- Νότια Αφρική και ΕΕ υπέγραψαν συμφωνία για κρίσιμα ορυκτά.
- Η συμφωνία ενισχύει τις αλυσίδες εφοδιασμού και την τοπική επεξεργασία ορυκτών.
- Οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν να υπερασπιστούν την πολυμερή διπλωματία ενόψει της Συνόδου G20.
- Η ΕΕ επιδιώκει να μειώσει την εξάρτηση από την Κίνα για σπάνιες γαίες.
- Η Σύνοδος G20 στην Αφρική αναδεικνύει την οικονομική ανάπτυξη της ηπείρου.
Η Νότια Αφρική και η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψαν την Πέμπτη, ενόψει της Συνόδου G20, μια σημαντική συνεργασία για τα κρίσιμα ορυκτά, δεσμευόμενες παράλληλα να υπερασπιστούν την πολυμερή διπλωματία. Η συμφωνία, η οποία υπεγράφη από τον υπουργό Ορυχείων της Νότιας Αφρικής, Γκουέντε Μαντάσε, παρουσία του Προέδρου Σίριλ Ραμαφόζα, της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, σηματοδοτεί μια στρατηγική κίνηση για την ενίσχυση των αλυσίδων εφοδιασμού και την προώθηση της τοπικής επεξεργασίας.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε μια περίοδο όπου η Ευρωπαϊκή Ένωση εντείνει τις προσπάθειές της για την εξασφάλιση στρατηγικών πρώτων υλών, μειώνοντας την εξάρτηση από συγκεκριμένους προμηθευτές, ιδίως την Κίνα, ενώ η Νότια Αφρική επιδιώκει να αναβαθμίσει τον ρόλο της στην παγκόσμια αλυσίδα αξίας των ορυκτών, πέρα από την απλή εξόρυξη.
Η στρατηγική σημασία της συμφωνίας
Η υπογραφή της συμφωνίας για τα κρίσιμα ορυκτά αποτελεί ένα «άνευ προηγουμένου» βήμα, όπως δήλωσε ο Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, Σίριλ Ραμαφόζα. Η Νότια Αφρική φιλοδοξεί να μετασχηματίσει την οικονομία της, προχωρώντας από την απλή εξόρυξη στην επεξεργασία των ορυκτών στο σημείο εξόρυξης, ανεβαίνοντας έτσι στην αλυσίδα αξίας.
Αυτή η κίνηση είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη της τοπικής βιομηχανίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η εξασφάλιση των κρίσιμων μετάλλων είναι επιτακτική, καθώς είναι απαραίτητα για τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στην ανανεώσιμη ενέργεια, την επανάσταση στην πληροφορική και την άμυνα. Η ΕΕ αντιμετωπίζει πιθανούς περιορισμούς στην προσφορά από την Κίνα, τον κύριο προμηθευτή σπάνιων γαιών παγκοσμίως.
Για την αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης, η ΕΕ έχει αναπτύξει σχέδια που περιλαμβάνουν τη δημιουργία αποθεμάτων σπάνιων γαιών και την ανάπτυξη ενός κοινού μηχανισμού αγορών ύψους 9 εκατομμυρίων ευρώ. Αυτές οι πρωτοβουλίες εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο προσπαθειών για τη μείωση της εξάρτησης, όπως αναδεικνύεται και από άλλες κινήσεις της ΕΕ για μείωση εξάρτησης από κινεζικά σπάνια μέταλλα και την αντιμετώπιση της πρόκλησης των κρίσιμων μετάλλων.
Η πρόεδρος της Κομισιόν παρουσιάζει σχέδιο για αυτόν τον σκοπό, ενώ ο ασφυκτικός κλοιός της Κίνας στις σπάνιες γαίες συνεχίζει να δοκιμάζει την ευρωπαϊκή οικονομία.
<Το μήνυμα της πολυμερούς διπλωματίας
Η συμφωνία υπεγράφη ενόψει της Συνόδου G20, την οποία φιλοξενεί φέτος η Νότια Αφρική. Παρά το αρχικό μποϊκοτάζ από το πιο ισχυρό μέλος της, τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Πρόεδρος Ραμαφόζα δήλωσε ότι η Νότια Αφρική συζητά με τις ΗΠΑ για πιθανή συμμετοχή σε κάποια ιδιότητα.
Προτεινόμενο Ρωσία: Αντιδρά στις δηλώσεις του προέδρου της Airbus για τακτικά πυρηνικά όπλα
Αυτή η προσπάθεια για διατήρηση της δέσμευσης των ΗΠΑ υπογραμμίζει την επιθυμία της Νότιας Αφρικής να διατηρήσει ζωντανή την πολυμερή διπλωματία στις διεθνείς υποθέσεις, ακόμη και εν μέσω της απόρριψης αυτής της μορφής διπλωματίας από την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, όπως είχε αναφερθεί και για την κενή καρέκλα του Τραμπ.
«Συμφωνήσαμε να σταθούμε μαζί στην υπεράσπιση της δημοκρατίας, στην υπεράσπιση της πολυμερούς διπλωματίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου», δήλωσε ο Ραμαφόζα, με τα συναισθήματα αυτά να απηχούνται και από τους Ευρωπαίους ομολόγους του.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόσθεσε ότι ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι επιπτώσεις του στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης έχουν αφυπνίσει την ήπειρο στην ανάγκη για ένα πολυδιάστατο φάσμα πηγών.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η αυξανόμενη πόλωση στις διεθνείς σχέσεις, με την απουσία των ΗΠΑ ή οποιαδήποτε παρεμποδιστική κίνηση να εκλαμβάνεται ως ευκαιρία για τη Νότια Αφρική να ενισχύσει τους δεσμούς της με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Κίνα, τους δύο μεγαλύτερους εμπορικούς της εταίρους.
Οι προκλήσεις και οι προοπτικές της Συνόδου G20
Ενώ φαίνεται όλο και πιο απίθανο η Σύνοδος να καταλήξει σε μια ουσιαστική διακήρυξη, η πρώτη G20 στην Αφρική αποτελεί μια σημαντική βιτρίνα για μια ήπειρο που διαθέτει ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες και τεράστιο ορυκτό πλούτο. Η φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι «χρειαζόμαστε αυτές τις εισροές για να τροφοδοτήσουμε την πράσινη ενεργειακή μετάβαση τόσο εδώ όσο και στην Ευρώπη.
Έτσι, το μέλλον της οικονομίας μας εξαρτάται από δίκαιες και αξιόπιστες αλυσίδες εφοδιασμού», κάτι που συνάδει με τις προσπάθειες της Ευρώπης να θωρακίσει την πράσινη τεχνολογία της.
Η επόμενη μέρα για τις διεθνείς σχέσεις
Η συνεργασία μεταξύ Νότιας Αφρικής και Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα κρίσιμα ορυκτά, σε συνδυασμό με την κοινή δέσμευση για την υπεράσπιση της πολυμερούς διπλωματίας, υπογραμμίζει την προσπάθεια για σταθερότητα και συνεργασία σε ένα ολοένα και πιο ασταθές παγκόσμιο περιβάλλον.
Η έκβαση της Συνόδου G20 και η περαιτέρω ανάπτυξη αυτής της εταιρικής σχέσης θα αποτελέσουν κρίσιμους δείκτες για την πορεία των διεθνών σχέσεων και την επίτευξη των στόχων της πράσινης μετάβασης.
