Μια επίσημη καταγγελία που ζητά την έρευνα του τρόπου διορισμού στο κορυφαίο ρυθμιστικό όργανο για τα προσωπικά δεδομένα στην Ιρλανδία έφερε στο προσκήνιο ζητήματα διαφάνειας και δεοντολογίας. Η προσφυγή, που κατατέθηκε αυτή την εβδομάδα από την Irish Council for Civil Liberties, αναφέρεται σε ρεπορτάζ του POLITICO και στρέφει την προσοχή στη θέση που ανέλαβε πρόσφατα η Niamh Sweeney στο σώμα των επικεφαλής της ρυθμιστικής αρχής.
Τι καταγγέλλει η προσφυγή
Στην καταγγελία υποστηρίζεται ότι ο τρόπος επιλογής στελεχών δεν παρείχε επαρκή προστασία από συγκρούσεις συμφερόντων και ότι οι προβλεπόμενοι θεσμικοί έλεγχοι ήταν ανεπαρκείς. Η αναφορά στο POLITICO χρησιμοποιείται ως στοιχείο που οδήγησε τη μη κερδοσκοπική οργάνωση να ζητήσει διερεύνηση της διαδικασίας.
Η προσφυγή φέρει την υπογραφή κοινωνικών φορέων που επικαλούνται την ανάγκη για διαφανείς διαδικασίες όταν πρόκειται για θέσεις με εξουσίες επί της προστασίας των δεδομένων. Η αιτία της ανησυχίας επικεντρώνεται στην προηγούμενη επαγγελματική πορεία της νέας επικεφαλής.
Στο πλαίσιο αυτό, η λειτουργία της Ιρλανδικής Αρχής Προστασίας Δεδομένων εξετάζεται υπό νέο φως, καθώς η δημόσια συζήτηση περιλαμβάνει πλέον και ερωτήματα για τον τρόπο με τον οποίο επιλέγονται κρίσιμες δημόσιες θέσεις.
Η αντίδραση της Κομισιόν
Από τις Βρυξέλλες, η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν σαφής: η επιτροπή δεν διαθέτει την εξουσία να ανακαλεί ή να επεμβαίνει σε εθνικούς διορισμούς. Ο εκπρόσωπος Guillaume Mercier επανέλαβε ότι τα κράτη-μέλη έχουν την κυριότητα της διαδικασίας επιλογής των τοπικών αρχών.
Παράλληλα, η Κομισιόν υπενθύμισε ότι η διαδικασία πρέπει να συνάδει με το ευρωπαϊκό δίκαιο και να εξασφαλίζει ότι τα πρόσωπα που διορίζονται διαθέτουν τα απαραίτητα προσόντα και εμπειρία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Η επισήμανση αυτή τοποθετεί το ζήτημα στην ευρύτερη νομική εποπτεία της εφαρμογής κανόνων.
Οι δηλώσεις της Επιτροπής περιγράφουν με σαφήνεια τα όρια της αρμοδιότητάς της, ενώ ταυτόχρονα υπενθυμίζουν την υποχρέωση των χωρών να διατηρούν διαφανείς επιλογές όταν στελεχώνουν θεσμούς εποπτείας.
Προηγούμενη καριέρα και δημόσιοι προβληματισμοί
Η Niamh Sweeney προέρχεται από περιβάλλον όπου σε κάποια στάδια της καριέρας της συνεργάστηκε με εταιρείες τεχνολογίας, μεταξύ των οποίων η Facebook και το WhatsApp — στοιχεία που ενεργοποίησαν ανησυχίες για πιθανές επιρροές. Αυτή η πτυχή έχει πυροδοτήσει σχόλια σχετικά με τις σχέσεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στον χώρο της ρυθμιστικής εποπτείας.
Προτεινόμενο Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατηγορεί Meta και TikTok για παραβιάσεις των ψηφιακών κανόνων
Από την πλευρά της, ο διορισμός προέκυψε ύστερα από εισήγηση της Public Appointments Service, η οποία έχει δημόσια εκφράσει εμπιστοσύνη στην ορθότητα της διαδικασίας. Η αντίφαση μεταξύ της επίσημης υπεράσπισης της διαδικασίας και των πολιτικών ανησυχιών είναι πηγή συζήτησης.
Κριτικοί τονίζουν ότι η παρουσία σε μια ρυθμιστική αρχή προσώπων με προηγούμενες δεσμεύσεις στον τεχνολογικό τομέα απαιτεί αυστηρούς κανόνες περί συγκρούσεων συμφερόντων, ώστε να διαφυλάσσεται η αμεροληψία.
Νομικά και θεσμικά ζητήματα επί της ουσίας
Η προσφυγή ζητεί από την Επιτροπή να αξιολογήσει εάν ο τρόπος διορισμού συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από την εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου. Το αίτημα αυτό θέτει στο επίκεντρο την επιτήρηση της εφαρμογής των κανόνων σε εθνικό επίπεδο.
Η απάντηση της Κομισιόν ότι δεν είναι εξουσιοδοτημένη να επεμβαίνει σε εθνικούς διορισμούς επανατοποθετεί την ευθύνη στα κράτη-μέλη, αφήνοντας όμως ανοικτό τον ρόλο της στην εποπτεία της συνολικής εφαρμογής των κανόνων. Αυτό το στοιχείο αναδεικνύει την ανάγκη για σαφείς διαδικασίες και επιτήρηση εφαρμογής νόμων σε όλη την Ένωση.
Όπως προκύπτει από την ανταλλαγή θέσεων, το ζήτημα δεν είναι απλώς διοικητικής φύσης αλλά αγγίζει τη βάση της εμπιστοσύνης στην εφαρμογή του πλαισίου προστασίας προσωπικών δεδομένων στην Ευρώπη.
Η συνέχεια της υπόθεσης
Η καταγγελία έχει πλέον κατατεθεί και καταγράφεται ως πρώτη επίσημη προκλητική ενέργεια σε σχέση με τον συγκεκριμένο διορισμό. Η υπόθεση αναμένεται να συνεχίσει να απασχολεί τόσο την κοινή γνώμη όσο και θεσμικούς φορείς, ενώ παράλληλα επαναφέρει στο προσκήνιο τη συζήτηση για κανόνες δεοντολογίας στους διορισμούς.
Μέχρι στιγμής η Κομισιόν έχει τη θέση ότι δεν μπορεί να επέμβει, ενώ οι αρμόδιες ιρλανδικές υπηρεσίες έχουν υπερασπιστεί την ορθότητα της διαδικασίας, δηλώνοντας ότι τηρήθηκαν τα προβλεπόμενα βήματα. Το επόμενο διάστημα θα δείξει εάν η προσφυγή θα οδηγήσει σε νέες διαδικασίες ελέγχου ή σε νομοθετικές διευκρινίσεις.
Σε κάθε περίπτωση, η υπόθεση αναδεικνύει την ανάγκη για ενισχυμένη διαφάνεια δημόσιου τομέα όταν πρόκειται για ρυθμιστικά όργανα με κρίσιμη επιρροή στους κανόνες περί ιδιωτικότητας.
