Η κυβέρνηση της Ισλανδίας έκρινε ότι η πιθανή κατάρρευση ενός κύριου ατλαντικού ρευμάτος συνιστά πλέον κίνδυνο εθνικής ασφάλειας και απειλή για την ύπαρξη, ανοίγοντας τον δρόμο για προετοιμασία σε σενάρια κρίσης, όπως μετέφερε Σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters σε επίπεδο δημοσιοποίησης.
Αυτή η αναβάθμιση σημαίνει ότι κρατικές υπηρεσίες θα συντονίσουν αξιολογήσεις κινδύνων και θα διαμορφώσουν πολιτικές προληπτικής ετοιμότητας, ενισχύοντας παράλληλα την στρατηγική διαχείρισης κινδύνου μέσω της Ισλανδική απόφαση για συντονισμό.
Ο ρόλος του AMOC
Το σύστημα γνωστό ως AMOC μεταφέρει θερμό νερό από τους τροπικούς προς τον βορρά και, σε μεγάλο βαθμό, καθορίζει το ήπιο χειμερινό κλίμα της Βόρειας Ευρώπης, με αποτέλεσμα σημαντικές μεταβολές να έχουν άμεση επιρροή στην ενεργειακή ζήτηση και στις μεταφορές.
Ερευνητές επισημαίνουν ότι η διακοπή της κυκλοφορίας θα αλλάξει τις θερμοκρασίες και τις καιρικές συνθήκες, γεγονός που η κυβέρνηση της Ισλανδίας θέλει να εντάξει στην εθνική στρατηγική, ενώ παράλληλα χρηματοδοτείται μελέτη για την Ατλαντική κυκλοφορία.
Η άνοδος της θερμοκρασίας επιταχύνει την τήξη του θαλάσσιου πάγου στην Αρκτική και την απορροή γλυκού νερού από τον παγετώνα της Γροιλανδίας, φαινόμενα που επιστημονικά μπορούν να αποσταθεροποιήσουν τη ροή του ρεύματος. Αυτή η διαδικασία της τήξης των πάγων και της απορροής Γροιλανδίας αποτελεί κεντρική παράμετρο στις προσομοιώσεις και στην περαιτέρω έρευνα, καθώς η αλλαγή στη πυκνότητα του ωκεάνιου νερού επηρεάζει καθοριστικά την κυκλοφορία.
Κλιματικές και κοινωνικές συνέπειες
Σε περίπτωση κατάρρευσης, οι προβλέψεις μιλούν για απότομη πτώση χειμερινών θερμοκρασιών στη Βόρεια Ευρώπη, πιο εκτεταμένα χιόνια και πάγους, υπενθυμίζοντας ότι το σύστημα έχει καταρρεύσει στο παρελθόν πριν από παγετώδεις περιόδους. Οι ιστορικές αλλαγές προσδίδουν βαρύτητα στην ανάγκη για σχεδιασμό υποδομών και κοινωνικής ανθεκτικότητας και γι’ αυτό το λόγο οι ισλανδικές αρχές ενισχύουν τα σενάρια βαθιάς ψύξης και παλαιότερες καταρρεύσεις, ενώ εξετάζονται μέτρα προστασίας.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι μεταβολές στη ροή του ρεύματος θα μπορούσαν να αναδιαμορφώσουν μακροχρόνιες βροχοπτώσεις που στηρίζουν μικρής κλίμακας γεωργία σε περιοχές της Αφρικής, της Ινδίας και της Νότιας Αμερικής. Η επίπτωση στην παραγωγή τροφίμων και στην τοπική διατροφική ασφάλεια έχει ήδη μπει στο επίκεντρο των αξιολογήσεων, με έμφαση στις καλλιέργειες επιβίωσης και στη παγκόσμια βροχόπτωση, και αναζητείται συνεργασία σε διεθνές επίπεδο μέσω επιπτώσεις στη γεωργία.
Παράλληλα, μια αλλαγμένη AMOC μπορεί να επιταχύνει την θέρμανση της Ανταρκτικής και την απώλεια θαλάσσιου πάγου εκεί, με συνέπειες για την παγκόσμια στάθμη της θάλασσας. Ειδικοί όπως ο Stefan Rahmstorf και ο Aleksi Nummelin έχουν επισημάνει την ανάγκη για περισσότερα δεδομένα και σενάρια προσαρμογής, ενώ ομάδες ερευνητών εργάστηκαν σε εκδηλώσεις όπως το Nordic Tipping Week για να αποτιμήσουν πιθανά κοινωνικά αποτελέσματα.
Μέτρα και ετοιμότητα
Η κίνηση της Ισλανδίας να θέσει το ζήτημα στο Εθνικό Συμβούλιο αποσκοπεί στο να τεθούν σε εγρήγορση υπουργεία που θα αξιολογήσουν πιθανές παρεμβάσεις σε ενέργεια, τρόφιμα και υποδομές, όπως τόνισε ο Johann Pall Johannsson σε επικοινωνία με διεθνή μέσα, ενώ ήδη ορίζονται ομάδες για συντονισμό.
Η κυβέρνηση διερευνά εάν χρειάζεται νέα πολιτική ετοιμότητας και βραχυπρόθεσμα μέτρα για να μειωθούν οι ευπάθειες.
Άλλες ευρωπαϊκές χώρες ενισχύουν την έρευνα και την παρακολούθηση: υπηρεσίες και υπουργεία σε Ιρλανδία, Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν αρχίσει να αξιολογούν κινδύνους, με το Λονδίνο να προσανατολίζει πάνω από 81 εκατ. λίρες σε μελέτες και πανεπιστήμια να εκπέμπουν συναγερμό για την επιτάχυνση της τήξης.
Ταυτόχρονα, επιστημονικές ομάδες από περισσότερα από 30 ιδρύματα έχουν εκφράσει ανησυχία για την επιτάχυνση της απορρύθμισης των κρυοσφαιρικών περιοχών.