύλια ανάκαμψης της ΕΕ. πέντε ετών εμφανίζεται ως ο ελάχιστος προγραμματισμός της πρωτοβουλίας, ενώ 10 έως 40 δισεκατομμύρια ευρώ είναι το εύρος κόστους που δείχνει μελέτη του World Bank.
Σύμφωνα με το Reuters, η υπουργός Περιβάλλοντος Diana Buzoianu τόνισε ότι το μέτρο αποτελεί προαπαιτούμενο για την εκταμίευση μέρους των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Στόχος και προτεραιότητες του ταμείου
Ο σκοπός της πρωτοβουλίας είναι να χρηματοδοτήσει έργα προσανατολισμένα στην μείωση του κινδύνου όπου οι τοπικές κοινωνίες εκτίθενται περισσότερο, καθώς τα πρόσφατα περιστατικά κατέδειξαν σοβαρές ελλείψεις υποδομών. Σε αυτά περιλαμβάνονται αποκατάσταση φραγμάτων και κατασκευή γεφυρών, όπως προβλέπεται από την τεχνική μελέτη που χρησιμοποιείται ως οδηγός.
Η υπουργός επέμεινε ότι οι πιστώσεις θα κατευθυνθούν πρώτα σε περιοχές όπου υπάρχει άμεσος κίνδυνος για ανθρώπινες ζωές και για κοινότητες που έχουν ήδη υποστεί σοβαρές ζημιές. Με αυτό το πλαίσιο, το ταμείο θα χρηματοδοτεί επίσης έργα ενίσχυσης των τοπικών αντιπλημμυρικών μέτρων και τοπικά προστατευτικά έργα σε κρίσιμους άξονες.
Πηγές χρηματοδότησης και οικονομικό βάρος
Το ποσό που τελικά θα εγγραφεί στο ταμείο θα αποφασιστεί σε κυβερνητικό επίπεδο, αλλά η πρόταση προβλέπει εισροές από τέλη και φόρους που σχετίζονται με τη διαχείριση υδάτινων πόρων. Συγκεκριμένα, η πρόταση αναφέρει τέλη διαχείρισης νερού ως βασική πηγή εσόδων για την πρώτη φάση χρηματοδότησης.
Η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι δεν είναι σε θέση να καλύψει άμεσα το πλήρες εύρος των αναγκών που καταγράφει η μελέτη, λόγω δημοσιονομικών περιορισμών του συνασπισμού. Σημαντικό στοιχείο που επισημάνθηκε είναι ότι η χώρα αντιμετωπίζει μεγαλύτερο έλλειμμα στην ΕΕ, γεγονός που επηρεάζει την ικανότητα ταχείας κάλυψης των απαιτούμενων πόρων.
Παράλληλα, μέρος της χρηματοδότησης θα προέλθει από τον κρατικό προϋπολογισμό για να καλυφθούν κενά, ενώ οι αρμόδιες αρχές θα προτάξουν τα έργα που έχει εντοπίσει η μελέτη ως πιο επείγοντα. Η πρόταση αφήνει περιθώριο για σταδιακή κατανομή κεφαλαίων και προτεραιοποίηση έργων με βάση τον βαθμό ρίσκου.
Χρονοδιάγραμμα και σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση
Στο πλαίσιο της συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ρουμανία έχει δεσμευτεί να συστήσει έναν μηχανισμό χρηματοδότησης μέχρι το πρώτο τρίμηνο 2026, προκειμένου να αρθούν οι όροι για περαιτέρω εκταμιεύσεις. Το χρονικό αυτό όριο αποτελεί κομβικό σημείο για την πρόσβαση σε υπόλοιπα κονδύλια ανάκαμψης.
Η καθυστέρηση σε έργα που θα χρηματοδοτούνταν από τα κεφάλαια της ΕΕ είχε ήδη κόστος για τη χώρα: το Υπουργείο Περιβάλλοντος έχασε περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ από πόρους ανάκαμψης, ενώ όπως ανακοινώθηκε σχεδόν το 40% από τον προϋπολογισμό θα καλύψει μέρος των απωλειών.
Η υπουργός, που ανέλαβε στα τέλη Ιουνίου, εργάζεται επίσης σε μεταρρυθμίσεις των δασικών και υπηρεσιών διαχείρισης νερού για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις.
Αντίκτυπος από τις πρόσφατες πλημμύρες
Οι φετινές πλημμύρες, μαζί με τα σοβαρά επεισόδια του 2024, προκάλεσαν σημαντικές καταστροφές στο εθνικό δίκτυο υποδομών και σε κατοικίες, με αποτέλεσμα τουλάχιστον 10 νεκροί και ευρεία υλική ζημία. Η κατάσταση περιλάμβανε πλημμυρισμένες εκτάσεις, κατέρρευσαν γέφυρες και εκτεταμένες βλάβες σε χιλιάδες σπίτια.
Η δημιουργία του ταμείου επιχειρεί να μετακινήσει τον σχεδιασμό από έκτακτη αποκατάσταση σε συστηματική πρόληψη, με τη δέσμευση ότι οι διαθέσιμοι πόροι θα προσανατολίζονται σε έργα που μειώνουν τον επαναλαμβανόμενο κίνδυνο. Η επόμενη φάση θα καθορίσει το τελικό ύψος του κεφαλαίου και τον ακριβή μηχανισμό κατανομής.
