Μια πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ καταγράφει ότι οι εθνικές δεσμεύσεις για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου απέχουν από τους στόχους που είχαν οριστεί πριν από χρόνια. Η ανάλυση δείχνει ότι, αν εφαρμοστούν τα μέχρι σήμερα σχέδια, οι εκπομπές το 2035 θα είναι μόλις περίπου 6 τοις εκατό χαμηλότερες σε σχέση με τα επίπεδα που οι χώρες είχαν υποσχεθεί να πετύχουν έως το 2030.
Τι αποκαλύπτει η έκθεση
Το τελικό συμπέρασμα βασίζεται σε μια σειρά από υποβολές κρατικών σχεδίων που, σύμφωνα με την έκθεση, είναι σε μεγάλο βαθμό ατελείς ή ανεπαρκείς. Μόνο ένα μικρό ποσοστό κρατών έχει ανανεώσει ουσιαστικά τις δεσμεύσεις του μετά την υπογραφή της διεθνούς συμφωνίας πριν από μια δεκαετία.
Η έκθεση επισημαίνει ότι οι υπάρχουσες δηλώσεις δεν μεταφράζονται σε μεγάλες περικοπές στην παγκόσμια ρύπανση, πράγμα που δημιουργεί κίνδυνο να μείνει πίσω ο γενικός στόχος της μείωσης της υπερθέρμανσης. Τα στοιχεία αυτά αναδεικνύουν την απόσταση ανάμεσα σε λόγια και πράξεις στο πεδίο της διεθνούς συνεργασίας για το κλίμα.
Πολιτικές πιέσεις και ενεργειακές επιλογές
Παράγοντες πέραν των τεχνικών λεπτομερειών επηρεάζουν τις αποφάσεις των κυβερνήσεων. Η διοίκηση του Donald Trump έχει ασκήσει πιέσεις σε διεθνές επίπεδο υπέρ χαλαρότερων μέτρων για τα ορυκτά καύσιμα, δημιουργώντας πολιτικό πλαίσιο που δυσκολεύει την επιτάχυνση των μεταβάσεων.
Ταυτόχρονα, η άνοδος των τιμών ενέργειας έχει οδηγήσει ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες να επαναπροσανατολίσουν την πολιτική τους προς τη χρήση φυσικού αερίου ως «γέφυρα», επιλογή που μειώνει προσωρινά την πίεση για γρήγορη αποεπένδυση στα ορυκτά καύσιμα και αλλάζει τα χρονοδιαγράμματα εκπομπών.
Κοινωνικές αντιδράσεις και διεθνείς προετοιμασίες
Η δημόσια πίεση για ταχύτερες ενέργειες δεν έχει εκλείψει: ακτιβιστές και οργανώσεις ζητούν δεσμεύσεις πιο φιλόδοξες και εφαρμογή των μέτρων. Σε πρόσφατη διαμαρτυρία στο Μπραζίλια, διαδηλωτής κρατούσε πλακάτ που απευθύνει έκκληση προς τον πρόεδρο Luiz Inácio Lula da Silva για την ολοκλήρωση της αποτύπωσης των αμφισβητούμενων ιθαγενών εδαφών εν όψει της COP30 (φωτογραφία από Eraldo Peres/AP).
Προτεινόμενο Οι συμφωνίες του Τραμπ με χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας
Τέτοιες κινητοποιήσεις αναδεικνύουν το χάσμα μεταξύ των κρατικών δηλώσεων και των προσδοκιών της κοινωνίας πολιτών σχετικά με την προστασία των κοινοτήτων και των φυσικών οικοσυστημάτων μπροστά στις κλιματικές αλλαγές.
Τι σημαίνουν τα στοιχεία για τις επόμενες δεκαετίες
Αν τα σημερινά σχέδια παραμείνουν ως έχουν, το αποτέλεσμα θα είναι μια σταδιακή επιδείνωση των κλιματικών επιπτώσεων, λόγω της αργής μείωσης των εκπομπών. Η έκθεση του ΟΗΕ προειδοποιεί για επιδείνωση κινδύνων σε τομείς όπως η γεωργία, οι παράκτιες ζώνες και οι πόλεις, εάν δεν ενισχυθούν οι δεσμεύσεις και η υλοποίηση.
Παράλληλα, η συζήτηση γύρω από κλιματική χρηματοδότηση και τεχνολογική μεταφορά γίνεται πιο έντονη, καθώς πολλές χώρες υπογραμμίζουν ότι η εφαρμογή φιλόδοξων στόχων απαιτεί πόρους και τεχνογνωσία που δεν είναι διαθέσιμα σε όλους με τον ίδιο τρόπο.
Πλευρές που αξίζουν παρακολούθηση
Οι επόμενοι μήνες πριν από διεθνείς συναντήσεις θα δείξουν αν οι κυβερνήσεις θα ενισχύσουν τις πολιτικές τους ή θα παραμείνουν στα τρέχοντα σχέδια. Στο παρασκήνιο, ζητήματα όπως η εθνική ενεργειακή πολιτική και οι δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών θα καθορίσουν ρεαλιστικά τις μελλοντικές τάσεις.
Μικρές αλλαγές στα εθνικά σχέδια, όταν πολλαπλασιαστούν, μπορούν να αλλάξουν την πορεία των παγκόσμιων εκπομπών, γι’ αυτό παραμένει κρίσιμο να παρακολουθούμε τις αναθεωρήσεις των εθνικών δεσμεύσεων και τις διαπραγματεύσεις γύρω από την COP30 συζήτηση.
Επιπλέον, το πώς θα κινηθούν οι πολιτικές για ενεργειακή πολιτική ΕΕ και η διαθέσιμη κλιματική χρηματοδότηση θα καθορίσει την ταχύτητα εφαρμογής.
Η εικόνα που προκύπτει είναι ότι υπάρχει διάθεση μεμονωμένων αναπροσαρμογών αλλά όχι η συνολική αναθεώρηση που απαιτείται για να κλείσει το χάσμα προς τους στόχους του Παρισιού. Οι επόμενες κινήσεις από κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και κοινωνία πολιτών θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό αν οι δεσμεύσεις θα γίνουν πράξη ή θα παραμείνουν ανεπαρκείς.
