Η μεταβίβαση ύποπτου Ρώσου στρατιώτη από την Ουκρανία στη Λιθουανία έχει ανοίξει μία νέα σελίδα στη διεθνή διεκδίκηση ευθυνών για εγκλήματα του πολέμου. Κατηγορίες για παράνομη κράτηση και βασανιστήρια σε κέντρο που λειτούργησε στο αεροδρόμιο του Μελιτόπολ το 2022 οδήγησαν στη μεταφορά του υπόπτου, σε μία κίνηση που το Κίεβο χαρακτήρισε ιστορική.
Το Reuters μετέδωσε τα σχετικά στοιχεία από τις πρωτεύουσες Κίεβο και Βίλνιους.
Η παράδοση και οι νομικές κατηγορίες
Ο άνδρας, που οι λιθουανικές αρχές περιγράφουν ως μέλος των ρωσικών πεζοναυτών, φέρεται να συνελήφθη το 2023 σε μέτωπο μάχης στην Ουκρανία και στη συνέχεια να παραδόθηκε στη Λιθουανία. Λιθουανική Δικαιοσύνη αποφάσισε την προσωρινή του κράτηση για τρεις μήνες ενώ του απαγγέλθηκαν κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου κατά αμάχων και αιχμαλώτων.
Η Γενική Εισαγγελέας της Λιθουανίας, Nida Grunskiene, ανέφερε πως οι έρευνες δείχνουν ότι ο ύποπτος και συνεργοί του υπηρετούσαν σε κέντρο κράτησης που λειτούργησε στο αεροδρόμιο του Μελιτόπολ κατά την κατοχή της περιοχής. Διεθνής συνεργασία μεταξύ λιθουανικών και ουκρανικών εισαγγελιών βοήθησε στον εντοπισμό και την ταυτοποίηση του υπόπτου.
Καταγγελίες για μεθόδους βίας στο Μελιτόπολ
Οι εισαγγελικοί λειτουργοί περιγράφουν σοβαρές μορφές κακομεταχείρισης μέσα στον χώρο κράτησης, με θύματα που περιλαμβάνουν και πολίτη της Λιθουανίας. Αιχμές για περιορισμό της αναπνοής σε μεταλλικό θάλαμο, ρίψη παγωμένου νερού σε χαμηλές θερμοκρασίες και εφαρμογή ηλεκτροσόκ καταγράφονται στις κατηγορίες.
Από τις καταθέσεις και τη συνεργασία των δύο κρατών, οι αρχές επιχειρούν να αναπαραστήσουν την αλληλουχία των γεγονότων μέσα στο στρατιωτικό φυλάκιο. Θύματα που πέρασαν από το κέντρο περιγράφονται ως αιχμάλωτοι και άμαχοι που υπέστησαν σωματική και ψυχολογική βία.
Μορφές καταγγελόμενης βίας
Μεταξύ των μεθόδων που αναφέρονται είναι ο εγκλεισμός σε μικρούς μεταλλικούς χώρους μέχρι τη λιποθυμία, η χρήση κρύου νερού ως μέσο βασανισμού και η ηλεκτρική βία. Περιγραφές θυμάτων και ιατρικά ευρήματα συγκροτούν τη βάση των κατηγοριών που παρουσιάστηκαν στο δικαστήριο.
Προτεινόμενο Η Γενική Εισαγγελέας της Νέας Υόρκης Λετίσια Τζέιμς αρνείται κατηγορίες απάτης σε υποθήκες εν μέσω πολιτικών εντάσεων
Το έργο της τεκμηρίωσης υποστηρίζεται από το γεγονός ότι η διεθνής κοινότητα έχει καταγράψει παρόμοιες καταγγελίες. Η αποστολή του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ουκρανία έχει αναφέρει συστηματικές πρακτικές κακοποίησης σε πάνω από 100 κέντρα κράτησης σε κατεχόμενες περιοχές και στη Ρωσία.
Διεθνείς επιπτώσεις και νομική σημασία
Η παράδοση του υπόπτου σε τρίτη χώρα για ποινική διαχείριση έχει χαρακτηριστεί από το Κίεβο ως σημαντικό νομικό προηγούμενο. Ο Ρ. Κραβτσένκο, Γενικός Εισαγγελέας της Ουκρανίας, τόνισε ότι η κίνηση αυτή επιβεβαιώνει νέες δυνατότητες στη διεθνή δίωξη εγκλημάτων πολέμου.
Παράλληλα, το ζήτημα εγείρει ερωτήματα για τη συνεργασία με διεθνή όργανα όπως το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, στο οποίο η Ουκρανία προσχώρησε φέτος. Η πλειονότητα των υποθέσεων παραμένει υπό διερεύνηση από ουκρανικές αρχές, αλλά η μεταβίβαση υπόπτου σε κράτος μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ προσδίδει νέα δυναμική στη διαδικασία απονομής δικαιοσύνης.
Η λιθουανική πλευρά έχει επίσης δηλώσει ότι συνεχίζει να εξετάζει άλλες υποθέσεις σε σχέση με θύματα πολιτών της, μεταξύ των οποίων και η δολοφονία του σκηνοθέτη Mantas Kvedaravicius στο Μαριούπολη το 2022. Διεθνείς αναφορές καταγράφουν την ευρύτητα των ισχυρισμών για κακομεταχείριση, ενώ εκπρόσωποι της ρωσικής κυβέρνησης δεν απάντησαν άμεσα σε αιτήματα σχολιασμού για την πρόσφατη μεταφορά.
Η υπόθεση αναμένεται να εξελιχθεί μέσα στους επόμενους μήνες στα δικαστήρια της Λιθουανίας, προσθέτοντας μία ακόμα διάσταση στη μακρά λίστα των νομικών διαδικασιών που ακολουθούν τον πόλεμο. Η διεθνής παρακολούθηση παραμένει έντονη καθώς οι αρχές συγκεντρώνουν στοιχεία και μάρτυρες για τις κατηγορίες που έχουν διατυπωθεί.
