Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε προσχέδιο κειμένου εκτιμά ότι η Ουκρανία διατηρεί ισχυρή πολιτική βούληση για ένταξη στην ΕΕ, αλλά πρέπει να αντιστρέψει αρνητικές τάσεις στην καταπολέμηση της διαφθοράς και να επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις στο κράτος δικαίου. Σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters, το κείμενο τονίζει επίσης την ανάγκη για πρόσθετες εγγυήσεις στις μελλοντικές συνθήκες προσχώρησης.
Δέσμευση και ιστορικό αίτησης
Η Ουκρανία υπέβαλε επίσημα αίτηση ένταξης λίγες ημέρες μετά την έναρξη της πλήρους κλίμακας εισβολής από τη Ρωσία, γεγονός που έθεσε την ευρωπαϊκή προοπτική στο επίκεντρο της πολιτικής της. Παρά τις δυσκολίες του πολέμου, η χώρα συνέχισε να προχωρά σε πρωτοβουλίες που ερμηνεύτηκαν ως εναρμόνιση με τις απαιτήσεις για προσχώρηση.
Στο κείμενο του προσχεδίου η Επιτροπή σημειώνει τη «σημαντική δέσμευση» της κυβέρνησης του Κιέβου, χωρίς όμως να αγνοεί ότι για την εξέλιξη της διαδικασίας απαιτούνται επιπλέον βήματα στον νομικό και θεσμικό τομέα. Η παρουσία πολυμερών συζητήσεων στα ευρωπαϊκά όργανα δείχνει ότι η πορεία δεν είναι αυτοματοποιημένη.
Προβλήματα στο κράτος δικαίου
Το προσχέδιο επισημαίνει ότι υπήξαν αρνητικές τάσεις στη μάχη κατά της διαφθοράς, με συγκεκριμένες παρεμβάσεις που κίνησαν ανησυχία μεταξύ ευρωπαίων αξιωματούχων. Μεταξύ των ενεργειών που αναφέρονται είναι πρωτοβουλίες για μεγαλύτερο έλεγχο της εισαγγελέας αρχής πάνω σε ειδικές υπηρεσίες καταπολέμησης της διαφθοράς.
Βήματα που ελήφθησαν τον Ιούλιο και αφορούσαν την ενίσχυση αρμοδιοτήτων του γενικού εισαγγελέα προκάλεσαν δημόσια αντίδραση, με αποτέλεσμα ορισμένες αποφάσεις να ανακληθούν μετά από σπάνιες διαδηλώσεις σε καιρό πολέμου. Η Επιτροπή ζητεί να αναστραφούν αυτές οι τάσεις ώστε να κερδηθεί η εμπιστοσύνη των εταίρων.
Πολιτική στήριξη και εμπλοκές κρατών μελών
Η πορεία ένταξης προϋποθέτει ομοφωνία των κρατών μελών της ΕΕ, κάτι που σημαίνει ότι ακόμη και με γενική πολιτική συμπαράσταση υπάρχουν δυνατότητες αποκλεισμών. Στην πράξη, η πρόοδος της Ουκρανίας εμποδίζεται προσωρινά από τη στάση ορισμένων κρατών.
Προτεινόμενο Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε ότι παρείχε χρηματοδότηση σε εταιρείες κατασκοπευτικού λογισμικού
Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση της Ουγγαρίας έχει μέχρι στιγμής μπλοκάρει την επίσημη μετάβαση της διαδικασίας στην επόμενη φάση, γεγονός που καθυστερεί τις διαδικασίες παρά την δημόσια στήριξη που εκφράζουν άλλες κυβερνήσεις της ΕΕ.
Χρονοδιάγραμμα και απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις
Η ουκρανική κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι στοχεύει στην ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων έως το τέλος του 2028, αλλά στην Επιτροπή επισημαίνουν πως κάτι τέτοιο προϋποθέτει ταχύτερη εφαρμογή θεμελιωδών μεταρρυθμίσεων. Η έμφαση τίθεται ιδιαίτερα στη διασφάλιση θεμελιωδών θεσμών όπως η δικαστική ανεξαρτησία.
Η Επιτροπή δηλώνει έτοιμη να στηρίξει αυτό το φιλόδοξο χρονοδιάγραμμα, με την προϋπόθεση ότι η Ουκρανία θα επιταχύνει την εφαρμογή ουσιαστικών αλλαγών στον νόμο και στην πρακτική λειτουργία των αρχών. Η επιτάχυνση αυτή θεωρείται απαραίτητη για να ανταποκριθεί στις προϋποθέσεις ένταξης.
Προτάσεις για μελλοντικές εντάξεις
Στο ίδιο προσχέδιο η Επιτροπή προτείνει οι συνθήκες προσχώρησης που θα υπογραφούν στο μέλλον να περιέχουν αυστηρότερα μέτρα για την αποτροπή οπισθοδρόμησης στα θέματα του κράτους δικαίου. Στόχος είναι οι νέοι Κ-Μ να διατηρούν σε σταθερή βάση τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν κατά τις διαπραγματεύσεις.
Η σχετική πρόταση περιλαμβάνει την εισαγωγή μηχανισμών που θα επιτρέπουν την άσκηση πίεσης σε περίπτωση απομάκρυνσης από τις συμφωνημένες δεσμεύσεις, ώστε να διασφαλίζεται η μακροχρόνια τήρηση των δημοκρατικών προτύπων. Η Επιτροπή θεωρεί ότι τέτοιες ρυθμίσεις θα ενίσχυαν τη συνοχή του ενιαίου δικαίου της Ένωσης.
Η διαδικασία για την εξέλιξη της ένταξης παραμένει ανοιχτή, με την κατάσταση να εξαρτάται από τις επόμενες κινήσεις της ουκρανικής κυβέρνησης και τις αποφάσεις των κρατών μελών.
