- Η φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι η ΕΕ μάχεται τις εκπομπές, όχι τα ορυκτά καύσιμα.
- Η δήλωση αυτή μπορεί να υπονομεύσει τη θέση της ΕΕ στην COP30 για απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα.
- Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και ευρωβουλευτές εξέφρασαν διαφορετικές ή επικριτικές απόψεις.
- Η εστίαση στις εκπομπές μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση από μη δοκιμασμένες τεχνολογίες δέσμευσης άνθρακα.
- Η ΕΕ βρίσκεται σε «αχαρτογράφητα νερά» στην ενεργειακή μετάβαση.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε την Παρασκευή στη σύνοδο G20 στη Νότια Αφρική ότι η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής δεν στρέφεται κατά των ορυκτών καυσίμων, αλλά μόνο κατά των εκπομπών τους. Αυτή η θέση, όπως αναφέρει το POLITICO, ενδέχεται να υπονομεύσει την ενιαία στάση των ευρωπαϊκών χωρών στις εν εξελίξει κλιματικές συνομιλίες COP30 στη Βραζιλία, όπου πιέζουν για έναν οδικό χάρτη απομάκρυνσης από τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Αυτή η δήλωση της Προέδρου της Κομισιόν έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία για την κλιματική διπλωματία, καθώς οι χώρες αγωνίζονται να συμφωνήσουν σε αποτελεσματικά μέτρα για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Το παρασκήνιο της υπόθεσης περιλαμβάνει μακροχρόνιες διαφωνίες σχετικά με το αν η εστίαση πρέπει να είναι στην κατάργηση των ορυκτών καυσίμων ή στην τεχνολογική λύση για τη μείωση των εκπομπών τους, ένα ζήτημα που διχάζει εδώ και καιρό την παγκόσμια κοινότητα και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η δήλωση της φον ντερ Λάιεν και οι αντιδράσεις
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τόνισε την Παρασκευή, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στη σύνοδο της G20 στη Νότια Αφρική, ότι «δεν πολεμάμε τα ορυκτά καύσιμα, πολεμάμε τις εκπομπές από τα ορυκτά καύσιμα». Η δήλωση αυτή προκάλεσε άμεσα αντιδράσεις, καθώς μόλις λίγες ώρες πριν, 14 κράτη μέλη της ΕΕ, μαζί με 22 άλλες χώρες, απείλησαν να καταρρεύσουν τις συνομιλίες της COP30 στη Βραζιλία λόγω της απουσίας ενός σαφούς οδικού χάρτη για την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα.
Η επιστολή τους προς τους Βραζιλιάνους διοργανωτές, την οποία είδε το POLITICO, υπογράμμιζε την ανάγκη για «δίκαιη, ομαλή και ισότιμη μετάβαση».
Ερωτηθείς σχετικά με τα σχόλια της φον ντερ Λάιεν, ο Επίτροπος Κλίματος της ΕΕ, Wopke Hoekstra, δήλωσε ότι «το πρόβλημα προκαλείται από τις εκπομπές, και η πραγματικότητα είναι ότι όσο πιο βρώμικα είναι τα ορυκτά καύσιμα, τόσο μεγαλύτερη ζημιά προκαλούν».
Ο Δανός Υπουργός Κλίματος, Lars Aagaard, πρόσθεσε ότι «οι εκπομπές είναι συνέπεια των ορυκτών καυσίμων, οπότε δυσκολεύομαι να δω τη διάκριση. Αυτό που πρέπει να δούμε εδώ είναι να μειωθούν οι εκπομπές». Οι δηλώσεις αυτές αναδεικνύουν τις διαφορετικές προσεγγίσεις εντός της Ένωσης, λίγο πριν την ολοκλήρωση της συνόδου.
Ευρωβουλευτές και η κριτική στην προσέγγιση
Ευρωπαίοι νομοθέτες που βρίσκονται στο Μπελέμ εξέφρασαν πιο επικριτικές απόψεις για τα λόγια της φον ντερ Λάιεν. Η ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Lena Schilling, δήλωσε: «Πιστεύω ότι προσπαθεί να είναι διπλωματική, αλλά ένα πράγμα είναι πολύ ξεκάθαρο: Πρέπει να εγκαταλείψουμε τα ορυκτά καύσιμα για να μειώσουμε τις εκπομπές μας».
Προτεινόμενο Πρώτος ηλεκτροκίνητος σταθμός συμπίεσης φυσικού αερίου στην Κομοτηνή τίθεται σε λειτουργία
Ο Mohammed Chahim, αντιπρόεδρος των Σοσιαλιστών & Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τόνισε ότι «η Ευρώπη μάχεται για να αυξήσει τη φιλοδοξία» στη μείωση των εκπομπών στην COP30, και αυτός είναι ο στόχος που θα έπρεπε να υποστηρίζει η φον ντερ Λάιεν.
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι οι εκπομπές είναι «πλήρως συνδεδεμένες με τα ορυκτά καύσιμα» και ότι η Ευρώπη θα έπρεπε να υποστηρίξει την έκκληση για σταδιακή κατάργησή τους.
Αυτό που ανησυχεί πολλούς αναλυτές και περιβαλλοντικές οργανώσεις είναι ότι η εστίαση αποκλειστικά στις εκπομπές, αντί στην πηγή τους, μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική εξάρτηση από τεχνολογίες δέσμευσης άνθρακα (CCS), οι οποίες δεν είναι ακόμη διαθέσιμες σε κλίμακα.
Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι μια τέτοια προσέγγιση θα μπορούσε να παρατείνει τη χρήση ορυκτών καυσίμων, καθυστερώντας την απαραίτητη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και θέτοντας σε κίνδυνο τους μακροπρόθεσμους κλιματικούς στόχους.
Οι επιπτώσεις στην COP30 και η επόμενη μέρα
Η δήλωση της Προέδρου της Κομισιόν έρχεται σε μια στιγμή που η Βραζιλιάνικη προεδρία της COP30 έχει προτείνει ένα σχέδιο συμφωνίας που δεν περιέχει αναφορά σε προηγούμενες δεσμεύσεις για απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα, ούτε τον οδικό χάρτη που επιδιώκουν πολλές χώρες της ΕΕ.
Αυτή η ασάφεια, σε συνδυασμό με τη διαφορετική ρητορική, μπορεί να αποδυναμώσει τη διαπραγματευτική θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να δυσχεράνει την επίτευξη φιλόδοξων στόχων στη σύνοδο. Η φον ντερ Λάιεν επανέλαβε ότι η ΕΕ «παραμένει στην πορεία» των νομικών κλιματικών της στόχων, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι η μετάβαση είναι «τεράστια» και η Ένωση βρίσκεται σε «αχαρτογράφητα νερά».
Η στάση αυτή υπογραμμίζει την εσωτερική διαμάχη εντός της ΕΕ σχετικά με την ταχύτητα και τον τρόπο της ενεργειακής μετάβασης, κάτι που έχει φανεί και σε προηγούμενες συζητήσεις για τους κλιματικούς στόχους του 2040.
