- Οι ΗΠΑ διαπραγματεύονται με τη Λευκορωσία για την απελευθέρωση τουλάχιστον 100 πολιτικών κρατουμένων.
- Η κίνηση αυτή αποτελεί μέρος μιας στρατηγικής των ΗΠΑ για την απομάκρυνση του Μινσκ από την επιρροή της Ρωσίας.
- Ο Τζον Κόουλ, ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, ηγείται των συνομιλιών με τον πρόεδρο Λουκασένκο.
- Η Λευκορωσία έχει ήδη απελευθερώσει δεκάδες κρατούμενους, συμπεριλαμβανομένων 31 Ουκρανών, ως χειρονομία καλής θέλησης.
- Οι Ευρωπαίοι διπλωμάτες εκφράζουν επιφυλάξεις για την προσέγγιση, θεωρώντας τη Λευκορωσία δορυφορικό κράτος της Ρωσίας.
Η κυβέρνηση Τραμπ και η Λευκορωσία βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις για την πιθανή απελευθέρωση τουλάχιστον 100 πολιτικών κρατουμένων από το Μινσκ σύντομα, σύμφωνα με τρεις πηγές που είναι ενήμερες για το θέμα. Αυτή η κίνηση αποτελεί μέρος μιας εν εξελίξει προσέγγισης μεταξύ των ΗΠΑ και του συμμάχου της Ρωσίας, με στόχο την απομάκρυνση του Μινσκ από την γεωπολιτική τροχιά της Μόσχας.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας σειράς διπλωματικών προσπαθειών της κυβέρνησης Τραμπ για την ενίσχυση των σχέσεων με την αυταρχική κυβέρνηση της Λευκορωσίας. Το παρασκήνιο της υπόθεσης αποκαλύπτει μια πολύπλοκη στρατηγική, όπου η απελευθέρωση κρατουμένων χρησιμοποιείται ως μοχλός για την πιθανή άρση κυρώσεων και την αποδυνάμωση των δεσμών της Λευκορωσίας με τη Ρωσία, σηματοδοτώντας μια πιθανή στρατηγική νίκη για τις ΗΠΑ.
Οι διπλωματικές προσπάθειες και οι διαπραγματεύσεις
Οι συζητήσεις μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και της Λευκορωσίας επικεντρώνονται στην άμεση απελευθέρωση άνω των 100 πολιτικών κρατουμένων, μια κίνηση που θα αποτελούσε τη μεγαλύτερη ενιαία απελευθέρωση μέχρι σήμερα. Πηγές που ζήτησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, λόγω της ευαισθησίας των διπλωματικών συνομιλιών, ανέφεραν ότι οι Αμερικανοί αξιωματούχοι επιδιώκουν μια συγκεντρωτική συμφωνία, αντί για σταδιακές απελευθερώσεις. Βασικός παράγοντας σε αυτές τις διαπραγματεύσεις είναι ο Τζον Κόουλ, τον οποίο ο Τραμπ όρισε ως ειδικό απεσταλμένο στη Λευκορωσία νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Οι προσπάθειες του Κόουλ και άλλων απεσταλμένων του Τραμπ περιλαμβάνουν απευθείας συνομιλίες με τον πρόεδρο Λουκασένκο, ενώ το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ έχει ήδη αρχίσει να αίρει ορισμένες κυρώσεις που σχετίζονται με τη Λευκορωσία.
Το ιστορικό των απελευθερώσεων και οι κυρώσεις
Από την ανάληψη των καθηκόντων του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ τον Ιανουάριο, η Λευκορωσία έχει απελευθερώσει δεκάδες κρατούμενους σε διάφορες φάσεις. Η μεγαλύτερη απελευθέρωση μέχρι σήμερα πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο, όταν 52 άτομα αφέθηκαν ελεύθερα. Πιο πρόσφατα, ο Λουκασένκο απένειμε χάρη σε 31 Ουκρανούς που κρατούνταν για διάφορες ποινικές κατηγορίες, μια κίνηση που έγινε το περασμένο Σαββατοκύριακο. Ωστόσο, δυτικές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων αναφέρουν ότι η κυβέρνηση του Λευκορώσου Προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο κρατάει πάνω από 1.000 πολιτικούς κρατούμενους, συμπεριλαμβανομένων πρώην προεδρικών υποψηφίων και βραβευμένων με Νόμπελ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, εν μέσω αυτών των εξελίξεων, τον περασμένο μήνα ενίσχυσε τις κυρώσεις της κατά της Λευκορωσίας, διατηρώντας μια απόσταση λόγω των βαθιών δεσμών της χώρας με τη Ρωσία και του κακού ιστορικού της στα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Λιθουανία μάλιστα ζήτησε νέες κυρώσεις.
Οι γεωπολιτικές επιπτώσεις και οι αντιδράσεις
Η προσπάθεια της κυβέρνησης Τραμπ για την απελευθέρωση κρατουμένων εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική για την απομάκρυνση του Μινσκ από την γεωπολιτική τροχιά της Μόσχας. Ακόμη και μια μικρή αναπροσαρμογή προς τη Δύση θα αποτελούσε μια στρατηγική νίκη, δεδομένου ότι η Λευκορωσία υπήρξε επί μακρόν εστία προβλημάτων για το ΝΑΤΟ και πιστός σύμμαχος της Ρωσίας. Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές και πολλούς Ευρωπαίους διπλωμάτες είναι η πιθανή επιρροή της Μόσχας σε αυτή την προσέγγιση. Πολλοί Ευρωπαίοι διπλωμάτες, ανησυχώντας από την πρόσφατη πίεση των ΗΠΑ για μια φιλική προς τη Μόσχα ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία, είναι επιφυλακτικοί απέναντι σε οποιαδήποτε προσέγγιση μεταξύ της Ουάσιγκτον και του συμμάχου του Κρεμλίνου, υποστηρίζοντας ότι το έθνος των 9 εκατομμυρίων είναι ένα ρωσικό δορυφορικό κράτος.
Ο Λουκασένκο διευκόλυνε την διευρυμένη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, ενώ τις τελευταίες εβδομάδες, μεγάλα μπαλόνια που εκτοξεύτηκαν από το έδαφος της Λευκορωσίας εισήλθαν στον εναέριο χώρο της Λιθουανίας, αναγκάζοντας το κύριο αεροδρόμιο της χώρας να εκδώσει εντολές διακοπής πτήσεων. Μετά την απελευθέρωση κρατουμένων τον Σεπτέμβριο, ο Λουκασένκο πρότεινε την κατασκευή ενός πυρηνικού σταθμού παραγωγής ενέργειας στην ανατολική Λευκορωσία, ο οποίος θα μπορούσε να παρέχει ηλεκτρική ενέργεια σε ρωσικά ελεγχόμενα μέρη της Ουκρανίας. Παρά τις πρόσφατες απελευθερώσεις, η Λευκορωσία δεν έχει σταματήσει τις πολιτικά υποκινούμενες συλλήψεις.
Επόμενα βήματα και προοπτικές
Δεν είναι ακόμη σαφές τι ακριβώς θα προσφέρουν οι ΗΠΑ στον Λουκασένκο σε αντάλλαγμα για μια συμφωνία απελευθέρωσης κρατουμένων, και οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να αποτύχουν. Ένα μέτρο που συζητήθηκε ανεπίσημα από Αμερικανούς αξιωματούχους φέτος είναι η χαλάρωση των κυρώσεων των ΗΠΑ στον τομέα των λιπασμάτων καλίου της Λευκορωσίας, καθώς η χώρα είναι ένας σημαντικός παγκόσμιος προμηθευτής αυτού του συστατικού. Ο Κόουλ, ο απεσταλμένος για τη Λευκορωσία, έχει δηλώσει δημόσια ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν να επαναλειτουργήσουν την πρεσβεία τους στο Μινσκ, η οποία έκλεισε το 2022 μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επαίνεσε την ηγεσία του Τραμπ και τις προσπάθειες του Κόουλ, αλλά δεν σχολίασε τυχόν μελλοντικές απελευθερώσεις κρατουμένων, δηλώνοντας ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι έτοιμες για πρόσθετη συνεργασία με τη Λευκορωσία που προωθεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ και θα συνεχίσουν τις προσπάθειες για την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων στη Λευκορωσία», όπως μεταδίδει το Reuters.
