Η κυβέρνηση του Προέδρου Σίριλ Ραμαφόζα ανακοίνωσε ότι κινεί διαδικασίες για την επιστροφή 17 πολιτών που έχουν εγκλωβιστεί στη ζώνη των συγκρούσεων, με αναφορές ότι οι άντρες κάλεσαν τις αρχές ζητώντας βοήθεια και προστασία, ενώ το κράτος ενεργεί μέσω ανατολικής Ουκρανίας διπλωματικών καναλιών.
Πηγές της ανακοίνωσης επισημαίνουν ότι οι νεαροί είχαν προσληφθεί υπό την υπόσχεση επικερδών συμβάσεων εργασίας και τώρα οι αρμόδιες υπηρεσίες ερευνούν τις περιστάσεις.
Πρωτοβουλία για επαναπατρισμό
Η κυβέρνηση δηλώνει ότι έχει λάβει κλήσεις έκτακτης ανάγκης από τα πρόσωπα και εξετάζει τρόπους για την ασφαλή μεταφορά τους στην πατρίδα, ενώ ταυτόχρονα έχει διαταχθεί έρευνα για τις συνθήκες της πρόσληψής τους, ώστε να αποσαφηνιστεί τυχόν παράνομη δράση.
Σε αυτή τη φάση το κράτος προωθεί διπλωματικές ενέργειες και συνεργάζεται με κοινούς δίαυλους, χωρίς να δίνονται λεπτομέρειες για το χρονοδιάγραμμα.
Σύμφωνα με πληροφορίες του POLITICO, οι αρχές αναφέρουν ότι οι 17 άνδρες, ηλικίας 20 έως 39 ετών, είχαν μεταβεί στο εξωτερικό αφού είχαν δεχτεί προσφορές εργασίας, και έχει διαταχθεί η διερεύνηση της πιθανής εξαπάτησης στην πρόσληψή τους. Τα γεγονότα τίθενται επίσης υπό το πρίσμα του εθνικού δικαίου, καθώς η νομοθεσία της Νοτίου Αφρικής απαγορεύει τη συμμετοχή σε ξένες ένοπλες δυνάμεις χωρίς άδεια.
Αναφορές από ουκρανικές αρχές
Ένας ουκρανός αξιωματούχος πληροφοριών, που μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας, δήλωσε ότι ήταν «clear» πως αυτοί οι πολίτες δεν πολεμούσαν στο πλευρό του Κιέβου, όπως ανέφερε ο ίδιος, και η ουκρανική υπηρεσία πληροφοριών τόνισε τη σημασία του ελέγχου της προέλευσης των μαχητών.
Η τοποθέτηση αυτή χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση των πληροφοριών που έχει συλλέξει το Κίεβο.
Η εκκρεμότητα της ταυτότητας του παραταχθέντος μέρους (ποια πλευρά εκπροσωπούν) παραμένει κρίσιμη για τις νομικές και διπλωματικές κινήσεις, γι’ αυτό και η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής έχει ξεκινήσει εσωτερική έρευνα για την πιθανή προσέλκυση με δόλιο τρόπο των νεαρών ανδρών και για πιθανές παραβάσεις της νομοθεσίας.
Ρωσικές στρατολογήσεις και διεθνείς τάσεις
Ο ρόλος παρόχων στρατιωτικών υπηρεσιών στο πεδίο έχει προσελκύσει προσοχή, καθώς πολλοί οργανισμοί αξιοποιούν οικονομικά κίνητρα, ενώ σύμφωνα με την ομάδα ανοικτής πηγής Frontelligence Insight οι Ρώσοι στρατολόγοι συχνά στοχεύουν οικονομικά ευάλωτες κοινότητες.
Αυτή η πρακτική περιλαμβάνει προσφορές για εργασία εκτός μάχης που όμως συχνά αποδεικνύονται ψευδείς ρόλοι, με αποτέλεσμα πολλοί να καταλήγουν στο μέτωπο.
Η ανάλυση του Frontelligence Insight καταγράφει ότι οι δελεαστικές προσφορές περιλαμβάνουν υψηλές αποδοχές, μερικές φορές συγκρίσιμες με δεκαετίες τοπικών μισθών, και αυτό έχει οδηγήσει σε έντονη προσπάθεια στρατολόγησης σε περιοχές της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, όπου η ανεργία και η φτώχεια διευκολύνουν τέτοιες πρακτικές.
Σχέσεις BRICS και γεωπολιτική διάσταση
Το μπλοκ BRICS, που ιδρύθηκε το 2009, διατηρεί εμπορικούς και πολιτικούς δεσμούς με τη Μόσχα και, όπως σημειώνεται, επέκτασή του πέρυσι πρόσθεσε στο σχήμα χώρες όπως το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο και την Αιθιοπία, γεγονός που αλλάζει τον διεθνή χάρτη συνεργασιών, σύμφωνα με αναλύσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, η υπόθεση των 17 πολιτών αποκτά διπλωματική σημασία και προκαλεί συζητήσεις για διακρατικές ευθύνες.
Παράλληλα, η αυξανόμενη στρατολόγηση για τον ρωσοουκρανικό πόλεμο εγείρει ζητήματα για την ευθύνη των μέσων προσέλκυσης και για τον τρόπο που αντιμετωπίζουν οι εμπλεκόμενες χώρες τις επιστροφές πολιτών, ενώ οι διεθνείς οργανισμοί και τα κράτη καλούνται να διασφαλίσουν την τήρηση του δικαίου.