Η κυβέρνηση της Λιθουανίας ανακοίνωσε την Τετάρτη την επαναλειτουργία των συνοριακών της περασμάτων με τη Λευκορωσία, αίροντας το μέτρο που είχε επιβληθεί ως απάντηση στις διαταραχές του εναέριου χώρου από μπαλόνια λαθρεμπόρων. Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί το τέλος μιας περιόδου έντασης, κατά την οποία η Βίλνιους είχε κατηγορήσει τη Λευκορωσία για «υβριδική επίθεση» που είχε προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην εναέρια κυκλοφορία.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας περιόδου αυξημένης έντασης, κατά την οποία η Λιθουανία είχε κλείσει τα δύο συνοριακά περάσματα με τη Λευκορωσία, επικαλούμενη επαναλαμβανόμενες εισβολές μπαλονιών που προκαλούσαν διαταραχές στην εναέρια κυκλοφορία και οδήγησαν σε κλείσιμο του αεροδρομίου του Βίλνιους, όπως ανέφερε το Reuters.
Η απόφαση για το άνοιγμα των συνόρων, αν και δεν έχει άμεση ισχύ, αναμένεται να αποκλιμακώσει την κατάσταση.
Το ιστορικό του κλεισίματος των συνόρων
Η απόφαση για το κλείσιμο των συνόρων είχε ληφθεί τον περασμένο μήνα, με τη Λιθουανία να δηλώνει ότι τα δύο περάσματα θα παρέμεναν σφραγισμένα μέχρι το τέλος Νοεμβρίου. Οι λιθουανικές αρχές είχαν επισημάνει ότι τα μπαλόνια, τα οποία φέρονταν να προέρχονταν από τη Λευκορωσία, ήταν εργαλεία λαθρεμπορίου και είχαν προκαλέσει σημαντικές διαταραχές στις πτήσεις, οδηγώντας ακόμη και σε προσωρινές παύσεις λειτουργίας στο αεροδρόμιο της Βίλνιους.
Η κυβέρνηση της Βίλνιους είχε κατηγορήσει ευθέως τον Πρόεδρο της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, ότι δεν σταματούσε αυτή την πρακτική, χαρακτηρίζοντάς την ως μια μορφή «υβριδικής επίθεσης».
Από την πλευρά του, ο Λουκασένκο είχε χαρακτηρίσει το κλείσιμο των συνόρων ως «τρελή απάτη», κατηγορώντας τη Δύση ότι διεξάγει υβριδικό πόλεμο εναντίον της Λευκορωσίας και της Ρωσίας. Αυτή η ρητορική είχε εντείνει την πολιτική ένταση μεταξύ των δύο χωρών, με τη Λιθουανία να αναζητά τρόπους ενίσχυσης της ασφάλειας των συνόρων της.
Διπλωματικές αντιδράσεις και κλιμάκωση
Η κατάσταση είχε προκαλέσει διπλωματικό αδιέξοδο, με τον Λιθουανό υπουργό Εξωτερικών να απορρίπτει προτάσεις για συνομιλίες με τη Λευκορωσία σχετικά με το άνοιγμα των συνόρων. Οι κατηγορίες περί «υβριδικής επίθεσης» είχαν ενισχύσει την πεποίθηση της Λιθουανίας ότι η Λευκορωσία χρησιμοποιούσε τα μπαλόνια ως μέσο αποσταθεροποίησης.
Ο Πρόεδρος Λουκασένκο είχε απαντήσει με σφοδρή κριτική, δηλώνοντας ότι το κλείσιμο των συνόρων δεν ήταν παρά μια «τρέλα» και μέρος ενός ευρύτερου «υβριδικού πολέμου» που διεξάγεται εναντίον της χώρας του και της Ρωσίας.
Η συγκεκριμένη τακτική των μπαλονιών, την οποία η Λιθουανία χαρακτήρισε «υβριδική επίθεση», έχει απασχολήσει ευρύτερα την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, καθώς αναδεικνύει τις νέες προκλήσεις στην ασφάλεια του εναέριου χώρου. Αναλυτές επισημαίνουν ότι τέτοιες ενέργειες δοκιμάζουν την αεράμυνα των ευρωπαϊκών χωρών και απαιτούν συντονισμένη απάντηση, κάτι που είχε οδηγήσει και σε καταδίκη των εισβολών από την ΕΕ.
Ημερομηνία επαναλειτουργίας και μελλοντικές προοπτικές
Παρόλο που η κυβέρνηση της Λιθουανίας ανακοίνωσε την απόφαση για την επαναλειτουργία των συνοριακών περασμάτων, δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη πότε ακριβώς θα τεθεί σε ισχύ. Η κίνηση αυτή αναμένεται να αποκλιμακώσει προσωρινά την ένταση μεταξύ των δύο χωρών, ωστόσο οι υποκείμενες αιτίες της διαμάχης, όπως οι κατηγορίες για υβριδικό πόλεμο και οι πρακτικές λαθρεμπορίου, παραμένουν άλυτες.
Η μακροπρόθεσμη σταθερότητα στα σύνορα της ΕΕ με τη Λευκορωσία εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πρόκληση.
